Commitment without borde ers antisemitizmi Önleme ve Holokost Eğitimi Kılavuzu

43
UYGULAMA
Daniel: “İnsan her Nazide bazı olumlu  
şeyler bulabilir. Ancak bu anlatıyı tarih der- 
sine dahil edecek olursak, bu nasıl bir 
mesaj olurdu? Bunu tehlikeli görüyorum.”

---

44
UYGULAMA
Demokrasi  senin  için  katılım  ve  etki  etme  anlamına  mı  gelir?  İs-
lam’ın  Almanya’ya  uygun  bir  din  olduğunu  düşünüyor  musun?  Si-
vil itaatsizliğin ne anlama geldiğini biliyor musun? Erkekler de etek 
giyebilir mi? Toplumda önemli bir yerin olduğuna inanıyor musun? 
Ne düşünüyorsun?
 
Bir toplumsal oyun olan EVET-HAYIR zor sorunlar üzerine ko-
lay konuşulmasını sağlayan, çocuk ve gençlik grupları, okul sınıfları, 
okulla arası iyi olmayan gençler, meslek okulları ve yetişkin eğitimi 
için uygulanabilecek oldukça esnek bir yöntemdir.  
 
Gesicht  Zeigen!  tarafından  bir  proje  kapsamında  geliştirilen 
bu oyun, birbirinden çok farklı insanların temel toplumsal sorunları  
konuşabilmelerine olanak sağlar. Birbirimizle ilgili zihnimizde oluşan 
imgeler nelerdir? Bilgi nedir, önyargı nedir ve dışlanma nerede baş- 
lar? Toplumda bir yerim var mı? Peki, büyük aşklara inanır mısın? 
 
Oyunun gelişiminin çıkış noktası, bütün insanların bu ve ben-
zeri sorulara dair bir tavır ve düşüncesinin olmasıdır. Birlikte yaşıyor 
olmamız, bu sorulara nasıl cevap vereceğimizin temelini oluşturur. 
Toplumu nasıl anlayabilir, biçim ve normların oluşmasına ne ölçüde 
katkıda  bulunabilir,  birbirimize  karşı  nasıl  adil  davranabilir,  ya  da 
başka bir ifadeyle, tam tersi davranış ihtimallerini dışlayabilir miyiz?
OYUN NASIL OYNANIR? 
Oyun 30’ar adet EVET ve HAYIR, 42 adet de soru kartından oluşur. 
Kartlar,  sadedir  ve  temel  soruları  içerir.  Her  kartta  bir  soru  vardır. 
Toplumsal  sorun  ve  durumlara  ilişkin  şahsi  soruları,  sadece  EVET 
ya da HAYIR şeklinde yanıtlamak zorunludur. Oyun için katılımcılar 
bir daire oluşturacak şekilde oturur. Her katılımcı bir EVET ve bir de 
HAYIR kartı alır. 
 
Oyun farklı tarzlarda oynanabilir. “Geleneksel” oyun tarzında 
önemli bir rolü olan kolaylaştırıcı kuralları açıklar: “Sizlere farklı soru- 
lar yönelteceğim. Lütfen, EVET ve HAYIR kartlarınızı görünmeyecek 
şekilde önünüze koyun. 
 
Şimdi,  sizlere  hazırladığım  soruların  ilkini  soracağım.  Lütfen, 
sorulara sadece EVET ya da HAYIR şeklinde cevap verin. Verdiğiniz 
cevaplar “doğru” ya da “yanlış” sayılmayacak, sadece şahsi düşün-
cenizi yansıtacaktır. “Belki”, “Hem evet hem hayır” gibi cevaplar ver- 
meniz oyun kurallarına aykırıdır.
* Gesicht Zeigen! Für ein weltoffenes Deutschland e. V. (Göster Yüzünü! Dünyaya 
Açık Bir Almanya İçin)
Kolaylaştırıcı, ilk soruyu sorarak oyunu başlatır. İstenirse görsel bir 
etki sağlamak amacıyla soru kartı katılımcılara da gösterilir. Katılım-
cılar, sırasıyla EVET ya da HAYIR kartlarını gösterirler. 
TARTIŞMA
Yanıtlara odaklanan tartışma söz konusu olduğu için oyunun bu aşa-
ması tayin edicidir. Bütün düşünce ve söylemlere açık olan tartışma 
ortamında, gerçekten de önceden belirlenmiş “doğru” veya “yanlış” ce- 
vap yoktur ve her yanıt geçerlidir. Kolaylaştırıcının en önemli görev- 
lerinden biri, mümkün olduğunca çok kişinin söz almasını ve görüş 
belirtmesini sağlamaktır. 
 
Duruma  göre  kimin  konuşmak  istediği,  neden  EVET  ya  da 
HAYIR yanıtı verildiği şeklinde sorular sorulabilir. Aynı soruya veri-
len aynı cevaplara, katılımcıların çok farklı anlamlar yükledikleri ve 
farklı bakış açısına sahip oldukları sık sık görülür. Bazen çok uzun 
argümanların sıralandığı bir diyalog ve tartışma ortamı doğabilir. 
 
