Dərs vəSAİTİ Milli Aviasiya Akademiyası Elmi-Metodiki Şurasının 2017-ci IL 07 iyun tarixli, 10/17

Beynəlxalq hüquqda insanlıq əleyhinə cinayətlər
99
34. 15 yaşınadək olan uşaqları milli silahlı qüvvələrin
tərkibinə toplamaq və ya cəlb etmək, yaxud onlardan döyüş
əməliyyatlarında aktiv iştirak etmək üçün istifadə etmək;
c)  qeyri-beynəlxalq  xarakterli  silahlı  münaqişələr 
zamanı  12  avqust  1949-cu  il  tarixli  Cenevrə 
Konvensiyalarının hər biri üçün eyni olan 3-cü 
maddənin kobud şəkildə pozulması, o cümlədən 
silahı yerə qoymuş hərbi qulluqçular və xəstələr, 
yaralanma, həbsdə olma, yaxud hər hansı digər 
səbəbdən sıradan çıxmış şəxslər də daxil olmaq-
la,  hərbi  əməliyyatlarda  aktiv  iştirak  etməyən 
şəxslərə qarşı törədilmiş aşağıdakı hərəkətlərdən 
hər hansı biri:
35. həyatına və şəxsiyyətinə qəsd, o cümlədən hər hansı
formada qətlə yetirmə, şikəst etmə, qəddarcasına dav-
ranma və işgəncə vermə;
36. insan ləyaqətinin alçaldılması, o cümlədən təhqire-
dici və alçaldıcı rəftar;
37. girovgötürmə;
38.  məcburiliyi  tanınmış  olan  bütün  məhkəmə  qaran-
tiyalarına əməl olun ma sını təmin edən, məhkəmə tərə-
findən müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilən, ilkin
məhkəmə baxışı olmadan hökmlər çıxarmaq və onları
icra etmək;
d)  Statutun  8-ci  maddəsinin  2(c)  bəndi  qeyri-bey-
nəlxalq  xarakterli  silahlı  münaqişələrə  tətbiq 
edilir və buna görə də nizamsızlıq, ayrı-ayrı və 
təsadüfi zora kılıq aktları və digər analoji xarak-
terli daxili qaydaların pozulması və gərginliklə-
rin  yaradılması  hallarına  tətbiq  edilmir. 
e)  Beynəlxalq xarak terli silahlı münaqişələrə tətbiq 

---

Beynəlxalq hüquqda insanlıq əleyhinə cinayətlər
100
olunan qayda və adətlərin digər kobud pozuntu-
ları, o cümlədən:
39. Mülki əhaliyə zərbə endirmək, habelə hərbi əməliy-
yatlarda bilavasitə iştirak etməyən ayrı-ayrı mülki şəxs-
lərə qəsdən hücum etmək;
40.  Cenevrə  Konvensiyaları  ilə  müəyyən  olunmuş
fərqləndirici  nişanlar dan  istifadə  edən  binalara,  tib-
bi  müəssisələrə  və nəqliyyat vasitələrinə, ha belə tibbi
heyətə  qəsdən  zərbə  endirmək;
41. Silahlı münaqişələrdə beynəlxalq hüquq üzrə mülki
şəxslər və mülki obyektlərin istifadə etdikləri müdafiəyə
malik olduqları müddətdə humanitar yardım göstərən,
yaxud BMT Nizamnaməsinə uyğun olaraq, sülhün qo-
runması missiyası ilə fəaliyyət göstərən heyətə, obyekt-
lərə,  bölmələrə,  yaxud  nəqliyyat  vasitələrinə  qəsdən
zərbə endirmək;
42. Hərbi məqsədlər daşımayan dini, təhsil, incəsənət,
elm və yaxud xeyriyyəçilik məqsədləri üçün təyin olun-
muş binalara, tarixi abidələrə, xəstəxanalara və xəstələ-
rin və yaralıların cəmləşdikləri yerlərə qəsdən zərbələr
endirmək;
43. Hətta onlar hücumla alınmış olsa belə, şəhərləri və
yaşayış məntəqələrini qarət etmək;
44.  O  cümlədən,  hər  dörd  Cenevrə  Konvensiyasının
3-cü maddəsinin kobud surətdə pozulması ilə xarakte-
rizə olunan zorlama, seksual kölə kimi istifadə etmə, fa-
hişəliyə məcbur etmə, 7-ci maddənin 2-ci (1) bəndində
müəyyən edilmiş qaydada məcburi hamiləlik, məcburi
sterilizasiya və bütün digər növ seksual zorakılıqlar;
45.  15  yaşına  çatmamış  uşaqları  silahlı  qüvvələrin,

---

Beynəlxalq hüquqda insanlıq əleyhinə cinayətlər
101
yaxud qrupların tərkibinə toplamaq və ya cəlb etmək,
yaxud onları döyüş əməliyyatlarında aktiv iştirak etmək
üçün  istifadə  etmək;
46. Mülki əhalinin təhlükəsizliyi və hərbi zərurətlə bağlı
tələb olmadığı halda, münaqişə ilə bağlı səbəblərə görə
onların köçürülməsi barədə qərar vermək;
47.  Düşmən  hərbi  qulluqçusunu  xəyanətkarcasına  öl-
dürmək,  yaxud  yaralamaq;
48. Aman olmayacağı barədə bəyanat vermək;
49. Münaqişədə olan digər tərəfin, onun hakimiyyəti al-
tında olan şəxslərin fiziki şikəstliyinə səbəb olma, yaxud
onlar  üzərində  tibbi,  diş  müalicəsi,  yaxud  xəstəxana
müalicəsi  zərurəti  ilə  əsaslandırılmayan  və  onun  ma-
raqları ilə uyğun gəlməyən ölümə səbəb olan, yaxud bu
şəxsin və ya şəxslərin sağlamlığına ciddi təhlükə yara-
dan hər hansı növ tibbi və elmi eksperimentlərin keçi-
rilməsi.
50. Bu cür məhvetmə və ya zəbtetmənin hərbi zərurə-
tin qəti diqtəsindən irəli gəldiyi hallar istisna olmaqla,
düşmənin əmlakının məhv edilməsi və ya zəbt edilməsi.
f)  2  (e)  bəndi  qeyri-beynəlxalq  xarakterli  silahlı 
münaqişələrə tətbiq edilir və buna görə də nizamsızlıq, 
ayrı-ayrı  və  təsadüfi  zorakılıq  aktları  və  digər  analoji 
xarakterli  daxili  qaydaların  pozulması  və  gərginliklə-
rin yaradılması hallarına tətbiq edilmir. O, bir iştirakçı 
dövlətin ərazisində baş verən hərbi miinaqişələrə müna-
sibətdə, hakimiyyət orqanları ilə mütəşəkkil silahlı qrup-
lar arasında və ya bu cür qrupların öz aralarında uzun-
müddətli hərbi münaqişə getdiyi hallarda tətbiq edilir. 
3. 2(s) və 2(d) bəndlərində heç bir şey hökumətin döv-
lətdə qanun və qaydanın bərpa edilməsi və qorunmasına 

---