Cumhuriyyet Kitab indd
Yüklə 7,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- M.Mehdiyevə məxsus sənəd.
- M.Məhərrəmov (soldan birinci), M.Mehdiyev və Ə.M.Topçubaşov. Paris.
- M.Məhərrəmovun Parisdə məzarı.
- A.Atamalıbəyovun məzarı.
- Ə.Ağaoğlunun redaktoru olduğu “İrşad” qəzeti. 1905-1908-ci illər.
MİR YAQUB MEHDİYEV 455
M.Mehdiyevə məxsus sənəd. M.Y.Mehdiyev İkinci Dünya müharibəsi illərində Türkiyəyə gedib və 1949-cu ildə orada vəfat edib.
456 CÜMHURİYYƏT QURUCULARI MƏMMƏD MƏHƏRRƏMOV (1895 – 1982) M əmməd Məhərrəmov 1895-ci ildə anadan olub. Peterburq İmperator Universitetinin tibb fakültəsində oxuyub, sonradan isə Mosk- va Universitetində təhsilini davam etdi- rib. Sosialistlər Partiyasına mənsub idi. 1918-ci ildə Azərbaycan Parlamentinin üzvü seçilib. M.Məhərrəmov Azərbaycan Parla- mentinin ilk iclaslarında böyük fəallıq göstərib. 1918-ci ilin 7 dekabrında keçi- rilən ilk iclasda o, Ədliyyə komissiyası ya- radılması təklifini irəli sürmüşdür. Parlamentin 15 dekabrda keçirilən 3-cü iclasında o, Etimadnamə komissiya- sı adından geniş məruzə etmişdir 2 .
mov ermənilərin Qarabağda, Cəbrayılda və Zəngəzurda törətdikləri vəhşiliklər haqqında hökumətin məlumat verməsini xahiş etmişdir. Parlamentin 1918-ci ilin 26 dekabrında keçirilən 5-ci iclasında M.Məhərrə- mov Sosialistlər İttifaqı fraksiyası adından yeni hökumətə etimad bəyan etdiyini bildirmişdir. 2 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlament (Stenoqrafik hesabatlar). I c. B., 1998, s. 145 MƏMMƏD MƏHƏRRƏMOV 457
Parlamentin 30 dekabr- M.Məhərrəmov (soldan birinci), M.Mehdiyev və Ə.M.Topçubaşov. Paris. da keçirilən 6-cı iclasında M.Məhərrəmov polis mə- murlarının bəzi siyasi firqə üzvlərini həbs etmələrinin müzakirəsini təklifini irəli sürmüşdür. 1919-cu ilin yanvarın- da Azərbaycan Nümayən- də Heyətinin tərkibində müşavir olaraq Paris Sülh Konfransına göndərilmişdir. 1920-ci ildən mühacirətdə yaşamışdır. O, Prometey hərəkatı- nın fəallarından idi. 1972 və M.Məhərrəmovun Parisdə məzarı. 1975-ci illərdə Bakıya gəlmək və qohumları ilə görüşmək imkanı əldə et- mişdir. M.Məhərrəmov 1982-ci ilin martın 3-də Parisdə və- fat etmiş və Monparks qəbi- ristanlığında dəfn olunmuş- dur
3 . 3 M.Həsənov. Qərib məzarlar. B., 2015, s. 90. 458 CÜMHURİYYƏT QURUCULARI ABBAS ATAMALIBƏYOV (1895 – 1971) A bbas Atamalıbəyov 1895-ci ildə anadan olub. Sankt-Peterburq Politexnik İnstitutunda hərbi də- niz mühəndisliyi ixtisasını öyrənib. Eser Partiyasına mənsub idi. 1918-ci ilin de- kabrın 7-dən fəaliyyətə başlayan Azər- baycan Parlamentində Sosialistlər İttifaqı fraksiyasına daxil idi. 1919-cu ilin sent- yabrında Parisə göndərilib və Azərbay- can Nümayəndə heyətinin katibi funksi- yasını yerinə yetirib. 1920-ci ildən Fransa- da mühacirətdə yaşayıb. 1923-cü ildə Parisdə Siyasi Elmlər İnstitutunu bitirib. Prometey hərəkatının fəallarından olub. 1935-1939-cu illərdə Qafqaz Konfedera- siya Şurasının tərkibinə daxil olunub 1 .
A.Atamalıbəyovun məzarı.
ABŞ-da yaşayıb. A.Atamalıbəyov 1971-ci ildə ABŞ-ın Klivlend şəhərində vəfat edib 2 .
