Daġ DÖVRÜ alti cġlddə
Yüklə 2,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5. ġuĢa paleolit düĢərgəsinin stratiqrafiyası
- 6. Damcılı mağarası
92
Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqədən ayrı-ayrı gil və qab qırıqları aşkar olunmuşdur. Arxeoloji tapıntılar Orta əsrlər və Tunc dövrlərinə aid olan maddi mədəniyyət qalıqlarından ibarətdir. Düşərgədə qeydə alınmış birinci təbəqənin qalınlığı 18-22 sm-ə qədərdir.
Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqənin içərisindən bir neçə kiçik ocaq layları qeydə alınmışdır. Təbəqələr arasında sərhədi aydın müəyyən etmək olur. İkinci təbəqənin qalınlığı 25-30 sm-ə bərabərdir. Arxeoloji qazıntılar zamanı Orta əsrlər və Tunc dövrlərinə aid saxsı qırıqları tapılmışdır. Üçüncü təbəqə tünd sarı gillicə torpaq təbəqəsindən ibarətdir. Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqədən çoxlu heyvan sümüklərinin qalıqları tapılmışdır. Birinci və ikinci təbəqələrə nisbətən üçüncü təbəqə qalın çöküntüyə malikdir. Üçüncü təbəqənin qalınlığı 90-100 sm-ə çatır.
çalan gillicə torpaq təbəqəsindən ibarətdir. Təbəqənin içərisindən mağaranın tavanından düşmüş stalaktit və stalaqmit və həmçinin qaya daşı qırıqları qeydə alınmışdır. Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqədən daş məmulatı və tək-tək ovlanmış heyvan sümükləri tapılmışdır. Dördüncü təbəqənin ümumi qalınlığı 50-55 sm-ə çatır. 93
ibarətdir. Çöküntünün içərisində mağara düşərgəsinin tavanından düşmüş skalaktit və qaya qırıqları aşkar olunmuşdur. Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqədən çaydaşılarından hazırlanmış əmək alətləri və fauna qalıqları tapılmışdır. Beşinci təbəqənin qalınlığı 35-45 sm-ə bərabər olmuşdur. Altıncı təbəqə tünd şabalıd rəngli gillicə torpaq təbəqəsindən ibarətdir. Təbəqədə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı daş məmulatı və çoxlu miqdarda ovlanmış heyvan sümükləri qeydə alınmışdır. 1988-ci ildə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı 2 ocaq yeri qeydə alınmışdır. Təbəqədən tapılmış heyvan sümüklərinin bir hissəsi ocaqda yandırılmışdır. 1988-ci ildə altıncı təbəqənin D və Q kvadratlarında aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı mağaranın döşəməsi müəyyən olundu. Düşərgədə qeydə alınmış altıncı təbəqənin qalınlığı 40-45 sm-ə çatır. Qazma
mağara düşərgəsinin üçüncü təbəqəsindən başlayaraq çöküntülərdə maddi mədəniyyət qalıqlarının sayı artmağa başlayır. Düşərgənin stratiqrafiyasında arxeoloji və paleontoloji məmulatlarının zənginliyi burada qədim insanların uzun müddət yaşadıqlarını göstərir (Cəfərov, 2004).
94
1971-ci ilin yay fəslində Azərbaycan Elmlər Akademiyası Tarix İnstitutunun M.M.Hüseynovun rəhbərliyi altında Mil- Qarabağ arxeoloji ekspedisiyası Şuşa ərazisində apardığı arxeoloji kəşfiyyat işləri zamanı Daşaltı çayının sol sahilində Şuşa mağara düşərgəsini qeydə almışdır (Cəfərov, 1973). 1971-1972-ci illərdə Şuşa paleolit düşərgəsində arxeoloji qazıntılar aparılmış və mağaranın çöküntülərində 4 təbəqə qeydə alınmışdır. Şuşa paleolit düşərgəsində qeydə alınmış təbəqələr aşağıdakılardan ibarət olmuşdur (yuxarıdan aşağıya doğru): Birinci təbəqə qara çöküntülü mal peyinindən və küldən ibarət təbəqə. Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqədən Orta Əsrlər, Tunc və Eneolit dövlərinə aid maddi mədəniyyət nümunələri qeydə alınmışdır. Təbəqənin qalınlığı 27-36 sm-ə bərabər olmuşdur.
Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqənin içərisində stalaktit, stalaqmit və qaya qırıqları qeydə alınmışdır. Çöküntünün içərisindən tək-tək gil qab və heyvan sümüklərinin qalıqları tapılmışdır. İkinci təbəqənin qalınlığı 50-55 sm-ə bərabər olmuşdur. 95
ibarətdir. Təbəqənin içərisindən qaya parçaları və stalaktit hissələri qeydə alınmışdır. Arxeoloji qazıntılar zamanı bir neçə daş məmulatı və ovlanmış heyvan sümükləri aşkar edilmişdir. Təbəqənin qalınlığı 62-68 sm olmuşdur. Dördüncü təbəqə açıq sarı rəngli gillicə torpaq təbəqəsindən ibarətdir. Arxeoloji qazıntılar zamanı təbəqədən daş məmulatı və ovlanmış heyvan sümükləri tapılmışdır. Tədqiqatlar sahəsində təbəqənin qalınlığı 48-54 sm-ə bərabər olmuşdur. IV təbəqədən tapılmış daş məmulatının texniki-tipoloji xüsusiyyətlərinə görə onların son Aşel mədəniyyəti dövründə hazırlanmasını söyləmək olur (Həsənov, Cəfərov, 1976). Şuşa paleolit düşərgəsində çöküntünün tam stratiqrafiyası müəyyən edilməmişdir. IV təbəqədən aşağıya doğru çöküntülər davam edir. Ona görə də Şuşa paleolit düşərgəsində aparılacaq arxeoloji qazıntılar abidənin dəqiq stratiqrafiyasını müəyyən etməyə səbəb ola bilər.
Damcılı mağara düşərgəsində M.M.Hüseynovun rəhbərliyi altında 1953,1956-1958-ci illərdə arxeoloji qazıntılar aparılmışdır. Aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı məlum olmuşdur ki, Tunc və Yüklə 2,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|