Devlet kýtaplari üÇÜNCÜ baski

2. Ortak Estetik Yargıların Var Olduğunu Savunan Görüş
Kant
Kant,
Kant'
Ortak estetik yargıların varlığını kabul eden görüşün en önde gelen temsilcisi
'tır.
duygusal
beğeniye dayanan bazı yargıların tamamen sınırlı ve kısa süreli kişisel yargılar olduğunu, ama gerçek estetik
yargıların duygusal olmaktan çıkıp düşünsel düzeye çıktığını, kişisel olmaktan çıkıp zorunlu ve genel geçer hale
geldiğini söyler. O, beğeni yargılarının insanların ortak estetik duygusuna dayandığını söyleyerek insanlar arasında
ortak estetik yargıların bulunduğunu savunur.
a göre “Şu tablo güzeldir.” yargısı ile “Ay Dünya'nın uydusudur.” yargısı arasında bir fark yoktur. Her
ikisi de zorunlu ve genel geçer yargılardır. “Şu tablo güzeldir.” yargısı ifade edilirken bu yargıya, ortak duyguya
dayandırılarak ulaşmıştır. Çünkü güzelin beğenisi çıkarsız ve özgün bir hazdır. Yani hiçbir karşılık gözetmeyen
bakış, nesnedeki güzelliği görecektir. Herkes güzele baktığı zaman ortak estetik yargılara ulaşacaktır.
Sizce ortak estetik yargılar olabilir mi? Niçin? Gerekçelerini aşağıdaki noktalı alana yazınız.
139
B
İ
İ
Y
Y
D
N
Z     ?
O
R
M
U
U
U
L
MİMAR KEMALETTİN BEY (1870-1927)
Üsküdar'da doğan Kemalettin Bey, Mühendis Mektebi'ni
bitirdi. Bir süre Almanya'ya gitti. Dönüşünde Mühendis
Mektebi'nde öğretim üyeliğine başladı, Seraskerlik Dairesi
başmimarı oldu. Kemalettin Bey, Osmanlı sanat tarihini çok
iyi inceleyen bir mimardır. Osmanlı İmparatorluğu’nun
yetiştirdiği mimarları ve bunların en büyüğü olan Mimar
Sinan’ı, eserlerindeki özellikleriyle etüd etti. İstanbul'da
Çamlıca Kız Lisesi, Bostancı, Bebek Yeşilköy camileri,
Reşadiye Mektebi ve Sultan Reşat Türbesi, Gazi Osman,
Mahmud Şevket, Cevat, Ali Rıza ve Hüsnü Paşaların
türbeleri, Ankara' da
ve
Demiryolları Müdürlüğü binası başlıca eserleri arasındadır.
Kemalettin Bey Klasik Dönem Osmanlı mimarisinden
esinlenen ulusal mimarlık akımının öncülerindendi. Ulusal benliğin biçimsel olarak Osmanlı ve İslam yapı elemanlarıyla
ifade edildiği bu tarzda, simetrik olarak düzenlenen ön cephelerde kemer, saçak ve çini gibi öğeler kullanılıyor, kulemsi
çıkıntılar ve boydan boya uzanan kornişlerle geleneksel mimariyi vurguluyordu.
Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası
Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası

