Dövlətə məxsus müəssisələrin korporativ idarəetmə təcrübələrinə dair İƏİT-in Qaydaları
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- D. Dövlət idarəçiliyi çərçivəsində mülkiyyət hüquqlarından istifadə etmə aydın şəkildə müəyyən
- İkinci hissənin şərhi: II. MÜLKİYYƏTÇİ QİSMİNDƏ ÇIXIŞ EDƏN DÖVLƏT
- E. Koordinasiya və ya sahiblik edən təşkilat Parlament kimi nümayyəndələr (təmsilçi)
Sahiblik edən təşkilatın işçiləri, digər inzibati orqanlardan və ya dövlət qurumlarından peşəkarlar DMM-lərinin şuralarına yalnız bütün digər üzvlərdən tələb olunan şəriştəlik səviyyəsinə cavab verdikdə və qəbul olunmaz siyasi təsirin göstərilməsi üçün alət rolunu oynamayacaqları hal- da seçilməlidirlər. Onların digər şura üzvləri ilə eyni vəzifələri və məsuliyyətləri olmalı və dövlətə məxsus müəssisənin və onun bütün səhmdarlarının maraqlarına qulluq etməlidirlər. Vəzifədən kənar etmənin şərtləri və mənafelərin toqquşması halları diqqətlə təhlil edilməli və onların həll edilməsi üsulları təklif edilməlidir. Müvafiq peşəkarlarda mövcud və ya güman edilən hədsiz mənafelər toqquşması olmamalıdır. Xüsusilə bu deməkdir ki, onlar nə DMM-lərə dair tənzimləyici qərarların qəbul edilməsində iştirak etməli, nə də onları şirkətin maraqlarına qulluq etməkdən çəkindirən xüsusi öhdəliklərlə və ya qadağalarla məhdudlaşdırmamalıdırlar. Ümumi şəkildə, hər hansı şura üzvünə aid bütün potensial mənafelər toqquşmaları barədə şuraya hesabat verilməli və sonradan şura həmin mənafelər toqquşmalarını onların necə idarə olunacaqları barədə məlumatla birgə açıqlamalıdır.
Dövlət nümayyəndələri DMM-lərin şuralarında təmsil olunduqda müvafiq fərdi və dövlət məsuliyətlərinin aydınlaşdırılması xüsusilə əhəmiyyətlidir. Dövlət nümayyəndələrindən DMM- də olan hər hansı fərdi mülkiyyətçiliklərinin açıqlanması və müvafiq insayder sövdələşməsi qaydalarına riayət etmələri tələb oluna bilər. Koordinasiya və ya sahiblik edən təşkilat tərəfindən sahiblik edən təşkilatın üzvləri və DMM-lər şuralarında təmsil olunan digər dövlət nümayyəndələri üçün rəhbərliklər və ya etika məcəllələri hazırlana bilər. Bu rəhbərliklər və ya etika məcəllələri həmin şura üzvləri tərəfindən dövlətə məxfi məlumat ötürüldükdə hansı tədbirlərin görülməsi göstərilə bilər.
Göstərişlər, geniş siyasi məqsədlər baxımından, birbaşa şuranın verdikləri göstərişlər əvəzinə koordinasiya və ya sahiblik edən təşkilat vasitəsilə verilməli və müəssisənin məqsədləri kimi təqdim edilməlidir. DMM-lərin şuraları siyasətlə bağlı dəyişikliklərə Parlamentin icazəsi ol- madan və ya xüsusi prosedurlar təsdiqlənmədən reaksiya verməməlidirlər.
Dövlət idarəçiliyi çərçivəsində mülkiyyət funksiyasının maliyyə və ya iqtisadiyyat nazirlikləri kimi mərkəzi nazirliklərdə, və ya ayrıca inzibati qurumlarda, və ya xüsusi sahə üzrə nazirlikdə yerləşməsindən asılı olmayaraq aydın şəkildə müəyyən edilməsi vacibdir.
Mülkiyyətçi funksiyasının aydın şəkildə müəyyən edilməsinə nail olmaq üçün, bu funksi- ya müstəqil və ya bir nazirliyə tabe olan ayrıca bir təşkilatda mərkəzləşdirilə bilər. Bu cür yanaşma mülkiyyət siyasətinin və onun istiqamətinin aydınlaşdırılmasında kömək edəcək və həmçinin onun daha ardıcıl tətbiq edilməsini təmin edəcəkdir. Mülkiyyətçi funksiyasının mərkəzləşdirilməsi həmçinin maliyyə hesabatlığı və ya şuranın təyin edilməsi kimi əsas məsələlərə dair ekspertlər “qrupunu” təşkil etməklə müvafiq bacarıqların gücləndirilməsinə və bir yerə toplanmasına imkan yarada bilər. Bu baxımdan, mərkəzləşdirmə dövlət mülkiyyətçiliyinə dair məcmu hesabatlığın yaradılmasında əsas rol oynaya bilər. Nəhayət, mərkəzləşdirmə mülkiyyətçi funksiyasının dövlətin həyata keçirdiyi digər fəaliyyətlərindən, o cümlədən yuxarıda I.A bəndində göstərilmiş bazarın 24
tənzimlənməsi və səha siyasətinin müəyyənləşdirilməsi funksiyalarından aydın şəkildə ayrılması üçün effektiv bir vasitədir.
