39
- çatdırılma müddəti müəyyən edilir. Çatdırılma tarixi BYD kitabçasının hər iki kəsilən vərəqinin 20-ci
qrafasında
göstərilir;
- komplektin hər iki kəsilən vərəqinin 18-23-cü qrafaları və komplektin 1 nömrəli kötüyü doldurulur
(komplektin doldurulmuş 1 nömrəli kötüyü gömrükxananın möhürü ilə BYD kitabçasında qalır);
- komplektin 1 nömrəli (ağ) vərəqi ayrılır;
BYD kitabçası xüsusi jurnalda qeydiyyata alınır. Rəsmiləşdirilmiş BYD kitabçası daşıyıcıya qaytarılır;
Nəqliyyat vasitəsini gömrük nəzarəti zonasından çıxmasına nömrəli kəsilən vərəqin 23-cü qrafasında və
1 nömrəli kötüyün 6-cı qrafasında sənədli nəzarət üçün məsul vəzifəli şəxsin şəxsi nömrəli ştampı vurulması,
imzası və tarix qoyulması yolu ilə icazə verilir.
Komplektin 1 nömrəli vərəqi giriş gömrükxanasında nəzarətə götürülür və ayrıca qovluqda saxlanılır.
Nəqliyyat vasitəsi və konteyner gəlib çıxdıqdan sonra təyinat gömrükxanasına aşağıdakı sənədlər
təqdim olunmalıdır: giriş gömrükxanasının qeydləri olan BYD kitabçası; malların rəsmiləşdirilməsi üçün zəruri
olan yük və müşayiət edən sənədlər.
Gömrük xidmətlərinin vəzifəli şəxsləri BYD kitabçalarının doldurulmasının müəyyən olunmuş
qaydalara uyğunluğunu və BYD kitabçalarında giriş gömrükxanasının ştamplarının olmasını yoxlayırlar.
Təyinat gömrükxanalır: nəqliyyat vasitələrinin və ya konteynerlərin yük bölmələrinin texniki
vəziyyətini, nəqliyyat vasitələrinin və ya konteynerlərin yük bölmələrinə gömrük möhürlərinin və plomblarının
vəziyyətini yoxlayır, nəqliyyat vasitələrindən, yaxud konteynerlərdən malların boşaldılmasına nəzarət edirlər.
BYD prosedurasına əməl edilməklə malların daşınması zamanı Azərbaycan Respublikası
Qanunvericiliyinin hər hansı bir pozulması halı aşkar edildikdə, təyinat gömrükxanası BYD kitabçasını yuxarıda
müəyyn edilmiş qaydada qeyd-şərtlərlə rəsmiləşdirməlidir.
Sənədli və faktiki nəzarət nəticəsində Azərbaycan Respublikası Qanunvericiliyinin pozulması halları
aşkar edilmədikdə:
- komplektin 2 nömrəli kəsilən vərəqinin 24, 25, 26, 27, 28-ci qrafaları və komplektin 2 nömrəli kötüyü
doldurulur;
BYD kitabçasının 2 nömrəli kəsilən vərəqinin 28-ci qrafasında və kötüyün 6-cı qrafasında tarix, gömrük
orqanının vəzifəli şəxslərinin şəxsi nömrəli möhürləri, imzaları və tarix qoyulur (kötük kitabçada qalır);
- komplektin 2 nömrəli kəsilən vərəqi ayrılır;
- rəsmiləşdirilmiş BYD kitabçası daşıyıcıya qaytarılır.
Azərbaycan Respublikasının ərazisindən
malların aparılması zamanı gömrük
rəsmiləşdirilməsi qaydası
BYD prosedurasına əməl edilməklə malların daşınmasının rəsmiləşdirilməsi üçün doldurulmuş BYD
kitabçası, nəqliyyat vasitəsinin gömrük möhür və plombları altında malların daşınmasına, buraxılmasına dair
şəhadətnamə göndərilmə gömrükxanasına təqdim olunur.
Gömrük orqanları BYD kitabçasının doldurulmasının müəyyən olunmuş qaydalara uyğunluğunu
yoxlayırlar. Bu zaman BYD kitabçasının üz qabığının birinci səhifəsində möhür və imzaların olmasına, BYD
kitabçası sahibinin üz qabığının birinci səhifəsində, kəsilməyən vərəqdə, kəsilən vərəqlərin hamısında
imzalarının uyğunluğuna, BYD kitabçasının etibarlılıq müddətinə xüsusi diqqət yetirilir. Göndərilmə
gömrükxanasının vəzifəli şəxsləri BYD kitabçasının oğurlanmış kimi nəzarətdə olmadığına və malların
daşınması üçün BYD kitabçasının kəsilməyən vərəqinin 4-cü və üz qabığının 3-cü qrafasında göstərilən şəxs
tərəfindən həyata keçirildiyinə əmin olmalıdırlar.
Göndərilmə gömrükxanaları nəqliyyat vasitələrinin yük bölmələrinin və konteynerlərin texniki
vəziyyətini, konteynerlərdə buraxılma (icazə) şəhadətnamələrinin və buraxılma (icazə) lövhəciklərinin olmasını
yoxlayır, malların nəqliyyat vasitəsinə və konteynerə yüklənməsinə nəzarət edirlər. Nəqliyyat vasitələrinin yük
bölmələrinə və konteynerlərə gömrük möhürləri və plombları vurulur.
Rəsmiləşdirmə zamanı hər hansı bir qayda pozuntusu aşkar edildiyi halda, göndərilmə gömrükxanası
həmin pozuntular aradan qaldırılanalək malların BYD prosedurasına uyğun olaraq daşınmasına icazə verməyə
bilər.
Əgər sənədli və faktiki nəzarət nəticəsində BYD prosedurası tətbiqinin bütün şərtlərinə əməl olunduğu
müəyyən edilmişsə, aşağıdakılar doldurulur:
- BYD kitabçasının kəsilən vərəqlərinin hamısında 16-cı qrafa;
- 1 nömrəli kəsilən vərəqin “Xidməti istifadə üçün” qrafasında və 1 nömrəli kötüyün 5-ci qrafasında
digər məlumatlar içərisində malların Azərbaycan Respublikasından aparılmasının müvafiq gömrük rejiminin
kodu və malların faktiki aparılamasına nəzarət həyata keçirilirsə “Nəzarət” sözü də göstərilir;
- komplektin kəsilən vərəqinin 1 nömrəli kötüyü;
40
- komplektin hər iki kəsilən vərəqinin 18-23 qrafaları;
- 1 nömrəli kəsilən vərəqin 23-cü qrafasında və 1 nömrəli kötüyün 6-cı qrafasında gömrük orqanının
vəzifəli şəxsinin nömrəli möhürü vurulur, imzası və tarix qoyulur.
Komplektin 1 nömrəli vərəqi BYD kitabçasından ayrılır və lazım gəldikdə nəzarətə götürülür.
Rəsmiləşdirilmiş BYD kitabçası xüsusi jurnalda qeydiyyata alınır. Rəsmiləşdirilmiş BYD kitabçası daşıyıcıya
qaytarılır.
Mallar təkrar ixrac gömrük rejimi altına qoyulduqda, həmçinin aşağıda göstərilən gömrük rejimləri
altında yerləşdirildikdə, onların Azərbaycan Respublikası ərazisində faktiki aparılmasına nəzarət göndərilmə
gömrükxanası tərəfindən həyata keçirilir:
- müvəqqəti gətirilmə (idxal) (kod 31);
- gömrük anbarı (kod 74);
- gömrük nəzarəti altında emal (kod 52);
- malların azad iqtisadi zonalara idxalı (gətirilməsi) (kod 74);
- rüsumsuz ticarət mağazası (kod 72).