Кавказская Конфедерация в официальных декларациях, тайной переписке и секретных документах движения “Прометей”. Сборник документов. М, 2012, с. 215. 2 M.Həsənov. Qərib məzarlar. B., 2015, s. 55. 459 ƏHMƏD AĞAOĞLU (AĞAYEV) ƏHMƏD AĞAOĞLU (AĞAYEV)
(1869 – 1939) Ə hməd bəy Ağaoğlu (Ağayev) 1869-cu ildə Şuşada anadan olub. İlk təhsilini Şuşadakı rus mək
təbində və Tifl is gimnaziyasında alıb. Peterburq Mühəndis-Texniki İnstitu- tunda oxuyub, burada təhsilini yarımçıq qoyub, 1888-ci ildə Parisə gedib. Parisdə hüquq məktəbini və Sorbonna Universi- tetini bitirib. 1894-cü ildə Bakıya qayıdıb, 1905-ci ildə Difai Təşkilatını yaradıb. 1905-ci ilin dekabrından “İrşad” qəzetini nəşr edib. Sonradan təqib edildiyindən Türkiyəyə gedib. Ə.Ağaoğlu 1918-ci ildə Qafqaz İslam Ordusunun komandanı Nuru Paşanın si- yasi müşaviri kimi Azərbaycana gəlib. O, Zəngəzurdan Azərbaycan Parlamentinə üzv seçilib. Rusca “Azərbaycan” qəzetinin 18 noyabr 1918-ci il 38-ci sayında İ.Q. adlı yazarın “Azərbaycan Elçiliyinin İngiltərə, Amerika, Fransa elçilərilə görüşü” adlı məqaləsindəki “Əhməd bəy Ağayevlə danışma” alt başlığında bu məlumat qeyd olunub: “Birlik Dövlətlərinin Rusiyada bolşeviklərə qarşı olduqlarını, buna görə Qafqazı öz bazaları etmək istədiklərini öyrənəndən sonra Əhməd bəy Ağayev, Musa bəy Rəfiyev, Nəsib bəy Yusifbəylidən qurulmuş Elçilik bu böyük dövlətlə- rin yetkililərilə görüşmək üçün Ənzəliyə getdi”. Bu məlumat Ə.Ağayevin general Tomsonla görüşdə olduğunu təsdiqləyir.
CÜMHURİYYƏT QURUCULARI 460
Ə.Ağaoğlu Azərbaycan Parlamentində ilk dəfə 1918-ci ilin dekabrın 26-da keçirilən 5-ci iclasında çıxış edib. O, çıxışında bu sözləri de- mişdi: “Azərbaycan istiqlalı bizim hamımızın başlıca amalımızdır. Hər bir öz şərəfini, öz ama- lını bilən azərbaycanlı bunu duymalı və bu yol- da olmalıdır” 1 . O, çıxışında “hökumətin daxildən təsdiq edilməsi”, “Azərbaycanın Avropaya tanı- dılması” vacibliyini qeyd edib. 1919-cu ilin yanvarında Azərbaycan Nü- mayəndə heyətinin Bakı Dəmiryolu vağzalın- dan yola salınma mərasimində Ə.Ağaoğlu çıxış etmişdir. Ə.Ağaoğlu 1919-cu ilin yanvarında Azər- baycan Nümayəndə heyətinin tərkibində Paris Sülh Konfransına göndərilsə də, İstanbulda ingilislər tərəfindən həbs olunaraq Malta adasına sürgün edilib. Beləliklə, o, Sülh Konfransında iştirak edə bilməyib. Ə.Ağaoğlu sonradan Türkiyədə yaşayıb. Ə.Ağaoğlu Türkiyədə olduğu döv- rdə çox önəmli vəzifələrdə çalışıb. O, Mətbuati-ümumi müdiri, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin üzvü (Qars bölgəsindən), yarı-rəsmi “Hakimiyyəti-milliyə” qə- zetinin baş redaktoru, Ankara Hüquq Məktəbinin professoru, Atatürkün istəyi ilə yaradılmış Sərbəst Cümhuriyyət Partiyasının əsas rəhbərlərindən olmuşdur 2 . Ə.Ağaoğlu 1939-cu ildə vəfat edib. 1 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti. Parlament. (Stenoqrafik hesabatlar). I c. B., 1998, s. 127. 2 V.Quliyev. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Əhməd Ağaoğlu haqqında. “525-ci qəzet”, 12.03.2018. Ə.Ağaoğlunun redaktoru olduğu “İrşad” qəzeti. 1905-1908-ci illər. Yüklə 7,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|