Mülkiyyətçi funksiyasınn mərkəzləşdirilmədikdə, minimum tələb müvafiq inzibati departamentlərin arasında güclü koordinasiya edən təşkilatın yaradılmasıdır. Bu hər bir DMM-yə aydın göstərişlərin və strateji rəhbərlik və ya hesabatlıq tələbləri baxımından dəqiq tapşırıqların verilməsini təmin etməyə kömək edəcəkdir. Koordinasiya edən təşkilat müxtəlif nazirliklərdə mülkiyyət məsələri ilə məşğul olan departamentlərinin həyata keçirdiyi fəaliyyətləri və siyasətləri uzlaşdıracaq və koordinasiya edəcəkdir. Koordinasiya edən təşkilat həmçinin ümumi mülkiyyət siyasətinin müəyyən edilməsi, strateji rəhbərliyin hazılanması və müxtəlif nazirliklər arasında təcrübələrin birləşdirilməsi ilə məşğul olmalıdır.
Mülkiyyətçi funksiyasının ayrıca bir təşkilatda mərkəzləşdirilməsi daha çox rəqabətli sek- torda fəaliyyət göstərən DMM-lər üçün vacibdir və, əsasən ictimai məqsədlərə qulluq edən DMM- lər üçün mütləq deyil. Belə DMM-lər bu Rəhbərliyin əsas istifadəçiləri deyil, onlar üçün sahə üzrə nazirliklər siyasi məqsədlərdən az seçilə biləcək mülkiyyət hüquqlarından istifadə etmək üçün ən münasib və səriştəli təşkilatlar olaraq qala bilərlər.
Mülkiyyətçi funksiyasının mərkəzləşdirilməsi nəzərdə tutulubsa, bu yeni və hədsiz dərəcədə güclü bürokratik təbəqənin yaradılması ilə nəticələnməməlidir.
Mülkiyyətçi funksiyası ayrıca bir təşkilat tərəfindən həyata keçirilə bilmədikdə, hər halda bəzi əsas funksiyalar xüsusi bacarıqlardan istifadə etmək üçün və müəyyən sahə nazirliyindən müstəqilliyi təmin etmək məqsədilə mərkəzləşdirilməlidir. Belə hissəvi mərkəzləşdirmənin nə cür faydalı ola biləcəyinə dair bir nümumə şura üzvlərinin təyin edilməsidir.
Mülkiyyətçi funksiyasının aydın şəkildə müəyyən edilməsi mülkiyyətin (müəssisənin) harada, məsələn milli, regional, federal və ya sub-federal səviyyəsində yerləşməsindən asılı olaraq müxtəlif hökumət səviyyəsində aparılmalıdır. Bu Qaydalar dövlət və ya federasiya çərçivəsində DMM-lərin bu baxımdan idarə edilməsinin lazımi səviyyəsini müəyyən etmək üçün istiqamət vermir. Hazırkı sənəd sadəcə göstərir ki, səlahiyyətlərin səviyyəsindən asılı olmayaraq, mülkiyyət funksiyasının ayrıca bir təşkilatda mərkəzləşməsi və ya bu təşlilat tərəfindən koordinasiya edilməsi daha məqsədəuyğun olardı. Bundan əlavə, mülkiyyətçiliyin müxtəlif inzibati səviyyələri olduqda, mülkiyyət təcrübələrinin uzlaşdırılması yolları axtarılmalıdır. Nəhayət, mülkiyyət funksiyasının mərkəzləşdirilməsi hüquqi mülkiyyətçiliyin mərkəzləşdirilməsi demək deyil. E. Koordinasiya və ya sahiblik edən təşkilat Parlament kimi nümayyəndələr (təmsilçi) orqanlarına hesabat verməli və dövlət ali audit institutları daxil olmaqla, müvafiq dövlət orqanları ilə aydın şəkildə müəyyən edilmiş əlaqələr qurmalıdır.
Koordinasiya və ya sahiblik edən təşkilatın digər dövlət orqanları ilə əlaqələri aydın müəyyən edilməlidir. Bir sıra dövlət orqanlarının, nazirliklərin və ya inzibati qurumların eyni DMM-lərə dair müxtəlif rolları vardır. İctimaiyyətin DMM-lərin mülkiyyətinin dövlət tərəfindən necə idarə edilməsinə dair etibarını artırmaq üçün, bu müxtəlif rolların aydınlaşdırılması və geniş ictimaiyyətə izah edilməsi vacibdir.
Xüsusilə, sahiblik edən təşkilat DMM-lərin auditinin aparılmasına görə cavabdeh olan ali 25 İkinci hissənin şərhi: II. MÜLKİYYƏTÇİ QİSMİNDƏ ÇIXIŞ EDƏN DÖVLƏT Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|