Dr. Mustafa GÖRÜryilmaz
Yüklə 3,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məmməd Həsən Hacınski
369
Xariciyyə naziri Məmməd Həsən Hacınski həzrətləri ilə Milli Məclis rəisi Rəsulzadə Məmməd Əmin bəy əfəndi həzrətlərini təyin etmiĢlər və adları çəkilən Ģəxslər üsula uyğun olaraq tərtib edilən rüsxətnamələrini qarĢılıqlı olaraq təqdim etdikdən sonra, aĢağıdakı maddələri qərarlaĢdırmıĢlar: Birinci maddə Osmanlı hökuməti ilə Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti arasında daimi sülh və istiqrarlı dostluq hökm sürəcəkdir.
AĢağıdakı sərhəd xətti Osmanlı məmləkəti ilə Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistan cümhuriyyətlərinin ərazilərini ayırmaqdadır: Sərhəd Qara dənizdə Çolok çayı mənsəbindən baĢlayaraq ġavnabud dağına qədər 93 (1877-1878) hərbindən əvvəlki sərhəd xətti üzrə uzanır, ġavnabud dağından sonra isə zirvələrdən keçərək Xalxama dağına, oradan Meziksaru dağına gəlir, buradan cənuba dönərək Yirsədağ dağından və Abatumanın iki kilometr cənubundan keçir, buradan Ģimal-Ģərqə keçərək Karhul dağına və oradan beĢ kilometr Ģimal-Ģərqə, sonra cənub-Ģərqə dönərək Gürqal üzərindən Atsxorun iki kilometr cənubundan Kür çayını keçər və zirvələr üzərindən Qayabağı, Artatavı dağlarının zirvəsinə gəlir, buradan sonra yenə zirvələr üzərindən Qaraqaya dağından Molita kilsəsinin cənubunda Tapisxurska gölünə çatır. Molita monastırının cənubundan qarĢı sahildə gölün Ģimal ucunun bir kilometr yarım cənub-Ģərqindəki nöqtəyə uzanan xəttin cənubundakı qisim Osmanlıda qalmaq üzrə, bu gölü keçərək Tavkutalı dağına gəlir. Burdan cənuba enərək ġavnabud- Qaraquzu-Samsal dağlarının zirvəsinə gəlir. Sərhəd xətti bundan sonra zirvələrdən keçərək BaĢqıran, Nurrəhman dağından sonra cənub istiqamətində irəliləyərək və daim zirvə nöqtələrindən keçərək, Ağbulaq mövqeyinin beĢ kilometr qərbində Aleksandropol-Tiflis dəmiryolunu kəsir. Burada yenə zirvə nöqtələrdən keçərək Xanvəli mövqeyinə gəlir. Xanvəli mövqeyindən sonra bir müstəqim xətt istiqamətində Alagöz dağının ən yüksək nöqtəsinə və yenə bir müstəqim xətt halında Ezmiədzinin yeddi kilometr qərbində Ezmiədzin-Sərvərabad yoluna çatır. Ezmiədzinin yeddi kilometr ətrafında dolaĢaraq və Aleksandropol-Culfa dəmiryolunun təqribən altı kilometr Ģimalından, bu dəmiryolu xəttinə gələn yolu kəsir. Sərhəd xətti bundan sonra cənub-Ģərqə dönərək AĢağı Qarabağlar kəndinin bir kilometr qərbindən ġaqablı, Qaraxaz, AĢağı Çanaqçı mövqeyindən keçərək Alpinçaya çatır və bu çayı izləyərək Arpa mövqeyinə gəlir. Arpadan sonra sərhəd xətti Ģərq istiqamətindən Arpaçayını təqib edərək Qayalı mövqeyinə və Qaya çayını izləyərək Reliyan çayı vadisinə gəlir və bu çayın yatağını izləyərək Aza mövqeyinin cənubundan Alıcın mövqeyində əvvəlki Rus-Ġran sərhədinə çatar. Üçüncü maddə 370
Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti ilə Ermənistan Cümhuriyyəti hökuməti arasında sərhədin təyini üçün tərtib olunan protokol Osmanlı hökumətinə təbliğ ediləcək və o protokol, bu maddənin ayrılmaz bir parçasını təĢkil edəcəkdir. Dördüncü maddə Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti tərəfindən tələb hasil olduğu təqdirdə, Osmanlı hökuməti, daxili intizam və asayiĢin təmini üçün, gərəkli silahlı qüvvəylə yardım edəcəkdir. Beşinci maddə Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti, sərhədləri daxilində heç bir qruplaĢmanın təĢkilinə və silahlanmasına imkan verməməyi və sərhədini keçən bütün qrupları tərksilah edərək dağıtmağı vəd edir. Altıncı maddə Müqavilənin tərəfləri, endirimli tariflər tətbiq etmək surəti ilə, dəmiryolu nəqliyyatı barəsində bir-birlərinə mümkün olduğu qədər yardım edəcəklər. Xüsusilə dəmiryollarının inĢası, iĢlədilməsi, müntəzəm təmiri yaxud digər faydalı iĢlərin hamısı üçün lazım gələn avadanlıqların nəqli üçün xüsusi endirimli tariflər tətbiq ediləcəkdir. Hər iki tərəfə aid dəmiryollarında mütəhərrik avadanlıqların mübadiləsi, beynəlxalq qaydalara uyğun bir Ģəkildə icra ediləcəkdir. Hər iki tərəf, bu xüsusda detalları müəyyənləĢdirmək üçün tezliklə müzakirəyə baĢlayacaqdır.
Dövləti-Aliyyəyi-Osmaniyyə ilə Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti arasında daha əvvəl heç bir əhdnamə, müqavilə, etilafnamə və sair mövcud olmadığından, hər iki tərəf bir Ģəhbəndərlik müqavilənaməsi ilə bir ticarət əhdnaməsi və hüquqi və iqtisadi münasibətlərin nizamlanması üçün lazım gələn digər sənədləri tərtib etmək barədə razılığa gəlmiĢdir. ġəhbəndərlik müqavilənaməsi, bu müqavilənin təsdiqnamələrinin qarĢılıqlı olaraq təqdimi tarixindən etibarən iki il ərzində təsdiq ediləcəkdir. Aradakı müvəqqəti dövrdə hər iki tərəfin baĢ Ģəhbəndərləri, Ģəhbəndərləri və Ģəhbəndər vəkilləri imtiyaz və məsuliyyətlərində ümumi dövlətlər hüququ əsaslarına uyğun və millətin mənafeyinə ən münasib Ģəkildə hərəkət edəcəklər. Yenə dövlətlər hüququ prinsiplərinə uyğun bir ticarət əhdnaməsinin tərtib edilməsi üçün müzakirələr, bir tərəfdə Osmanlı Dövləti və digər tərəfdə hərb halında olan dövlətlər arasında, sülhün təminindən sonra baĢlayacaqdır. O vaxta qədər və hər surətdə 1335-ci ilin dekabr ayının 31-ci gününə qədər bu müqaviləyə rəbt edilmiĢ bir nömrəli əlavə, hər iki tərəfdə tətbiq olunacaqdır. Bu əlavənin ləğvi 30 iyun 1335 tarixindən etibarən elan oluna bilər və bunun nəticəsi altı ay sonra tətbiq edilə bilər. Quru yolu ilə ticarət, bu müqavilənin təsdiqnamələri qarĢılıqlı surətdə təqdim edildiyi andan etibarən baĢlayacaqdır.
Yüklə 3,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|