ÀÇЯÐÁÀJ†ÀÍ милли åËÌËЯÐ ÀÊÀÄÅÌÈJÀÑÛ ÔÎËÊËÎÐ ÈÍÑÒÈÒÓÒÓ
Yüklə 3,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gör özləri nə qədər yeyiblər
- Dalaşan qardaşlar
- Hacının kələyi
- Qismətimizdi
- Köməkliknən bunu udun
194
– Muxtar, sənin ağzın elə məni saldı oda. Dedim:
– Əslində mən haxlıyam. Hərə öz işiynən məşğul olsa, yaxşıdır. Nə doyunca yeyir
Bi gün kəndə pavidla gətiriblər rusdar. Bu Bığır kişi də qənddən, caydan alannan sora deellər ki, burda pavidla da var. Bığır kişi də bu pavidla haqqında eşidmişdi. Deer, alım gö- rüm hələ bu nəmənə şeydi? Nə isə, həmən o pavidladan alır. Elə orda da dadına baxır, xoşuna gəlir. Deer, bay, zalım oğlu Stalin gör indi nə doyunca yeyir bunnan hər gün.
Bi gün də yığışıllar bu camaat, plov bişiriblərmiş məclis imiş. Bığır kişi də bu məclisə dəvətliymiş. Gəlib oturub, söz, söhbət, oyan-biyan, plov gəlir ortaya. Bığır kişi də kor olduğun- dan əliynən yoxluyur görür ki, belə lap qalalama vəziyyətində cəkiblər buna plovu. Deer, bay atonnan gör indi bular özdəri nə qədər yeyiblər ki, mən kor adam mənə də be belə cəkiblər.
İki qardaş olub. Bular həmişə bir-biri ilə dalaşırmışdar. O deyirmiş mən burda yurd salacam, bu deyirmiş mən burda sa- lacam. Sora elə ki, yay gəlirmiş, yayda buları tapmaq olmurmuş. Biri bu kölgəlikdə, biri də o yanda sərələnib yatıllarmış.
195
Hacının kələyi
O kəntdə Hacı Məmməd adında biri olub, onun yaxşı qızılı var imiş, sandıx dolusu. Demək o qaçhaqaçda sandıqça- nı da götürür, qaçır köhnə Alvadıya. Orda dostu olur. Qoyur olarda. Mən onun qəbrini görmüşəm. Onun başdaşına baxmı- şam, tarixinə. O, 1919-cu ildə ölüb. Demək bu hadisə 1918-ci ildə olub, 1919-cu ildə ölüb. 1918-ci ildə ermənilər çəkilib gedəndən sora camaat qayidanda, bu da gəlir, ama onun qızı- lın mənimsiyillər, vermillər. 6-7 aydan sora o vəfat eliyir. Onun qızılı belə olub də. Deməli bu qızılı (sələm vermək o zaman da varmış) sə- ləmnən qazanıb. Bi qadın olub, onda da qızıl var imiş, 12 dənə, amma cır-cındır içində gəzərmiş. Gəlir bu Hacı deyir ki, 12 qızılı ver mənə, mən sənə 15 qızıl verəcəm. Arvad 12 qızılı verir. Həqiqətən bi müddətdən sora 15 qızıl alır. Sora 15-i eli- yir 20. 20-ni 30. Belə-belə cəmliyib arvadın bütün qızıllarını alır. Alannan sora arvad düşür çöllərə ki, mənım qızılımı ver. Deer, mən sənnən qızıl almamışam. Gediblər pristavın yanına. Olar da nümayəndə göndəriblər, qazını çağırıblar. Deer bunun üstunə başına baxın, əgər qızıl əlaməti olsa, biləcəysüz. Üstü başınnan bilinəcəy. Bu bədbax da cındırın içındədir axı. Ba- xıllar qızıl nə gəzir. Dilənçi şeydir. Hə, bax Hacı Məmməd be- lə mənimsəyib o qızılları. Amma özünə də qismət olmayıb.
