Dərslik adu-nun vəsaiti ilə çap olunur. Bakı Mütərcim 2017 Elmi redaktor

dili aĢağı vo yuxarı alman dialektlərindən 
ibaıotdır. Alman dili do öz inkiĢafında üç dövr 
keçirmiĢdir: 
a)
Qədim yuxarı alman – VIII – XI osrlor 
b)
Orta yuxarı alman - XII – XV osrlor 
v) Yeni yuxan alman – XVI osrdon sonra. 
Alman dilinin formalaĢmasında yuxarı sakson dili 
mühüm rol oynamıĢdır. Alman dilinin yazısı iki formada 
latın vo qot əlifbasında olmuĢdur. Ġndi almanların 
iĢlotdiklori latın olifbasını VIII əsrdən qəbul etmiĢlər. 
Bədii ədəbiyyatın inkiĢafı XII – XIII əsrlərə aiddir. 
Ġngilis dilindən forqli olaraq, alman dilində orfoqrafıya 
və orfoepiya arasında o qədər də fərq yoxdur. Bunun 
səbəbi XV əsrin ikinci yarısında alman dıiınaə kitab nəĢr 
edilməsidir ki, həmin dövrdən həm orfoqrafıya, həm də 
orfoepiya normaları sabitləĢməyə baĢlamıĢdır. XIX əsr 
Almaniyası dünyanın demək olar ki, ən qabaqcıl ölkəsi 
olmuĢdu. 
Fizikada, 
kimyada, 
biologiyada, 
ədəbiyyatĢünaslıqda vo s. yeni kəĢflər, fundamental 
tədqiqlər bütün dünyanı heyrətə salmıĢdı. Dizelin, 
Rentkenin, Omun və baĢqalarının fizikadakı kəĢfləri ilə 
V.F.Humboldtun, F. ġlegelin, A. ġlegelin, A. ġleyxerin, 

---

Leybnisin və baĢqalarının dilçilik kəĢflərini yanaĢı 
qoymaq olar. Dünyanın baĢqa ölkələrində aparılan 
tədqiqatların əhəmiyyətini kiçiltmədən demək olar ki, 
XIX əsr dilçiliyinin əsl vətəni Almaniyadır. 
Azərbaycanda da əsrimizin birinci yarısından 
alman dili öyrənilməyə, tədris və tədqiq edilməyə 
baĢlanmıĢdır. 1941-ci ildən alman dili 60-cı illərə qədər 
ingilis dilindən də irəli olmuĢdur. Ġndi Azərbaycanın elə 
bir ali məktəbi yoxdur ki, orada alman dili öyrənilməsin. 
Alman dilinin tədrisi və tədqiqi problemlərinə 
Azərbaycan Xarici Dillər Ġnstitutu rəhbərlik edir ki, 
burada çox məhsuldar elmi-pedaqoji kadrlar dəstəsi 
yetiĢmiĢdir. Bunlar arasında prof. F.Y.Veysəlovu, prof. 
Z.Ġ.Quliyevi, prof. S.Ə.Abdullayevi, dosentlərdən Ə. 
Əliyevanı, ġ. ġabanovu, Y. Xəlilovu, Ġ. Məmmədovu, C. 
M. Cəfərovu vo s. gestormək olar. 
3)
Holland 
dili – hollandiyada, ġimali 
Belçikada,
Cənubi-Afrika Ġttifaqında yayılmıĢdır; 
4)
Friz dili – bu dil Almaniya ilə həmsərhəd 
Hollandiyanın Ģimalında və Alman adalarında iĢlədilir. 
5)
ĠdiĢ və ya iliĢ dili – bu yeni yəhudi dilidir. 
Müxtəlif yuxarı alman dialektlərinin qədim yəhudi dili 
ilə qarıĢması nəticəsində yaranmıĢdır. Bu dildə 
Rusiyada, Almaniyada, PolĢada, Çexo-Slovakiya və 
Macarıstanda yaĢayan yəhudilər danıĢır.