---

V. ÜNİTE
Ölçme ve Değerlendirme
A.  Aşağıdaki
.
soruları cevaplayınız
1. Estetiğin konusu nedir?
2. Doğadaki güzellik ile sanattaki güzellik arasındaki farkı açıklayınız?
3. Sanat ve zanaat farkını açıklayınız?
4. Sanat eseri nedir? Bir eserin sanat eseri sayılabilmesi için ne gibi özellikler taşıması gerekir? Belirtiniz.
5. B.Croce, ortak estetik yargıların olabileceğini niçin reddetmektedir?
B.
Aşağıdaki cümleleri sağdaki kavram ve sözcükleri kullanıp doğru olarak tamamlayınız.
1. Estetik sözcüğünü ilk kez 18. yy.da Alman düşünürü …………………… kullanmıştır.
2. Sadece sanattaki güzel ile…………, bütün alanlardaki güzel ile de……………. ..ilgilenir.
3. ……………….; büyük, ulu, ulvi, hayranlık uyandıran ulaşılması zor olan şeydir.
4. Sanatı yaratma olarak gören yaklaşımın en önemli temsilcisi …………………………
5. Platon için güzellik……………………
C. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın sonuna “D”,  yanlış olanın sonuna “Y” harfi yazınız.
1. Yaşadığımız coğrafya sanatı ve sanatçıyı etkilemez.
(  )
2. F. Schiller’e göre sanat oyundur.
(  )
3. Sanat eseri özgün, tek ve biriciktir.
(  )
4. Estetik tavır; sanatla uğraşan, ondan anlayan kişinin sanat eserine gösterdiği tavırdır.
(  )
5. Kant'a göre ortak estetik yargılar olamaz.
(  )
Ç.
Aşağıdaki soruların doğru cevabını işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi sanat alanlarından biri
?
2. “
” diyerek sanatın oyun olduğunu savunan düşünür aşağıdakilerden
hangisidir?
değildir
A) Sinema
B) Müzik
C) Resim
D) Tiyatro
E) Spor
E) F.Schiller
İnsan oynadığı sürece insandır.
A) Platon
B) Aristoteles
C) B. Croce
D) I.Kant
140
Yüce
Benedetto Croce
Sanat felsefesi-estetik
dea
Baumgarten
İ
Güzel

---

Ekonomi biliminin temel kavramları
D. Aşağıdaki tabloda verilen kavram ve tanımları eşleştiriniz.
3. “Estetik” bütün alanlardaki “güzel” ile ilgilenir. Aşağıdakilerden hangisi  estetiğin temel kavramlarından
4. Sanat eserini insanların yaptığı diğer eserlerden ayırmak için, bir takım ölçütler vardır. Aşağıdakilerden
hangisi bu ölçütlerden biri
?
5. “Güzelliğin on para etmez şu bendeki aşk olmasa” diyen Âşık Veysel ile
“Var olmak algılanmış olmaktır.” diyen Berkeley'in görüşlerinin ortak yönü aşağıdakilerden hangisinin
vurgulanmasıdır?
değildir?
olamaz
A) Erdem
B) Yüce
C) Güzel
D) Taklit
E) Hoş
A) İnsanın yaratıcı hayal gücüyle oluşur.
B) Özgün, tek ve biriciktir.
C) Yarar amacı ya da pratik kulanım değeri taşımaz.
D) Bütün insanlar beğenir.
E) Bilinçli bir şekilde insanların ürettiği eserlerdir.
A) Güzelliğin olmadığı
B) Varlığın olmadığı
C) Asıl olanın nesne olduğu
D) Asıl olanın özne olduğu
E) Ortak estetik yargıların olduğu
141
o
o
o
o
o
o
o
Estetik
Taklit
Tiyatro
Müzik
Yüce
Sanat eseri
Zanaat
1. Bir öyküyü, sahne olarak ayrılmış bir yerde, oyuncuların söz ve
hareketleriyle canlandırma sanatı.
2. Güzelin ne olduğunu soran, sorgulayan felsefe dalı.
3. Sanatçının bir şeyi benzetme yoluyla eserine aktarmasıdır.
4. Büyük, ulu, ulvi.hayranlık uyandıran ulaşılması zor olan şey.
5. Duygu, düşünce ve eylemleri tek sesli veya çok sesli olarak
anlatma sanatı.
6. Faydaya dayalı ürünler ortaya koymak.
7. Sanatçının oluşturduğu, yaratıcılık ve ustalık sonucu ortaya
çıkan üstün eser.

---