198
qabağında, pul kisəsi qabağında qəlyan çəkir. Pulun ona
çatacağını hiss edən Həbi get-gedə gülməli sözlər atıb məclisə
şənləndirimiş. Bunu ən çox alqışlayanlardan biri pristav özü
olur. Bundan ani istifadə edən Həbi oynaya-oynaya gəlib pris-
tavın qabağında əyilib bir dənə bərkdən əldən qoyur. Məclis
çaşbaş düşür. Hamı yəqin eləyir ki, bu biədəb hərəkətinə görə
pristav Həbini güllə ilə vuracaq. Cavad bəy mauzer əvəzinə əl
atır pul kisəsinə, bir onluq qızıl atır Həbinin üstünə və bağırır.
– Əda zalım oğlu, birinin də vur, bəlkə ağzım düzələ.
Hamı şaqqanaq çəkib gülür. Məclis davam edir. Həbi
bir xırda kağız parçası istəyir, verilir. Həbi kağızı yerə qoyur
dizliyi çəkir aşağı gücənib bir fındıq boyda salır kağızın üstü-
nə. Bu dəfə ki, İranlı kağız istəyir. Bu qonaq olduğundan ona
iri kağız verirlər. Bu da sərir yerə dizliyini çəkir aşağı bir xey-
li salır kağızın üstünə. Həbi sürətlə fırlanıb öz kağızını qığ qa-
rışıq götürür, atır ağzına və udur. Üzünü tutur İranlı lotusuna:
– Ədə köpək oğlu, çağır ata-qardaşıyı, köməkliknən mu-
nu udun, tək sənin işin dəyil bu.
Camaat Həbini göyə atıb tutur. Pristav Cavad bəy onun
üzündən öpür, dost olurlar. Deer, Ağzıəyri pristav Cavad 2
dənə qırmızı onnuğ basar munun cibinə. Həbi çıxar gedər.
İranlılar o gedən olurlar, bir də bu taya qayıtmırlar.
Başı da sənin
Bi gün Həbi günortadan sora oturubmuş evin böyründə.
Görür bi atlı gəlir. Atın böyründə bi dənə qırmızı ziyad balığı
asdanıb. Quru ziyad. Deer, qardaş, dayan, dayanır. Deer, mə-
nim arvadımın ağzının dadı dəyişib, o balığdan birini ver də
mənə. Sən Allah kasıb adamam. Kişi deer, get evdən biçax
199
gətir gəl bi az kəsim verim. Gedir evdən biçax gətirir. Atlı tu-
tur quyruxdan yuxarı, deer, qardaş kəs. Həbi görür bu azdı
axı, bıçağı çəkir bunun barmağına. Bu görür əlin kəsir çəkir,
əlin kəsir çəkir, belə-belə gəlir çatır balığın başına. Başınnan
kəsir balığı aparır. Atlı baxır-baxır, deer, ala, qardaş, başı da
sənin mən balığsız gedərəm.
İmam neçədir
O vaxtlar o taydan bu taya keçən saillər qapı-qapı gəzib
dilənçilik edərlərmiş. Kimin bunlara yazığı gəlirmış, evində
saxlayarmış, dənnən-düşdən verib yola salırlarmış. Bu saillər
imam, ağa adı altında belə dolanarmış elə indiki kimi. Kim
imkanlı idi, onları bir-iki gecə qonaq saxlayardı.
Bir dəfə də belə oldu. Üç dilənçini ürcah oldu Mürsəl
babamgilə.
Babam deer, axşamcağı idi, həyətdə biyaz qar varmış.
Birdən görür ki, həyətə 3 dənə seyid girdi: “Ya cəddimin nö-
kərrəri, məə yiyə durun. Babam deer gəlin icəri, çıxın yuxarı.
Azdan-çoxdan yeyənnən sora, şam namazının vaxtı gəlir. Ba-
bam bulardan soruşur ki, ibadətnən necəsiniz, üçü də verir
ağız-ağıza, ağa, bu söz bizə artuqdu. Biz həddi-buluğ olandan
ibadətkeşlərük. Babam çox bilən adam idi, abtava-ləyən gəzdi-
rir, dəstamaz almağa. Babam deer, durun namaza. Deellər, ba-
ba baş üstə. Deer, baxdım ki, mən nətəri dəstəmaz alıram bular
da o cür eliyillər. Başa düşdüm ki, bular namaz qılan deyillər.