Bu halda göndərilmə gömrükxanası tərəfindən komplektin 1 nömrəli vərəqəsinin 20-ci qrafasında
malların çatdırılma müddəti göstərilir. Göstərilən vərəqlərdə “Xidməti istifadə üçün” qrafasında daşınan
malların gömrük dəyəri, 10-cu qrafada isə onların XİFMN kodları göstərilməklə müfəssəl təsviri göstərilir. Əgər
bütün məlumatların daxil edilməsi üçün 10 qrafa yetmirsə, iki nüsxədən ibarət qoşma vərəqlərdən istifadə
olunmasına yol verilir. Qoşma vərəqlərdə, həmçinin, BYD kitabçasının nömrəsi, sahibinin adı və ünvanı da
göstərilir. Qoşma vərəqlər gömrük orqanının vəzifəli şəxslərinin şəxsi nömrəli möhürü ilə təsdiqlənir. Bu cür
vərəqlərin olması barədə komplektin hər iki kəsilən vərəqinin 8-ci qrafasında qeydiyyatlar aparılır. Komplektin
1 nömrəli vərəqi nəzarətə alınır və ayrıca qovluqda saxlanılır.
BYD kitabçası və göndərilmə gömrükxanasının qeydləri olan yük və malı müşayiət edən sənədlər çıxış
gömrükxanasına təqdim edilir.
Gömrük xidmətlərinin vəzifəli şəxsləri BYD kitabçasının doldurulmasıeıe müəyyən olunmuş qaydalara
uyğunluğunu, komplektin 1 nömrəli kötüyündə göndərilmə gömrükxanasının ştamplarının olmasını, eləcə də
həmin kötükdə göstərilmiş gömrük kodunu, nəqliyyat vasitələrinin yük bölmələrinin və ya konteynerlərin
texniki vəziyyətini, nəqliyyat vasitələrinin yük bölmələrində və ya konteynerlərdə gömrük möhür və plombların
vəziyyətini yoxlayır, müstəsna hallarda nəqliyyat vasitələrinin yük bölmələrinə və ya konteynerlərə baxış
keçirirlər. (Əlavə 3).
BYD kitabçasına əməl edilməklə malların daşınması zamanı, Azərbaycan Respublikası
Qanunvericiliyinin hər hansı bir pozulması halı aşkar edildikdə, çıxış gömrükxanası BYD kitabçasını nəzərdə
tutulmuş qaydada qeyd-şərtlərlə rəsmiləşdirilir. (Əlavə 4).
Sənədli və faktiki nəzarət nəticəsində Azərbaycan Respublikası Qanunvericiliyinin pozulması faktları
aşkar edilmədikdə 2 nömrəli kəsilən vərəqin 24,25,26,27,28-ci qrafaları və 2 nömrəli kəsilən kötük doldurulur,
komplektin 2 nömrəli kəsilən vərəqi ayrılır, BYD kitabçası jurnalda qeydiyyata alınır, rəsmiləşdirilmiş BYD
kitabçası daşıyıcıya qaytarılır. Kəsilən 2 nömrəli vərəqin 28-ci qrafasında və 2 nömrəli kötüyün 6-cı qrafasında
şəxsi nömrəli möhür vurulmaqla, imza və tarix qoyulmaqla gömrük nəzarəti zonasından çıxmağa icazə verilir.
Malların Azərbaycan Respublikası ərazisindən tranzit zamanı gömrük rəsmiləşdirilməsi giriş və çıxış
gömrükxanalarında analoji qaydada aparılır.
Malların bir
neçə göndərilmə və təyinat
gömrükxanasından daşınması zamanı
gömrük rəsmiləşdirilməsinin xüsusiyyətləri
Mallar Azərbaycan Respublikasından aparılarkən onların BYD prosedurası üzrə daşınması bir neçə
göndərilmə gömrükxanasından və ya mallar Azərbaycan Respublikasına gətirilərkən bir neçə təyinat
gömrükxanasında həyata keçirilə bilər. Hər bir göndərilmə və ya təyinat gömrükxanası üçün əlavə kəsilən
vərəqlər komplekti (dəsti) tələb olunur.
Göndərilmə gömrük xidmətində və ya təyinat gömrük xidmətində müvafiq olaraq aşağıdakılar həyata
keçirilir:
- Azərbaycan Respublikasından aparılarkən malların qismən yüklənib-tamlanması;
- Azərbaycan Respublikasına gətirilərkən malların qismən boşaldılması.
Malların qismən yüklənib-tamlanması həyata keçirilən gömrük xidməti bu bənddə göstərilən
xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, əsasnamə ilə nəzərdə tutulmuş qaydada malların daşınmasının
rəsmiləşdirilməsini həyata keçirir.