Демо Сонэ Плайбажк
Yüklə 5,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
~ 82 ~
etm ək üçün əlindən gələni əsirgəmədi.Şimalda rus mənafeyi və rus psixologiyası üzərində qurulan təhsil sistemi bizi dünyadan təcrid etməklə milli m ənəviyyatımızı dağıdan ən güclü sülaha çevrilibsə, Cənubda təhsilsizlik v ə ana dilində yazıb oxumağı yasaq etməklə məqsədlərinə çatmaq istəyiblər. Bu gün bel ə iki əlifbamız, az qala iki ədəbi dilimiz, iki milli psixologiyamız, iki m ədəniyyətimiz, iki düşüncə tərzimiz yaranıb. 180 illik ayrılığın yaratdığı bu şırım yaranı sağaltmaq ayrı-ayrı fərdlərin deyil, bütövlükdə ən böyük təbib olan mill ətin işidir. II Dünya müharib əsindən sonra uzun müddət davam edən soyuq savaş n əhayət, dünyanı lərzəyə salan Sovet Imperiyasının dağılması ilə sona çatdı. Bununla da dünya iki qütblü idar əçilikdən qurtuldu. Qüzey Az ərbaycan xalqı nəhayət, Elçibəyin rəhbərliyi ilə Müstəqil Az ərbaycan Dövləti qurdu. Bu gün artıq 9 milyonluq Qüzey Azərbaycan Respublikasının bir çox iqtisadi, siyasi, hərbi sıxıntıları olsa da onun BMT-də, Avropa Şurasında və bir çox Beynəlxalq qurumlarda öz kürsüsü, dünyada öz s əsi, siyasəti, öz strateji tərəfdaşları və s. var. Güney Azərbaycan isə hələ də fars şovinistlərinin müstəmləkə zülmü altında inləməkdədir. Iran Islam Respublikasında 1997-ci ildə Xatəmi başda olmaqla «reformistl ər» adlanan qrupun xalqın dəstəyi ilə iqtidara gəlməsi həm ölkə daxilind ə, həm də xaricdə molla rejiminin reformlar yolu ilə dəyişəcəyinə bir inam yaratmışdı. Əslində isə Xatəmi də başda olmaqla bu «reformistlər» fars şovinizminin üçüncü dalğasının təmsilçiləri idilər. Bu fars millətçi dalğa t əmsilçiləri digər iki şovinist dalğalardan fərqli olaraq Iranda etnik fərqlilikləri q əbul edir və güya bunun dövlət tərəfindən də qəbul edilməsinə çalışırlar. Onlar Iranda güya h əm milli kimliyi və həm də etnik kimliyi qəbul edir və göst ərirdilər ki, «Iranın milli kimliyi farslar və fars dili çərçivəsində şəkillənməli, etnik kimlik isə yalnız mədəni sahədə qalmalı, heç bir vəchlə siyasi meydana g ətirilməməlidir». Çox təəccübləndirici haldır ki, onlar Iran deyil
ən məmləkətin əsas etnosu hesab olunan 35 milyonluq Azərbaycan Türkünü d ə bu etnik kimliyə daxil edirlər. Bütün bunlara bir demokratiya donu da geydirm əyə çalışaraq milli problemləri arxa plana keçirməyə cəhd edirl
ər. Arada bəzi kosmetik dəyişikliklərlə millətimizi çaşdırmağa çalışan Xat
əmi hökuməti və onların «reformist» düşüncələrinin də iç üzü tezliklə açıldı və millətimiz bu əcaib və hiyləgər torun nədən ibarət olduğunu anladı. Ilk önc ə «reformistlər»lə mühavizəkarların mübarizəsinin «islahatçılar»ın q ələbəsi ilə nəticələnəcəyinə ümid bağlayan daxili və xarici qüvvələrin ümidl əri boşa çıxdı. Artıq «reformistlər» də iflasa uğradı və «Iran siyasi ~ 83 ~
sistemi islah edil ə bilən bir siyasi sistem deyil» mövqeyi düşüncələrə hakim k əsildi. Bu gün Iran adlanan m əmləkət neft ölkəsi olmaqla yanaşı, həm də dünyada analoqu olmayan dövl ət qurluşu sisteminə malikdir. Doğrudur ilk baxışda elə görünə bilər ki, bu dövlət qurluşu dayanaqlıdır. Belə ki, artıq 33 ildir ki, bu sistem Iranda yaşamaqda, bu və ya digər dərəcədə öz m övcudluğunu qoruyub saxlamaqdadır. Fəqət belə üsul-idarə ilə çoxmillətli dövl əti uzun müddət yaşatmaq mümkün deyil. Çünki bu günkü dünya siyasi sisteminin əsasını demokratiya, plüralizm, liberalizm, sərbəst bazar iqtisadiyyatı, azad söz, dünyaya inteqrasiya və dünyanın sivil ölkələri ilə ayaqlaşma təşkil edir ki, Iran adlanan bu məmləkət bütün bu sadalananlardan m əhrumdur. Deməli, bütün bu ali keyfiyyətlər olmadan bugünkü dünyada dövl ətin dayanaqlığını saxlamaq mümkün deyil. Ona görə də Irandakı bu sərt idar əçilik sistemi dünya demokratiyası qarşısında duruş gətirə bilməyəcək. Dem əli, Iran artıq dəyişikliklər astanasındadır. Bu dəyişikliyi şərtləndirən xüsusiyy ətlər aşağıdakılardır; -
iminin xalqın gözündən düşməsi, bu rejimin sivil dünya il ə ayaqlaşa bilməməsi; -
Ölk ədə iqtisadi durğunluq və hətta geriləmə, xalqın kütləvi yoxsullaşması; -
ətlərin tam gərginləşməsi; a) Iran m ərkəzli fars siyasi-ideoloji sistemi ilə Azərbaycan Mərkəzli Türk ideoloji-siyasi sisteminin qar şı-qarşıya gəlməsi; b) Iranda mövcud ayr ı-ayrı xalqların milli-siyasi təşkilatlarının yaranmas
ı - Güney Azərbaycan Milli Hərəkatı, Pakistanda fəaliyyət göstərən B əluc Milli Ourtuluş Hərəkatı, Iraqda fəaliyyət göstərən Kürd Hərəkatı, Ərəb Xalq C əbhəsi - və müstəqillik uğrunda mübarizə aparması; -
Ş-Iran münasibətlərinin daha da kəskinləşməsi; -
AB Ş və digər böyük dövlətlərin Iranda rejim dəyişikliyinə çalışması; -
ı dəstəkləyə biləcək dövlətlərin bu günkü zəif durumu; -
Neoliberalizmin mill ətlər arası sistemdə güclənməsi - Qloballaşma; -
əfiq orduların Irana qonşu olan dövlətlərdə olması və NATO qüvv
ələrinin Əfqanıstan və Orta Asyada yerləşdirilməsi; -
Quzey Az ərbaycan və Türkmənistanın müstəqil dövlət olmaları; -
ərbaycan və xaricdə yaşayan Azərbaycan türklərinin (DAK, BAB, GAMOH) Güneyd əki Milli Azadlıq Hərəkatına dəstək verməsi;
Yüklə 5,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|