www.ehlibeyt-aka.com
49
paklığına əmin olduğu bir türbət götürsün və namaz qıldığı zaman
onun üzərinə səcdə etsin. Bununla da cürbəcür nəsic və natəmizliyə
aludə olmuĢ, səcdə səhih olmayan əĢyalardan, paklığına əmin
olmadığı digər torpaqlardan çəkinə bilər. Bütün bunlardan sonra
namaz qılan Ģəxs öz paltarı və bədəninin paklığına riayət edərək
namaz qılınması nəhy olunmuĢ (çəkinməli olan) yerlərdən – zibillik,
sallaxana, məqbərə, insanların gediĢ-gəliĢ və dəvələrin oturduğu
yerlər və bu kimi digər ərazilərdən – çəkinə bilər.
Bu dəyərli dini nəzəriyyə hicrətin ilk əsrlərində yaĢayan fəqihlərin
əməl etdiyi adət olmuĢdur. Böyük fəqih olan Məsruq ibn əl Əcdə
82
bu
bəyənilmiĢ adətə əməl edərək səfər zamanı səcdə edə biləcəyi bir daĢ
parçası götürərdi. Bu hadisəni əhli-sünnənin hafizi, siqəsi, imamı və
Ģeyxi Əbubəkr ibn ƏbuĢeybə öz kitabı “Əl müsənnif ”in ikinci
cildində “gəmidə səcdə etmək üçün özü ilə hər hansı bir əĢyanı
daĢıyan Ģəxs” adı altında iki sənədlə nəql etmiĢdir. Orada göstərilir
ki, Məsruq ibn əl Əcdə gəmi ilə səfərə çıxan zaman səcdə edə
biləcəyi bir daĢ parçası götürərdi.
Bu qayda lap qədimdən, hətta səhabələr və tabeinlərin zamanından
Ģiənin nəzərində sabitdir.
Ġkinci qaydaya gəlincə isə bu qayda bəzi torpaqların digər torpaqlara
nisbətdə üstün olması cəhətini nəzərə almaqdır. Çünki bu bütün aqil
insanların qəbul etdiyi bir qaydadır. Bütün hökumətlər və dövlətlər
bəzi torpaqların – malik olduqları xüsusiyyətləri nəzərə almaqla –
digər torpaqlara nisbətdə üstün olmasına əsasən, qərarlar və
müqavilələr bağlayırlar və həmin ərazilərdə xüsusi qəbul olunmuĢ
hökmlər icra olunur ki, onları aĢmaq qəbul olunmaz hesab olunur.
82
Məsruq ibn əl Əcdə ibn Əbdürrəhman ibn Malik əl Həmdani Abu Ayişə hicrətin 62-ci ilində vəfat
etmişdir.Tabeinlərdən olub və altı səhih kitabda adı keçən ravilərdəndir. Əbubəkr, Ömər, Osman və Əlidən (ə) rəvayət
etmişdir. İbn Məsudun səhabələri içərisində insanlara qaydaları öyrədərmiş.(Onun tərcümeyi-halı rical kitablarında
müfəssəl gəlmişdir).
www.ehlibeyt-aka.com
50
Bundan baĢqa digər dövlətlərə aid edilən rəsmi idarə, ev və digər
məntəqələr, xüsusilə krallığa məxsus bilinən və dövlətin Ģəxsi
mülkiyyəti hesab olunan yerlərin fərqli dəyəri vardır. Həmin bu
ərazilər xüsusi hökmlərə malikdir və insanlar da onların haqqında
verilən qanunlara riayət etməlidirlər.
Həmçinin Allah-taalaya mənsub bilinmiĢ ərazi və binalar da xüsusi
hökmlərə malikdir. Labüd olaraq, özünü Allaha təslim edən insan
həmin qayda-qanunlara riayət etməli və tövhid bayrağı altında
yaĢayan hər bir Ģəxs boynunda olan vacib əməlləri yerinə
yetirməlidir.
