III. SƏHMDARLARA EYNİ YANAŞMA
Dövlət və DMM-lər bütün səhmdarların hüquqlarını tanımalı və İƏİT-in Korpo-
rativ İdarəetmə Prinsiplərinə uyğun olaraq onlara eyni yanaşmanı təmin etməli və
korporativ məlumatı əldə etmək imkanını verməlidirlər.
A. Dövlətin koordinasiya və ya sahiblik edən təşkilatı və DMM-lər bütün səhmdarlara
eyni yanaşmanı təmin etməlidirlər.
B. DMM-lər bütün səhmdarlara münasibətdə yüksək dərəcədə şəffaflığa riayət
etməlidir.
C. DMM-lər bütün səhmdarlarla əlaqələrin yaradılması və məsləhətləşmələrin
aparılması siyasətini müəyyən etməlidir.
D. Şuranın seçilməsi kimi əsas korporativ qərarların qəbulunda iştirak edə bilməsi
üçün minoritar səhmdarların ümumi yığıncaqda iştirak etməsi asanlaşdırılmalıdır.
14
SƏHMDARLARA EYNİ YANAŞMA
IV. MARAQLI TƏRƏFLƏRLƏ ƏLAQƏLƏR
Dövlət mülkiyyəti siyasəti DMM-lərin maraqlı tərəflərə qarşı məsuliyyətlərini tam
tanımalı və onlardan maraqlı tərəflərlə münasibətləri barədə hesabat vermələrini
tələb etməlidir.
A. Hökumətlər, koordinasiya və ya sahiblik edən təşkilat və DMM-lər maraqlı
tərəflərin qanunla və ya ikitərəfli sazişlərlə müəyyən edilmiş hüquqlarını tanımalı və
qəbul etməlidir, və bu məsələ ilə bağlı İƏİT-in Korporativ İdarəetmə Prinsiplərinə
müraciət etməlidirlər.
B. Listinqdən keçmiş və ya iri DMM-lər, o cümlədən mühüm ictimai məqsədlərə qul-
luq edən DMM-lər maraqlı tərəflərlə əlaqələr barədə hesabat verməlidirlər.
C. DMM-lərin şuralarından daxili etika məcəllələrinə riayət etmə proqramlarının
hazırlanması, tətbiq edilməsi və çatdırılması tələb edilməlidir. Bu etika məcəllələri
ölkə normalarına əsaslanmalı, beynəlxalq öhdəliklərə uyğun olmalı, və şirkət və onun
törəmələrinə şamil edilməlidir.
15
MARAQLI TƏRƏFLƏRLƏ ƏLAQƏLƏR
V. AÇIQLAMA VƏ ŞƏFFAFLIQ
DMM-lər İƏİT-in Korporativ İdarəetmə Prinsiplərinə uyğun olaraq şəffaflığın
yüksək standartlarına riayət etməlidir.
A. Koordinasiya və ya sahiblik edən təşkilat DMM-lərə dair yekdil və məcmu
hesabatlıq sistemini hazırlamalı və hər il dövlətə məxsus müəssisələr haqqında
məcmu hesabatı dərc etməlidir.
B. DMM-lər effektiv daxili audit prosedurlarını hazırlamalı və şura və audit komitəsi
və ya şirkətin ekvivalent orqanı tərəfindən monitorinq edilən və bu orqanlara birbaşa
hesabat verən daxili audit struktur bölməsini yaratmalıdır.
C. DMM-lər, xüsusilə iri müəssisələr, beynəlxalq standartlara uyğun olaraq il-
lik müstəqil kənar auditdən keçməlidir. Xüsusi dövlət nəzarəti prosedurlarının
mövcudluğu müstəqil kənar auditi əvəz etmir.
D. DMM-lər listinqdən keçmiş şirkətlərlə eyni yüksək keyfiyyətli mühasibat və au-
dit standartlarına riayət etməlidirlər. İri və ya listinqdən keçmiş DMM-lər maliyyə
və qeyri-maliyyə məlumatlarını yüksək keyfiyyətli beynəlxalq səviyyədə qəbul
olunmuş standartlara uyğun olaraq açıqlamalıdırlar.
E. DMM-lər İƏİT-in Korporativ İdarəetmə Prinsiplərində təsvir edilmiş bütün
məsələlərə dair mühüm məlumatı açıqlamalı, o cümlədən mülkiyyətçi kimi dövlətin
və geniş ictimaiyyətin diqqəti əhəmiyyətli sahələrə yönəltməlidir.
Bu cür məlumata aşağıdakılar daxildir:
1. İctimaiyyət üçün şirkətin məqsədləri və onların yerinə yetirilməsi barədə aydın
bəyanat.
2. Şirkətin mülkiyyət və səsvermə strukturu.
3. Hər hansı mühüm risk faktorları və bu riskləri idarə etmək üçün görülmüş
tədbirlər.
4. Hər hansı maliyyə yardımı, o cümlədən dövlətdən alınmış təminatlar və dövlətə
məxsus müəssisə adından götürülmüş öhdəliklər.
5. Əlaqədar təşkilatlarla hər hansı mühüm əməliyyatlar.
16
AÇIQLAMA VƏ ŞƏFFAFLIQ
VI. DÖVLƏT MÜƏSSİSƏLƏRİNİN ŞURALARININ VƏZİFƏLƏRİ
DMM-lərin şuraları strateji idarəetmə funksiyasını yerinə yetirmək və menecmen-
tin fəaliyyətinin monitorinqini aparmaq üçün lazım olan səlahiyyətlərə, səriştəyə və
obyektivliyə malik olmalıdır. Onlar düzgün hərəkət etməli və öz hərəkətlərinə görə
cavabdeh olmalıdırlar.
A. DMM-lərin şuralarının səlahiyyətləri aydın şəkildə müəyyən edilməli və onlar
şirkətin fəaliyyətinə görə əsas məsuliyyət daşımalıdırlar. Şura şirkət sahibləri qarşısında
tam cavabdeh olmalı, şirkətin maraqlarına qulluq etməli və bütün səhmdarlara eyni
yanaşmalıdır.
B. DMM-lərin şuraları menecmentin fəaliyyətinin monitorinqi və strateji idarəetmə
funksiyalarını hökumət və sahiblik edən təşkilat tərəfindən müəyyən edilmiş
məqsədlərə uyğun aparmalıdır. Onlar Baş İcraçı Direktoru təyin etmək və işdən azad
etmək səlahiyyətinə malik olmalıdırlar.
C. DMM-lərin şuraları o qaydada təşkil olunmalıdır ki, onlar obyektiv və müstəqil
qərar verməyə qadir olsunlar. Qabaqcıl təcrübələr Sədr vəzifəsinin Baş İcraçı Direktor
vəzifəsindən ayrı olmasını tələb edir.
D. İşçilərin şurada təmsil olunması tələb olunursa, bu təmsilçiliyin effektiv olacağına
və şuranın bacarıqlarının, məlumatlılığının və müstəqilliyinin artırılmasına kömək
edəcəyinə təminat verən mexanizmlər yaradılmalıdır.
E. Lazım olduqda, DMM-lərin şuraları öz funksiyalarını, o cümlədən audit, risklərin
idarəedilməsi və mükafatlandırma məsələlərinə dair vəzifələrini yerinə yetirməyə on-
lara kömək edən xüsusi komitələr yarada bilərlər.
F. DMM-lərin şuraları öz fəaliyyətlərinin illik qiymətləndirilməsini aparmalıdırlar.
17
DÖVLƏT MÜƏSSİSƏLƏRİNİN ŞURALARININ VƏZİFƏLƏRİ