Möhkəm oğru olub o Mürsəl. Hansısa kəndə oğurruğa gedir, görür ki, səbət var həyətdə. Birdən qışqırıllar ki, səbət hərəkət edir. Ev yiyəsi çıgırır ki, həyətdə oğru var. Gəlib gö- 196
rüllər ki, Mürsəldi. Aparıllar yuxarı. Şişi qoyullar manqala ki, bunu dağlasınnar, öldürsünnər. Bu bilir ki, yoldaşı da həyət- dədi, əlində də tufəng. Elə bular hazırraşanda o biri dostu atəş açır ordan lampanı vurur. Ara qarışır, məssəb itir. Deer, girən- də də gözum bir qəşəng buxarı papağa sataşmışdı. Hə, ara qa- rışanda tez həmən papağı da gotürdüm. Mürsəl çıxır aradan. Mürsəl qaçhaqaç, qaçhaqaç da bağ- rı çatdıyır. Bular taxta körpüdə görüşüllər dostuynan. Deer, ə, ürəyimiz dayandı qaçmağdan, ə, bi dayan görək gələnnər kimdi, vurax da oları. Dayanıb arxaya baxıllar görüllər bi də- nə qoç hürküb bu çaxnaşmada düşüb buların dalınca. Deer, Mürsəl, tut toğlunu, gətir kəsək yeyərik qismətimizdi.
İnqilabdan əvvəl olub, Dəli Həbi. Cox marağlı adam olub. Dəli Həbi elin görən gözü olub. O xeyir-şərdə həmişə gülüş yaradırmış. Onu bi dəfə döyüllər. O da deyir, a köpəy- oğlannarı, toyuvuzda ağlamıyım, yasuvuzda ağlamıyım, ney- niyim bəs mən? O vaxt İrandan bu taya keçən oyunbazlar kəndirbazlar gəzir, pul toplayırlarmış. Bu dəstənin tərkibində oyunbaz, təlxək, məzhəkəçi, musiqiçi, gözbağlıca göstərənlər daxil imişlər. Həsənlilər eşidirlər ki, bu dəstə Hacıhüseynli tayfasında toya dəvət alıb. Kəndin seçmə cavanları və başda Dəli Həbi olmaqnan toya gedirlər. Toy da hörmətli adamın oğlunun toyu olduğundan qonaq-qara bir əldən gəlib yeyib, içib bir əldən toyxanada sayxınlaşırlar. Bu toya Lənkaranın pristavı Ağzıəyri Cavad bəy öz əyan-əşrəfi ilə dəvət olunmuşdu. Toyun sədr-əzəmi gələnnəri
197
salamlayıb, xoşgəldin, deyir. Toy get-gedə qızışır. Bu əsnada İranlının baş oyunbazı deer: – Ə, burda bi kişi var? Gəlsin mənnən oynasın. Kim mə- nimlə mənnən yaxşı oynasa, kim özü demişkən onu zarafatda, oyunda pozsa, bu yığdıqları pul onun olacaq. Bu sözləri neçə dəfə bərkdən elan eləsə də bu işə tərəf mü- qabili olunmur. Toyxanaya pıçıtlı düşür. Hamı İranlının bu sö- zündən cana gəlir. Bu lotu da dil qəfəsə qoymur ki, kim mənim döşümə çıxar. Hamının ümüdü Dəli Həbiyə qalmışdı. Qəfildən Həbi quş kimi ortaya atılır. Qışqırıq, çəpik asimana bülənd olur. Nəsə girər meydana. Zurnaçılara iti hava sifarış verilir, özü də “Qazağ”ı. Birinçi mərhələdə Həbi ilə İranlının rəqsi yarım saat davam edir. İranlı yekə olduğundan qan-tər onu aparır. Həbi də deyilənlərə görə elə bil ilanın boğazından çəkib çıxartmışdılar. Deer, bular hansı havanı caldırallar bu oynayar, oynayar. Həbi bu oyunda heç azca da olsa tərçikmir. Şərtin biri Həbinin xeyrinə olur. Səs aləmi götürür, pişto atan, bir-birinə qarışır. Qısa fasilədən sonra yenə isti hava sifariş verilir. Bu dəfə şərti Həbi qoyur, o deyir ki, “Yallı”nı bir saat oynayacağıq. Şərt qəbul olunur. “Yallı”nın nöfləri ifa edilir. Əldən düşən İranlı yerə oturur. Bundan onun dəstələri çox qəmgin olur ki, pul əldən çıxır. Həbi də çox fəndgir olduğun- dan fikirləşir bunlar sözlərini dana bilərlər. İşi dərinləşdirir. Danışığa görə pul quyulur ortaya. İranlı deyir ki, bir şərt qalıb məni pozsan, mənə qələbə çalsan, bu sənin – pulu göstərir. Hamı kimi Cavad bəy də bu işin sonunu gözləyirmiş. Yenə iti hava çalınır, rəqs başlayır, özü də bir-birinə söz ata-ata. Həbi üç-dörd dövrə vurub əynindəki arxalığı çıxardıb atır. İranlı da şalvarını çıxardıb atır. Bunu görən qız-gəlin kə- nara çəkilir. Ağzıəyri Cavad bəy də məclisin başında, mauzer Yüklə 3,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|