Hamı tərəfindən qəbul edilən bu ümumi qaydaya əsasən də, Kəbəyə
xüsusi hökmlər verilmiĢ, Məscidül Həram və Məscidün Nəbi digər
məscidlərdən fərqli olaraq bəzi xüsusiyyətlər və məqamlara malik
edilmiĢdir. Eyni zamanda, bütün məscidlər, məbədlər və Allah adı
zikr olunan ibadət yerlərinin hamısı paklamaq hökmləri, cənabət,
heyz və nifas halında olan Ģəxslərin daxil olmaması, həmin yerlərin
heç bir ağlasığan qanuni səbəbi olmadan satılaraq yenisi ilə əvəz
olunması və bu kimi digər hökmlərdə bərabərdir. Bütün bu hökmlər
həmin yerlərin aləmlərin Rəbbi olan Allaha mənsub bilindiyi
üçündür.
Əllamə, dini mərcəyi-təqlid, Şeyx Kaşifül Qitanın nəzəri:
Əllamə, ġeyx KaĢifül Qita özünün “Torpaq və Ġmam Hüseyn türbəti”
adlı kitabında torpağa səcdənin vacibliyi, Ģərafətli Kərbəla türbətinə isə
səcdənin müstəhəb olmasının hikmətini izah edərək belə deyir:
Ġmamiyyə Ģiəsinin müstəhəb olaraq Ġmam Hüseyn türbətinə səcdə
etməsindəki sirr, bu türbətin fəzilətinə dəlalət edən hədislər, paklıq və
təmizlik cəhətindən digər torpaqlara nisbətən daha təmiz olmasıdır.
Həmçinin bu türbət yerə döĢənən cürbəcür toz və mikroblarla dolu
www.ehlibeyt-aka.com
51
döĢənəcəklərdən də üstündür. Bütün bu deyilənlərə əlavə olaraq, bu
türbətdə əmanət qoyulmuĢ ali məqsəd və hədəflər vardır. Mömin insan
namaz qıldığı zaman alnını bu türbətə qoyduqda islami əqidə uğrunda,
zülm, istibdad, fitnə-fəsada qarĢı özünü, peyğəmbər əhli-beytini və
səhabələrin seçilmiĢini qurban verən imamı xatırlayır.
Namazın səcdəsi digər rüknlərinə nisbətən daha da əzəmətlidir.
Hədisdə buyurulur: “Bəndənin öz rəbbinə ən yaxın olduğu an onun səcdədə
olduğu zamandır.”
Buna görə də daha yaxĢı olar kı, mömin insan namaz qılarkən alnını
pak türbətə qoyduğu zaman haqq uğrunda öz həyatlarını qurban edib,
bununla da ruhları mələkut aləminə ucalmıĢ insanları yad etsin. Nəticə
etibarilə, öz ibadətində zahiri və batini itaəti əldə edib əbədi olmayan saxta
dünyanı və bəzəklərini gözündə alçalda bilsin. Beləliklə də, torpağa səcdə
etməyin mənası budur ki, bu türbət duanın səmanın yeddi hicabını yararaq
aləmlərin Rəbbinə doğru ucalmasına səbəb olur.
Əllamə, dini mərcəyi təqlid, Seyid Əbulqasim Xoyinin nəzəri:
Seyid Əbulqasim Xoyi aĢağıdakı ayəni izah edən zaman
buyurmuĢdur:
“Məscidlər Allaha məxsusdur (ibadət niyyəti ilə olan
səcdələr, namaz vaxtları, bütün məscidlər və insan bədəninin səcdə zamanı
yerə dəyən yeddi üzvü – hamısı Ona məxsusdur). Belə isə Allahla birgə
heç bir kəsi (sitayiĢ etmək məqsədilə) çağırmayın”
83
Bu ayənin nəzərdə tutduğumuzu təsdiqləməsi orada gəlmiĢ “məsacid”
kəlməsinin yeddi üzv, yəni insanın namazda səcdə etdiyi zaman qoyduğu
üzvlər olmasına əsaslanmıĢdır. Ayədən ilk anlaĢılan məna da odur. Bundan
83
“Cin” surəsi, 18-ci ayə
Dostları ilə paylaş: |