Navoiy, Fuzuliy, Mashrab, Muqimiy, Furqat kabi shoirlarning she'riy to'plamlari nashr qilina boshlagan.
O'zbek tilida gazeta chiqa boshlagan.
O'lkada bu paytga kelib mahalliy, diniy maktablar soni ham ortib borgan. 3 ta viloyatda (Sirdaryo,
Farg'ona, Samarqand) jami masjidlar 11964, imomlar 11680, maktablar 4632, undagi o'quvchilar 44783,
madrasalar 277, undagi o'quvchilar 7935, eshonlar – 391 ta bo'lgan. Bu shuni ko'rsatadiki, Chorizmning
zulmiga qaramasdan islomga, uning qadriyatlariga munosabat xalqda so'nmagan.
XIX asr oxiri XX asr boshlarida Turkistonda g'oyaviy-siyosiy kurash yanada kuchayib, uchta yo'nalish
vujudga kelgan:
a) feodal-klerikal,
b) jadidliq
v) demokratik yo'nalish.
Mamlakatda islom mafkurasi hukmronlik qilib turgan paytda ular o'lkaning iqtisodiy, ma'naviy,
madaniy jihatdan qoloqligini tugatish, xalq ommasini iqtisodiy va ma'naviy
zulmdan ozod etish, uni
ma'rifatli qilish yullarini axtardilar. Ma'lumki, ular o'zlarining ijtimoiy-falsafiy qarashlarini, ilg'or g'oyalarini
badiiy adabiyotda, poeziya janrida ifodaladilar. Bu ma'rifatparvarlar mehnatkashlar ahvolini yaxshilash, ilm-
ma'rifat, adolatli tuzum o'rnatish, xalqlar do'stligi g'oyalarini targ'ib etish kabi masalalarga katta e'tibor
berganlar.
Dostları ilə paylaş: