Dr. Mustafa GÖRÜryilmaz
Yüklə 3,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məmməd Həsən Hacınski Xəlil Məmməd Əmin Rəsulzadə Vəhib
- Bismillahirrəhmanirrəhim
- Xəlil bəy əfəndi
- Məmməd Həsən Hacınski Xəlil Məmməd Əmin Rəsulzadə Vəhib ƏLAVƏ 4
371
Müqavilə tərəflərindən birinə mənsub əhalidən, sərhədin digər tərəfində yerləĢən daĢınmaz əmlak üzərində sahiblik və faydalanma haqqı olanların, bunlardan faydalanmağa, bunları iĢlətməyə və yaxud kirayə verməyə, bunları idarə, yaxud Ģəxsən və ya vəkilləri vasitəsi ilə satmağa haqları olacaqdır. Dövlətin mənfəəti olmadan və əvvəlcədən təzminat verilmədən, heç kəs daĢınmaz malları üzərindəki sahiblik haqqından məhrum edilə bilməz. Əhali və nahiyələrin vəkilləri, yerləĢdikləri məhəllənin rəsmi məmuru tərəfindən verilən və qarĢı tərəfin təsdiqlədiyi yol vəsiqələrini göstərərək, sərhədin qarĢı tərəfinə sərbəstcə keçə biləcəklər. Bu hökmlərin təfərrüatları, bu müqavilənin iki nömrəli əlavəsində göstərilmiĢdir.
Azərbaycan Milli Hökuməti beynəlxalq poçt və teleqraf ittifaqı müqaviləsinə qoĢuluncaya qədər, Osmanlı Dövləti ilə Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti arasında poçt və teleqraf iĢləri, bu müqavilə təsdiqnamələrinin qarĢılıqlı təqdimindən etibarən, beynəlxalq Poçt və teleqraf ittifaqının müqavilə və nizamnamələrinə uyğun bir Ģəkildə təsis ediləcək. Onuncu maddə Brest-Litovskda Osmanlı Dövləti və müttəfiqləri ilə Rusiya arasında bağlanan müĢtərək sülh müqaviləsinin hökmlərindən, bu müqaviləyə zidd olmayanlar, hər iki tərəf üçün qüvvədə olacaq. On birinci maddə Bu müqavilə təsdiq olunacaq və təsdiqnamələri bir ay içində, yaxud mümkün olan ən qısa müddətdə Dərsəadətdə qarĢılıqlı olaraq tərəflərə təqdim ediləcək. Nümayəndələr, bu müqaviləni imza və möhürləri ilə təsdiq etmiĢdir. 4 iyun 1334 (1918)
Azərbaycan Cümhuriyyəti ilə müqaviləyə əlavə Bismillahirrəhmanirrəhim Osmanlı Hökuməti ilə Azərbaycan Cümhuriyyəti Hökuməti müharibədən irəli gələn və onları birbaĢa maraqlandıran bəzi hərbi məsələləri həll etmək arzusunda olduqlarından bir müqavilə bağlamağı qərara almıĢdır. Bunun üçün nümayəndələri olmaq üzrə Osmanlı Dövləti 372
Ədliyyə naziri və Dövlət ġurası rəisi Xəlil bəy əfəndi həzrətləri ilə Qafqaz cəbhəsi Osmanlı orduları komandanı General Vəhib paĢa həzrətlərini Və Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti Xariciyyə naziri Məmməd Həsən Hacınski həzrətləri ilə Milli Məclis rəisi Rəsulzadə Məmməd Əmin bəy əfəndi həzrətlərini təyin etmiĢlər və adları çəkilən Ģəxslər üsula uyğun olaraq tərtib edilən rüsxətnamələrini qarĢılıqlı olaraq təqdim etdikdən sonra, aĢağıdakı maddələri qərarlaĢdırmıĢlar: Birinci maddə Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti, Osmanlı Dövləti və ya müttəfiqləri ilə müharibə Ģəraitində olan dövlətlərin və ya onlarla ittifaq halındakı dövlətlərin zabit və mülki məmurlarını sərhədlərindən uzaqlaĢdırmağı və müharibə davam etdiyi müddətcə bu kimi Ģəxsləri ordu və hökumət xidmətinə qəbul etməməyi vəd edir.
Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti, müĢtərək sərhədi üzərində Osmanlı ordusunun hər cürə hərbi daĢıma (birliklər, əlavə qüvvələr, əĢya və savaĢ alətləri, cəbbəxana və sairə) həyata keçirməsinə izin verəcək. Üçüncü maddə 1.
