Draft principles 23. 02. 12 C indd

30  ❘  Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri  

8

©

 UNI

C

EF

/N

Y

H

Q

2

0

0

4-

1

1

63

/L

EMO

Y

NE

“Müharibə və 

siyasət hər zaman 

yetkin insanların 

oynadıqları 

oyunlardır, amma 

bu zaman uduzan 

hər zaman uşaqlar 

olur.” 

Bosniya və Herseqovinadan 

olan 17 yaşlı Eliza Kantardzic, 

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 

Təhlükəsizlik Şurasının 

Uşaqlar və Silahlı Münaqişələr 

üzrə İclası, 2002-ci il

Bu prinsipə əsasən hörmətlə yanaşmaq üzrə korporativ məsuliyyətə daxildir:

 

a. Təhlükəsizlik tədbirlərində uşaqların hüquqlarına hörmətlə yanaşmanın 

təmin edilməsi.

i.  Dövlət və ya özəl sektor sahəsində fəaliyyət göstərən təhlükəsizlik xidməti 

təchizatçıları ilə birgə həyata keçirilməsindən asılı olmayaraq, təhlükəsizlik 

tədbirlərinin hazırlanması və icrası zamanı uşaq hüquqlarına qarşı istənilən 

mənfi  təsirə xüsusi diqqət yetirməklə insan hüquqları ilə bağlı lazımi 

ehtiyayatlılığın qiymətləndirməsini  aparın. 

ii.  Uşaq hüquqlarına qarşı hörmətlə yanaşmanın biznes strukturunun 

təhlükəsizliklə bağlı müqavilələrində açıq şəkildə nəzərə alındığından əmin 

olun. 

iii.  Uşaqları birbaşa şəkildə və ya özəl və dövlət təhlükəsizlik xidməti təchizatçıları 

yolu ilə təhlükəsizlik tədbirlərində işə cəlb etməyin və ya onlardan istifadə 

etməyin.

 

Bu prinsipə əsasən dəstək məqsədilə korporativ öhdəliyin olmasına daxildir:

b. Təhlükəsizlik tədbirlərində uşaq hüquqlarının dəstəklənməsi

 

Bütün biznes strukturları özəl podratçılar və ya dövlət təhlükəsizlik orqanları 

tərəfi ndən təmin edilən təhlükəsizlik xidmətlərinin idarə edilməsində nümunəvi 

təcrübələri tətbiq etməyə təşviq edilir.

BÜTÜN BİZNES

STRUKTURLARI 

 

---

31  ❘  Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri  

©

 U

N

IC

E

F

/N

Y

H

Q2

0

1

0

-1

1

52

/A

S

S

E

L

IN

NÜMUNƏVİ 

TƏCRÜBƏ:

 

Təhlükəsizlik 

Məsələləri və 

İnsan Hüquqları 

üzrə Könüllülük 

Prinsipləri 

saxlanýlmasý 

barəsində öyrənirlər

2000-ci ildə hökumətlərin, qeyri-hökumət təşkilatlarının və şirkətlərin təşəbbüsü 

ilə yaradılan Təhlükəsizlik Məsələləri və İnsan Hüquqları üzrə Könüllülük 

Prinsipləri biznes strukturlarını insan hüquqları və əsas azadlıqlara hörmətlə 

yanaşmanı təmin edən çərçivə daxilində öz hasilat sənayeləri və enerji 

sektorlarında öz fəaliyyətlərinin mühafi zəsi və təhlükəsizliyinin qorunması 

üzrə təlimat rəhbəri ilə təmin edir. Könüllülük Prinsipləri neft, qaz və mədən 

şirkətləri üçün insan hüquqları ilə bağlı xüsusi olaraq hazırlanmış yeganə təlimat 

rəhbəridir. Prinsiplər üç kateqoriyadan ibarətdir: risklərin qiymətləndirilməsi, 

ictimai və özəl sektor təhlükəsizliyi. Könüllülük prinsiplərində qeyd edildiyi kimi: 

“İştirakçı tərəfl ər dünyanın hər yerində insan hüquqlarının təşviqi və müdafi əsinin 

