39
UYGULAMA
AMAÇ
Katılımcıların aile tarihi, Nasyonal Sosyalizm ve Holokost sorunuyla
ilgili ailedeki yüzleşme,
tutum ve biçimleri
UYGULAMA
Katılımcıların sorular aracılığıyla bulunulan mekanda pozisyon alma-
ları sağlanır. Yerde seçmeli yanıtları içeren ve katılımcıların pozisyon
almalarına olanak sağlayan kartlar durur. Katılımcılar, farklı yanıtların
yer aldığı kartların arasında da durabilme olanağına sahiptir. Sorular
hem uygulamaya eşlik edip yönlendiren kişi, hem de katılımcılar ta-
rafından sorulabilir.
*
Anne Frank Zentrum Berlin
HATIRLAMANIN DÖRT KÖŞESI
METOT:
Anne Frank Merkezi*
3. Soru
Nasyonal Sosyalizm dönemiyle nasıl yüzleşmek gerektiğini
düşünüyorsunuz?
¡
Sürekli konu edilmeye devam edilmelidir.
¡
Okulda bir defa konu edilmesi yeterlidir.
¡
Artık bu meseleyi kurcalamayalım.
¡
Almanlar olarak özel bir sorumluluğumuz var.
1. Soru
Ailenizde Nasyonal Sosyalizm dönemi ne zaman konu edi-
liyor?
¡
Hiç (Hiç konu edilmemesinin nedeni ne? Döneme ilişkin bir
şeyler öğrenmeyi arzu eder miydiniz?)
¡
Ben sordukça (Bir örnekle açıklar mısınız? Kiminle konuşu-
yorsunuz daha çok? Merak ettiğiniz konular ne? Anne ve baba-
nızın konuyla ilgili yeterince bilgisi olduğu düşünüyor musunuz?
Daha çok Nazi dönemi mi konuşuluyor, Holokost’tan da bahse-
diliyor mu?)
¡
Aile bir araya geldikçe (Bir örnekle açıklar mısınız? Aile al-
bümlerinde dede ve ninelerinizin üniformalı fotoğrafları var mı?
Bu dönemden kitap, karne, diploma gibi başka belgeler de var
mı? Daha çok nasıl hikayeler anlatılıyor? Kim anlatıyor?)
¡
Medyada konu edildikçe (Örneğin hangi tür haber ve konu-
lar çıkınca? Sizinle bu konuyu konuşmak isteyen oluyor mu?
Konuya dair tartışmalar oluyor mu?)
Tam bu noktada, genel olarak, tarihe bizzat tanıklık edenlerin rolleri
üzerine konuşma olanağı doğar: Halen bu tanıklarla bir araya gelme,
konuşma şansı mevcuttur. Tarihsel tanıkların hayatta olmadığı ge-
lecek günlerde neler değişecek? Sizler aile içinde çocuklarınıza hangi
tarihi bilgileri aktarmak istersiniz?
2. Soru
Nasyonal Sosyalizm döneminde büyük dede ve ninelerinizin
nasıl bir tutum takındıklarını tahmin ediyorsunuz?
¡
Bilmiyorum. (Az mı bilginiz var? Onları belli bir kesim içinde
düşünemiyor musunuz?)
¡
İlgilerinin olması imkansız. (Örneğin göçmen kökenli gençle-
re: Bu geçmişin bugün sizi ilgilendiren yanları var mı? Aileniz-
de hangi tarihi meseleler konu edilip önemsenir?)
¡
Hiçbir şeye bulaşmamış sıradan Almanlardı. (Dede ve nine-
lerinizin o dönemki yaşamlarına dair ne biliyorsunuz? Bu
yanıtı vermenizin nedeni ne?)
¡
Nazi Partisi (NSDAP) üyesiydiler. (Nerden biliyorsunuz? Ay-
rıntılı bilginiz var mı?)
¡
Nazi rejiminden baskı gördüler. (Nereden öğrendiniz? Bu-
nunla ilgili konuşulur mu?)
¡
Baskıya uğrayanlara yardım ettiler. (Nereden öğrendiniz?
Bununla ilgili konuşulur mu?)
40
UYGULAMA
1 Berlin’de 8. sınıf öğrencilerinin “Anne Frank.
Burada & Bugün” başlıklı sergiyi ziyaretleri. Örneğin,
Anne Frank’ın yaşam öyküsü aracılığıyla Holokost’un
nedenleri hakkında görüş alışverişi ve tartışma.
Foto: Tim Zülch / Anne
Frank Zentrum
2 “Okul heybesine koyulmadı” adlı materyal, Anne
Frank Merkezi tarafından 4. ve 6. sınıflar arsındaki
öğrenciler için geliştirildi. Materyal,
Naziler döneminde
Berlin’de yaşayan Yahudilerin çocukluk anılarından
hareketle, döneme ilişkin tarihsel yüzleşme ve öğrenme
çabasını, insan hakları eğitimiyle ilişkilendirerek ele
almaya olanak sağlar. Çocuklara
yönelik eziyetler değil,
esas olarak o dönemde, sonradan yok edilen günlük
hayat konu edilir.
© Anne Frank Zentrum / Centrum Judaicum
3 Sergideki video enstalasyonunda 5
gencin sözlerine
yer verilir. Tıpkı Anne Frank’ın günlüğünde olduğu gibi,
bu gençler de kimlik, ayrımcılık,
faaliyet, savaş ve
gelecek hayallerine dair düşüncelerini açıklar. Burada,
şimdiki hayatın yöneliminden ve anlamından hareketle,
geçmişe yönelik sorular söz konusudur.
©
Anne Frank Zentrum
2
3
KATILIM VE ÇALIŞMA KOŞULLARI
Herkesin söz alıp düşüncesini ifade edebilmesi için katılımcıların
sayısı 15 kişiyi geçmemelidir. Katılımcılara birbiriyle daha yakından
tanışma olanağı sağlanmalı, çalışma metodu gereği, soruna yaklaşı-
mın son derece şahsi bir karakter taşıdığı ve isteyenin istediği an çalış-
madan ayrılabileceği vurgulanmalıdır.
UYGULAMA
Metot, tarihi bilgileri aktarmadan önce failler, kurbanlar ve seyirciler
hakkındaki tartışmalara katkı sağlayan bir ön etkinlik olarak veya
okullardaki derslerin peşinden bir ek etkinlik olarak düşünülebilir.
Metot için bir proje günü ayrılması uygundur. İkinci sorudan sonra
mola verilmesi ya da araya başka küçük aktivitelerin koyulması ya-
rarlı olabilir.
ÖNERİLEN TAKİP ETKİNLİKLERİ
— Holokost’a dair sunuş ve görüş alışverişi
— Dedem Nazi değildi” (“Yahudi düşmanlığı nerden gelir?” adlı ki-
taptan bir metot
1
)
— Halen mi Antisemitizm? (AGİT Materyalleri / 2. Bölüm
2
), Şu alıntı
üzerine tartışma: “Gerçi, Nazilerin çoğunun muhtemelen hapiste
oldukları ve bütün Almanların benim yaşadıklarımın suçlusu ol-
madığı şeklindeki düşüncelere kulak vermeye çabalıyorum. (...)
İntikam duygularım sadece, aileme zulmeden ve katledenlere yö-
neliktir.” (Ignatz Bubis)
1 Woher kommtder Judenhass? - Bildungsbausteine
gegen Antisemitismus
2 Antisemitismus immer noch?
1