Gəlillər icəri namaz qılanda babam baxır ki, mən nətəri
əyilirəm, bular da helə,nətəri qalxiram bular da helə eliyillər.
Hər bir şeyi eyni. Namazı qutarannan sora babam təsvilatın
salamın verir, sora başın qoyur yerə bir dəfə dombalaq aşır.
200
Seyidlər də baxıllar bir-birinə başdeellər dombalaq aşmağa.
Babam başa düşür ki, bular seyid deyillər.
Deer, arvad bir kisə mənə saman gətir. Samanı basır oca-
ğa. O da yaxşı tüstü verir axı. Əvvəlcə buları yaxşıca boğur
tüstüynən. Sora beşdilli tilov olardı o vaxtı, qırmanc qol boyda.
Bu dəfə babam lap yanında oturandan soruşur:
– Sizlərdə imam neçə olur?
Biri belə deyir:
– Bizlərdə həştad da digeylər, həşdad beş digeylər.
Babam işarə edir şallaq gətirirlər. Bunlar şallaq görüb
təəccüblənirlər, babam buna həşdat şallaq çəkir. Bunun ba-
ğırtısına qonum-qonşu tökülür gəlir.
Növbə çatır ikincisinə. Demə bunun adı Mirməmməd
imiş.
Babam eyni ilə sualı buna deyir:
– İmam neçədir?
Mirməmmməd dinməmiş birinci döyülən deyir:
– Azalt, Mirməmməd azalt, çox deyəndə çox şallaq vurar.
Mirməmməəd əsə-əsə deyir:
– Ağa, bizdə altımış ikidə deyərlər, altımış üç də deyərlər.
Bunun söz ağzında qalır şallaq işləyir buna, bunun mə-
lərtisinə o biri qonşular da tökülüb gəlirlər.
Növbə çatır üçüncüsünə. Babam buna deyir, yaxın otur,
sənnən işim yoxdur. Üçüncü dilənçi özünü itirir.
Birdən birinci döyülənnən ikinci bağırır.
– Adə, zalım oğlu, denən imam yoxdur. Görməysən şal-
laqnan bizi dildən saldu çox digeysən çox vurey, az digeysən
az vurey.
Bu, yarı sevincək deyir ki:
– Ağam, imam nəmənə şeydü, digəm imam yoxdu.
201
Babam şallaq ilə bunun başına, gözünə o qədər vurur ki,
kəndin yarısı tökülür bura. Hamı deyir ki, Mürsəl, sən Allah,
bəsdi, burax getsinlər, gedib imamı öyrənərlər. Bunlar da de-
yir ki, tay sailçlik eləmərik, gedib əkinçiliklə, heyvanlıqla
məşgul olarıq. Babam bunları gecə saxlayır. Sabah üçünü də
qoşur arabaya, arabanın içində 2 tay taxıl, birbaş Üç daş də-
yirmanına, taxılı dəyirmanında çəkib bunlar da qoşquda, yenə
qayıdırlar kəndə. Həyətə çatanda açar buraxar hər üçünü də.
Da o bu olar bi də bu zonaya gəlmiyiblər.
Sənə deyənnən olmuram
Bizdə Məmmədhəsən oğlu Həsən kişi vardı. Mənim ya-
dımdadı bi nəfər ona dedi ki, yaxşı bi dənə eşşəyim var, verim
sənə yüküvü daşı. O qədər dedi, dedi. Qayıtdı Həsən kişi dedi
ki, ə filankəs! Dedi, nədi? Dedi, sən deyənnən oluram, sənə
deyənnən olmuram.
Dədənin yanına
Bi dəfə Həsən kişi qəbir üstə gedir, 4-cü günnər. Bizdə
də Rəcəb vardı, el arasında ona Çapax deyirdilər. O da gəlir-
miş qəbir üstə. Deer, Həsən paşa, ay Həsən paşa, hara gedir-
sən? Deer:
– Dədəyin yanına.
Deer:
– Ə yava-yava danışma!
Deyir:
– Ə yava-yava özün danışırsan, bi şey varındısa, ver
aparım. Dədən qabağıma gələndə deyim bunu üzüqara övla-
dın göndərib, sənə gətirmişəm.
Dostları ilə paylaş: |