önəmini, eləcə də –  qeyri-hökumət təşkilatları, əmək/həmkarlar ittifaqları və yerli 

icmalar da daxil olmaqla – biznes strukturları və vətəndaş cəmiyyətinin bu vəsilə 

ilə qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmaq üçün oynaya biləcəkləri konstruktiv rolu 

başa düşür”  

Təhlükəsizlik tədbirlərinin təşkili zamanı 

uşaq hüquqlarına hörmətlə yanaşmalı və 

onları dəstəkləməlidir

---

32  ❘  Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri  

9

©

 U

N

IC

E

F

/NYH

Q

2

0

0

6-

1

6

7

9

/B

R

O

O

K

S

“Şirkətlər fövqəladə 

hallar barəsində 

yalnız bu cür hal-

lar baş verdikdə 

deyil, hər zaman 

düşünməlidirlər. 

Bu isə o deməkdir 

ki, şirkətlər zərərin 

azaldılması üçün 

hazır proqrama sa-

hib olmalıdırlar.” 

Braziliyada yaşayan gənclər, 

Uşaq Hüquqları və Biznes 

Prinsipləri Təşəbbüsü 

barəsində Uşaqlar arasında 

Məsləhətləşmələr, 2011-ci il 

Bu prinsipə əsasən hörmətlə yanaşmaq üzrə korporativ məsuliyyətə daxildir:

 

a. Fövqəladə hallar kontekstində uşaq hüquqlarına hörmətlə yanaşmanın 

təmin edilməsi

 

Fövqəladə hallar vəziyyətində uşaq hüquqlarının pozulmasına səbəb olmaqdan 

və ya buna töhfə verməkdən qaçının. Silahlı münaqişə və digər fövqəladə hallar 

vəziyyətində insan hüquqlarına qarşı yüksək riskin olmasını qəbul edin və lazımi 

ehtiyatlılıqla bağlı müvafi q tədbirləri görün. Nəzərə alınmalıdır ki, fövqəladə hallar 

uşaq hüquqlarına qarşı istənilən mənfi  təsir riskini əhəmiyyətli dərəcə artıra bilər və 

əlilliyi olan uşaqlar, yaşayış yerindən didərgin düşmüş uşaqlar, o cümlədən miqrant, 

ailəsindən ayrılmış və müşayiət olunmayan uşaqlar və yerli əhaliyə mənsub uşaqlar 

da daxil olmaqla, müəyyən uşaq qrupları buna qarşı daha həssas ola bilərlər. 

Bununla yanaşı, bunun qızlar və oğlanlara müxtəlif şəkildə təsir edə biləcəyini də 

nəzərə almaq lazımdır.  

Bu prinsipə əsasən dəstək məqsədilə korporativ öhdəliyin olmasına daxildir:

b. Fövqəladə halların təsirinə məruz qalmış uşaqların hüquqlarının 

dəstəklənməsi

i.  Bu cür vəziyyətlərdə uşaqlara qarşı zorakılıq, sui-istifadə və istismar halları riskinin 

artması ilə bağlı olaraq işçilər və icma üzvləri arasında məlumatlılığın artırılması yolu 

ilə hüquqları fövqəladə halların təsirinə məruz qalan uşaqların müdafi ə olunmasına 

kömək edin.

 

ii.  Ehtiyac yarandıqda və tələb edildikdə, fövqəladə hallara cavab sahəsində aidiyyəti 

orqanlara və humanitar təşkilatlara nümunəvi təcrübələrə uyğun dəstəyin verilməsi. 

Bu cür dəstək ehtiyacların qiymətləndirilməsi əsasında və təsirə məruz qalmış 

əhaliyə qarşı cavabdehlik çərçivəsində verilməlidir.  

iii.  Davamlı sülh və inkişafa müsbət töhfələr verin.

11

 

11

  Həmçinin baxın, BMT-nin birgə Qlobal Sazişi -  Cavabdeh İnvestisiyalar üzrə Prinsiplər vəsaiti, ‘Münaqişəli və Yüksək riskli ərazilərdə cavabdeh Biznes 

fəaliyyətləri üzrə təlimat rəhbəri: Şirkətlər və Sərmayədarlar üçün vəsait’, 2010.  

http://www.unglobalcompact.org/Issues/confi ct_prevention/guidance_material.html

BÜTÜN BİZNES

STRUKTURLARI 

 

---