Cumhuriyyet Kitab indd
Yüklə 7,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
461 YUSİF VƏZİR ÇƏMƏNZƏMİNLİ YUSİF VƏZİR ÇƏMƏNZƏMİNLİ (1887 – 1943) AZƏRBAYCAN CÜMHURİYYƏTİNİN TÜRKİYƏDƏ SƏFİRİ T anınmış yazıçı Yusif Vəzir Çəmən- zəminli 1887-ci ilin sentyabrında Şuşada anadan olub 1 . 1910-cu ildə Kiyevdə Müqəddəs Vladimir adına İmperator Universitetinin hüquq fakültə- sinə daxil olub. 1915-ci ildə Birinci Dünya müharibəsinin gedişi ilə bağlı çar hö- kuməti Kiyev Universitetini müvəqqəti olaraq Saratova köçürüb. Y.V.Çə mən- zəminli 1915-ci ildə Universiteti Saratov- da bitirib. Y.V.Çəmənzəminli 1919-cu ildə N. Yusifbəylinin təklifi ilə Azərbaycan Cüm- huriyyətinin səfiri kimi İstanbula göndə- rilib.
Azərbaycan 1920-ci ildə Rusiya bol- şevikləri tərəfindən işğal edildikdən sonra o, Parisə gedib. Y.V.Çəmənzəminli 1926-cı ildə Bakıya qayıdıb. 1938-ci ildə Özbəkistana – Urgənc şəhərinə işləməyə gedib. O, 1940-cı ilin yanvarın 25-də həbs edilib. Y.V.Çəmənzəminli 1943-cü ilin yanvarın 3-də Nijni-Novqorod vilayətindəki həbs düşərgəsində vəfat edib. 1 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I c. B., 2004, s. 313-316. 462 CÜMHURİYYƏT QURUCULARI MƏHƏMMƏD XAN TƏKİNSKİ
(1879 – 1938) AZƏRBAYCANIN ERMƏNİSTANDA DİPLOMATİK NÜMAYƏNDƏSİ M əhəmməd xan Təkinski ta- nınmış siyasətçi, diplomat və dövlət xadimidir. 1879-cu ildə (bəzi mənbələrdə 1880-ci il yazılır – red.) Mərkəzi Asiyanın Axal-Təki Vadisində anadan olsa da, Naxçıvanda böyüyüb 1 . O, Kəngərlilər nəslindən olan II Ehsan xanın oğulluğudur. M.Təkinski 1908-ci ildə Odessada yerləşən Novorossiysk İmperator Univer- sitetinin hüquq fakültəsini bitirib. M.Təkinskinin ilk formalaşan Azər- baycan Hökumətində Xarici İşlər naziri vəzifəsini həyata keçirdiyi də qeyd olun- maqdadır. O, 1919-cu ilin yanvarın 29-da Ermə- nistanda Azərbaycan Cümhuriyyətinin diplomatik nümayəndəsi təyin edilib. M.Təkinski 1919-cu ilin oktyabr ayının 1-də Xarici İşlər nazirinin müavini tə- yinatını alıb. M.Təkinski sovet rejimi dövründə repressiyaya məruz qalmış və bəzi mən- bələrdə onun 1938-ci ilin martın 18-də güllələnməsi qeyd olunmuşdur. 1 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. B., 2005, s. 399. 463 ƏBDÜRRƏHİM BƏY HAQVERDİYEV ƏBDÜRRƏHİM BƏY HAQVERDİYEV (1870 – 1933) AZƏRBAYCAN CÜMHURİYYƏTİNİN DAĞLI RESPUBLİKASINDA VƏ ERMƏNİSTANDA DİPLOMATİK NÜMAYƏNDƏSİ A zərbaycanın tanınmış yazıçı və dramaturqu Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev 1870-ci ildə Şuşa- da anadan olub 1 disləri İnstitutunda təhsil alıb. Azərbaycan Cümhuriyyəti dövrün- də 1919-cu ilin fevralın 25-də Dağlı Res- publikasında diplomatik nümayəndə təyin olunub. Könüllü Ordunun Petrov- sk və Dərbəndi işğal etməsindən sonra 1919-cu ilin noyabrın 6-da Xarici İşlər naziri M.Y.Cəfərovun 69 saylı əmri ilə Dağlı Respublikasında diplomatik nü- mayəndəlik ləğv edilib. Bundan sonra Ə.Haqverdiyev Ermənistana diplomatik nümayəndə göndərilib. Ə.Haqverdiyev 1933-cü ildə Bakıda vəfat edib. 1 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. I c. B., 2004, s. 446-447. 