Bu diyalog ve tartışma ortamı, bazı katılımcıların verdikleri ce-
vapları ve düşüncelerini değiştirmelerine neden olabilir. Kolaylaştırıcı, 
sorulara verilen ilk cevapları değiştirme olanağı olduğunu, bir soru 
için mutlaka oyun sonuna kadar EVET ya da HAYIR cevabında ısrar 
etmek zorunda olunmadığını söyler. İnsanlar fikir değiştirdiklerinde 
bunu HAYIR kartını açıp, EVET kartını kapatarak gösterebilir. 
 
Oyuna  katılım  gönüllüdür  ve  kimse  düşüncesini  açıklamaya 
zorlanamaz. Saygıyı elden bırakmadan şu türden şahsi sorular sor-
mak da mümkündür: “Burada katılımcılardan çoğu HAYIR, bazıları 
da EVET yanıtı verdiler.  Sen ise önce kararsızlık geçirdin ve sonunda 
EVET yanıtı verdin? Bunun nedenini açıklamak ister misin?”
EVET-HAYIR OYUNU 
METOT: Gesicht Zeigen!* 

---

45
UYGULAMA
Elbette oyun kolaylaştırıcısı da sorulara kendi cevabının ne olduğunu 
“ima edebilir.” Ancak bu tek “doğru” cevap değil, şahsi cevaplardan  
herhangi birisi anlamına gelir ve katılımcı gençler de bu cevaba iliş-
kin kolaylaştırıcıya sorular sorarlar. Bu şekilde sorular birbirini izle-
miş olur. Bazı sorular ayrıntıları içerir, bazıları çok kısadır. Grubun 
oluşumundan dolayı bazı sorularla ilgili daha fazla konuşulmaması 
yönünde bir izlenim de oluşabilir, zaten mutlaka her şeyi konuşmak 
da şart değildir. 
SORULAR
Esasında oyun bir tartışma ortamı yaratmanın sıradan bir aracından 
başka bir şey değildir. Dolayısıyla soruların, grupların özelliklerine 
göre saptanmasının tayin edici bir önemi vardır. Kolaylaştırıcının gö-
revi şuna karar vermektir: grubun özelliklerine uygun hangi soruları 
sorarsam grubu ileri götürürüm? Bu karar, katılımcıların özellikleri, 
toplumsal ve siyasi koşullar, grubu ilgilendiren güncel konular ve ko-
laylaştırıcının sorumlu olduğu pedagojik süreçle doğrudan ilintilidir. 
Söz gelimi, cinsiyet rol ve kimliklerine ilişkin sorular şöyle formüle 
edilebilir: “Kızların uzun saçlı olmaları gerekli midir?”, “Öpüşen iki 
erkek sizi rahatsız eder mi?” Ya da konu göçmenlik, entegrasyon ve 
Almanya’ya dair şahsi düşüncelerse; Almanya’da çok fazla yabancı 
mı olduğu ya da İslam’ın Almanya’ya uygun bir din olup olmadığı  
şeklinde sorular sorulabilir. Demokrasi ve katılımla ilgili olarak da  
“Demokrasi senin için katılım ve etkileme anlamına mı gelir?”, “Top- 
lumda önemli bir yerin olduğuna inanıyor musun?” şeklindeki soru- 
lar uygun olabilir. Son derece şahsi sorular da sorulabilir. Örneğin:  
“Geleceğe ait hayallerin nedir?”, “Sarhoş olmaktan hoşlanır mısın?” 
EVET-HAYIR oyunu pek çok konunun işlenmesine olanak sağlar. Bu- 
rada sözü edilenler yöntemin sadece küçük bir parçasını oluşturur. 
 
Oyun kolaylaştırıcısı, soruların sırasını belli konu akışına uygun 
hale getirebilirse, tartışmalara katılımı kolaylaştırmış olur. Örneğin 
“Büyük aşklara inanır mısın?” gibi eğlenceli sorular da içeren oyun-
da, soruların pek çoğu ilk bakışta toplumsal ve siyasal bakımdan 
anlamlı görünmese bile, insana dair temel meseleler üzerine konuş- 
ma olanağı sağlar. Oyun setinin toplam 42 soruyu içerdiği düşünü- 
lürse, sorular arasında bir seçme yapma zorunluluğu kendiliğinden 
ortaya çıkar.
OYUN DENEYİMLERİ
Oyun, gençlerin okul dışı eğitimleri için geliştirilmiştir. Oyun genelde 
ara  verilmeden  uygulanır;  katılımcıların  sayısı,  ilgisi  ve  oyun  tem-
posuna göre 15 ila 45 dakika sürebilir. Oyun, okul bağlamında da 
uygulanabilir.  Okullarda  oyunun  belli  periyotlarla  tekrarı  mümkün-
dür.  Örneğin,  sınıflardaki  her  oturum  sonunda  üç  soru  tartışmaya 
açılabilir. Öğrenciler oyunun içeriği hakkında zaten bilgi sahibiyse, 
zamandan  da  kazanılır.  Oyun  sadece,  dış  etkilere  kapalı,  katılım-
cıların kendilerini rahat ve korunaklı hissettikleri pedagojik mekan-
larda değil, açık toplantılarda da uygulanabilir. 
 

---