Osmanlı ordusu tərəfindən təyin olunacaq bir komissiya, Azərbaycan Cümhuriyyəti hökumətinin təyin edəcəyi komissiya ilə müĢtərək olaraq, Azərbaycan sərhədinin maksimum imkanlarına görə, yuxarıda zikr edilən hərbi daĢımanın əsaslarını və təfərrüatını müəyyənləĢdirəcək. Bu daĢıma, Osmanlı komissiyası rəisinin, Osmanlı Ordu komandanlığından alacağı əmrlərə görə verəcəyi təlimatlar istiqamətində, Azərbaycan dəmiryolu idarəsinin məmurları və texniki imkanları vasitəsiylə icra olunacaq. 2.
Ġki tərəfin dəmiryolu komissiyalarının müĢtərək təyin edəcəkləri mühüm stansiyalarda, daĢınan Osmanlı birliklərinin iaĢə və istirahətinin təmin edilməsi və daĢıma haqqında tərtib edilən səfər cədvəli və təlimatının Osmanlı ordusu mənsublarına çatdırılmasından məsuliyyət daĢıyan Osmanlı zabitinə, lazım gələn qədər məmur və köməkçilər veriləcək. Bu zabit, stansiya məmurlarının iĢlərinə müdaxilə etməyəcək. DaĢınan Osmanlı birliklərinin iaĢəsi üçün, adı çəkilən zabitin lazımi yerlərdə görəcəyi iĢlərə Azərbaycan hökuməti yardım edəcək. 3.
Adı çəkilən komissiyalar, bu müqavilənin imzalandığı tarixdən ən gec bir həftə sonra, hələlik Gəncədə çalıĢmağa baĢlayacaqlar. Azərbaycan dəmiryolu idarəsi bu vaxta qədər dəmiryolu komissiyalarına lazım olan məlumatları, xüsusilə sərhəddəki mütəhərrik avadanlıqların miqdarı ilə sərhəddəki vəziyyət haqqında lazım gələn məlumatları toplamıĢ və bildirmiĢ olacaq.
373
4. Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti, həm dəmiryolu xəttini, həm də dəmiryolunun sabit və mütəhərrik avadanlıqlarını hər zaman saz vəziyyətdə saxlamağı və bunları hər cür xətərdən qorumağı, ortaya çıxan problemləri mümkün olduğu qədər tez aradan qaldırmağı vəd edir. 5. Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti, öz istəyi xilafında hər hansı bir qəsdin itki və dağıntıya yol açmamağı üçün, Osmanlının daĢımanı həyata keçirdiyi nöqtələri hərbi birliklərlə mühafizə edəcəkdir. Bu mühafizə sərhədin hər hansı bir yerində, hər hansı bir səbəblə Azərbaycan hökuməti üçün mümkün olmaqda, bu iĢi Osmanlı ordusu öz üzərinə götürəcəkdir. 6. Osmanlı ordusu, hərbi daĢımaların miqyası ölçüsündə, Azərbaycan sərhədləri daxilində bu hökumətin hər cürə daĢımalarına xələl gətirməməyə çalıĢacaqdır. Dördüncü maddə Osmanlı Dövlətinin tələbi üzərinə, Azərbaycan Cümhuriyyəti hökuməti, Bakı limanındakı müəssisələrlə, Xəzər dənizində özünə aid olan gəmi və sair vasitələri, hərbi məqsədlər üçün iĢlədilmək üzrə Osmanlı hökumətinin əmrinə verməyi vəd edir.
Osmanlı hökuməti ikinci və üçüncü maddələrdən irəli gələn haqlarından, müttəfiq dövlətlərin ordularının da istifadə etməsinə icazə verə bilər.
Osmanlı hökuməti, Azərbaycan Cümhuriyyəti daxilindəki yollardan hərbi məqsədlər
üçün yararlana bilər. Yeddinci maddə Bu müqavilə təsdiq olunacaq və təsdiqnamələri bir ay içində, yaxud mümkün olan ən qısa müddətdə Dərsəadətdə qarĢılıqlı olaraq tərəflərə təqdim ediləcək. Nümayəndələr bu müqaviləni imza və möhürləri ilə təsdiq etmiĢdir. Ġki nüsxə olaraq Batumda tərtib edilmiĢdir. 4 Ġyun 1334 (1918) Məmməd Həsən Hacınski Xəlil Məmməd Əmin Rəsulzadə Vəhib
Azərbaycanın Türkiyədən hərbi yardım istəməsi A) Batum Konfransına göndərilən Azərbaycan nümayəndələrindən Osmanlı nümayəndə heyətinin rəisi Xəlil bəy əfəndi həzrətlərinə 1334 /N-12 Hökumətimdən aldığım açıq əmrlərlə, aĢağıdakı xahiĢimin ən qısa müddətdə Osmanlı hökumətinə çatdırılmasını rica edirəm. Yüklə 3,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|