464 CÜMHURİYYƏT QURUCULARI ADİL XAN ZİYADXANOV (1872 – 1954) AZƏRBAYCAN CÜMHURİYYƏTİNİN İRANDA DİPLOMATİK NÜMAYƏNDƏSİ A dil xan Ziyadxanov 1872-ci ilin sentyabrın 25-də Gəncədə ana- dan olub 1 . Tifl is Gimnaziyasında oxuduqdan sonra Moskva Universiteti- nin hüquq fakültəsində təhsil alıb. Azərbaycan Cümhuriyyəti yaradıl- dıqdan sonra Xarici İşlər nazirinin müavi- ni təyin edilib (30.10.1918). A.Ziyadxanovun yazdığı, ana dilimiz- də və fransızca nəşr edilən “Azərbaycan” kitabı 1919-cu ildə Parisə – Ə.M.Topçu- başova göndərilmiş və orada yayılmışdır. Azərbaycan Hökumətinin 16 iyun 1919-cu il tarixli qərarına əsasən Tehranda Azərbaycan diplomatik nümayəndəliyi yaradıldı. A.Ziyadxanov həmin ilin oktyab- rın 4-dən nümayəndəliyin rəhbəri olaraq fəaliyyətə başladı. 1920-ci ilin yanvarın 15-dən isə A.Ziyadxanov İranda Fövqəladə və səlahiyyətli səfir kimi çalışdı. 1920-ci ilin aprelin 27-də Azərbaycan sovet rejimi tərəfindən işğal edildik- dən sonra A.Ziyadxanov bir müddət Tehranda qaldı. O,1934-cü ildə Türkiyəyə köçdü, orada İstanbul Universitetində çalışdı. A.Ziyadxanov 1954-cü ildə vəfat edib. 1 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. B., 2005, s. 471. 465 CƏFƏR BƏY RÜSTƏMBƏYOV CƏFƏR BƏY RÜSTƏMBƏYOV (1890 – 1938) AZƏRBAYCAN CÜMHURİYYƏTİNİN KUBAN BÖLGƏSİNDƏ DİPLOMATİK NÜMAYƏNDƏSİ C əfər bəy Rüstəmbəyov 1890-cı ildə Ərəş qəzasının Məmmədli kəndində doğulub. 1909-cu ildə Kiyev Universitetinin tibb fakültəsinə daxil olub 1 . Universiteti bitirdikdən sonra hərbi həkim kimi səfərbər edilib, 58-ci pi- yada polkunda, 1917-ci ildən isə Krımda həkim işləyib. Azərbaycan Nazirlər Şurasının Sədri və Xarici İşlər naziri F.X.Xoyskinin 1919- cu ilin aprelin 3-də imzaladığı əmrlə Cəfər bəy Rüstəmbəyov martın 19-dan etibarən Azərbaycanın Kuban bölgəsində və Krımda diplomatik nümayəndəsi, eyni zamanda Ticarət müvəkkili təyin edildi. Qeyd edək ki, Könüllülər ordusunun Azərbaycan Cümhuriyyətinə təcavü- zündən qorunmasında və Qafqazda baş verə biləcək qırğının qarşısının alınma- sında C.Rüstəmbəyovun də xidmətləri olmuşdur. C.Rüstəmbəyov 1919-cu ilin noyabrın sonlarında ağqvardiyaçılar tərəfindən həbs olunacağı təhlükəsini nəzərə alıb Bakıya qayıtdı. Azərbaycan 1920-ci ilin aprelin 27-də Rusiya bolşevikləri tərəfindən işğal edildikdən sonra C.Rüstəmbəyov həbs edilərək 1938-ci ildə güllələnmişdir.
1 Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II c. B., 2005, s. 323. Yüklə 7,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|