«Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin Azərbaycan dilində nəşr edilməsi haqqında»
Yüklə 3,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
FRANSUAZA SAQAN 78 üçün sə göyə sovurmağına imkan verməyə haqqım yox- dur. Sən axı özün də yaxşı bilirsən ki, «Steynvey» almaq is tə mirsən; sadəcə, dostlarını çətinlikdən qurtarmağa ça- lı şırsan. – Sənin üçün bunun nə fərqi var ki? Onun haqlı olması məni qətiyyən təəccübləndirmirdi. Qeyd-şərtsiz bir şey vardı ki, mənim də səhv etmək hü- qu qum var və kiminsə buna mane olması, sadəcə, anor- mal lıqdır. – Əlbəttə, var. Bütün bunlar sənin hər şeyi göyə so vur- mağınla başa çatacaq. Sadəlövhlüyün ucbatından səni elə ət ra fındakı müftəxorlar talayacaqlar, hələ bu azmış ki mi, bü tün insan övladlarına olan inamını da itirəcəksən. Yox, dos tum, sonradan sənin acı-acı ağlamağını is tə mi rəm. – Bunun yalnız mənə aidiyyəti var... – Özü də bilirsən nə var?!. Sən özün belə olmasını is- tə mişdin, Vensan. O adamlardan qorunmaq üçün özün də bil mədən sığınacaq axtarırdın. İstəyirdin ki, daha mə su liy- yət li insanlar səni müdafiə etsinlər. Özün fikirləş! Məgər baş qa cür olsaydı, atamın sənə kömək etməsinə razılıq ve rə bilərdin? – Sənin atan məni barmağına doladı, – az qala, «hə, mə nə kələk gəldi» deyəcəkdim. Amma özümü saxladım. İn sa nı öz köməkliyi ilə pulsuz qoyanda bu barədə sakit da nış maq çətin məsələdir, – o, mənə müqavilənin bütün müd də alarını izah etmədi; indi sənin razılığın olmadan bir qu tu siqaret belə ala bilməyəcəyəm. O, qürurla başını arxaya atdı: – Siqaret almaq üçün sənə nə vaxtdan mənim icazəm la zım olub ki? – Nə olar… cibxərcliyi üçün verilmiş pulları mənim qo- no rarım ilə müqayisə etməli olsaq... Loransa mənalı-mənalı baxdım, pərt oldu. – Əvəzində sən öz kapitalından aylıq gəlir əldə edə- cək sən, bu, çox sabit gəlirdir. Əgər bu məsələni bankla yo lu na qoymaq istəyirsənsə, lazım olan kağızları imzalaya bilərəm.
– Düz başa düşdümsə, mənə yalnız dövriyyədən gə- lən gəliri xərcləməyə icazə verilir, bu işlə də sənin ban- ki rin məşğul olur… mənim əmanətim sayəsində… amma əma nə tə gəlincə, mənə heç nə düşmür?! Bu ki lap əladır! BOYUNDURUQ 79 – Əzizim, – o, demək olar, nəvazişlə gülümsəyərək de di, – əzizim, sən əsəbiləşirsən, amma bütün bunlar sə- nin üçündür, Vensan, and içirəm! Sənin pullarından bir frank be lə götürməyəcəyəm, bunu ki çox gözəl bilirsən. Mən onu qoruyacağam, vəssalam; həm də… sən özün də qey ri-şüuri şəkildə olsa da, bunun belə olmağını istəyir- sən, – bu kiçik freydsayağı «not», çox güman ki, Loransın öz vic da nını gizlətmək istədiyi tikilinin vacib daşı idi; o, dü nən ax şamdan bəri, eləcə də bütün səhəri dayanmadan bu no tu dınqıldadırdı; və bu işə öz səfehliyinin və qə rəz- li li yi nin bütün yenilməz gücünü sərf edirdi; bu həm də onun içində sonsuza qədər canlı qalacaq sahibkarlıq yan- ğı sı qədər güclü bir hiss idi. Mən nə bu qədər sadə və güclü hisslərin əleyhinə, nə də onun istifadə etdiyi qarşısıalınmaz dəlillərə qarşı mü ba- rizə aparmaq iqtidarında deyildim. – Mən sənin haqqında fikirləşirəm, Vensan! Əzizim, tə səv vür et ki, mənim başıma bədbəxt bir hadisə gəlib... – Bax, bəd-bəd danışma, – hələ də nəyə isə istehza ilə ya naş mağa çalışaraq dedim; amma birdən-birə, sanki, bo ğazıma nə isə dirənib qaldı, qıpqırmızı qızardım; di li do laşa-dolaşa çaşıb-qalmış zərif arvadcığazımın ba xış la rı al tın da otaqdan bayıra sıçradım; əsəbdən ürəyim bu lan- mış dı; artıq çoxdan idi mənimlə belə bir şey baş ver mir di… Çox güman ki, gənclik illərindən bəri. Əvvəllər elə fi kir lə- şir dim ki, yaşla bağlı məsələdir və artıq ondan canımı qur- tar mı şam. Sən demə, belə deyilmiş. Studiyaya – öz sığınacağıma gəldim, qapını açarla bağ layıb çarpayının üstünə sərələndim. O, mənim zəh lə- mi tök müş dü. Lorans məni yeddi il idi dayanmadan al çal- dır dı; ona, sadəcə, mənim əlinin altında olmağım lazım idi. Qoy lap qəzəblənmiş olum, qəzəbimi gizlətmiş olum – fərq et məz... O, həmişə məni boyunduruqda saxlamaq is təyir di; özü də istəyirdi ki, mən bunu hiss edim. Lorans məndə elə bir təəssürat yaratmağa çalışırdı ki, guya, məni hər şeylə təmin edir, buna görə də ona borclu ol malıyam; çox güman, o, elə hesab edirdi ki, məni ona yal nız bu bağlayır və bu məsələdə, guya, onun atasına – ax ta lanmış şöhrətpərəst donuza oxşayıram… Yalnız bir fər- qimiz vardı – mən, atasından fərqli olaraq onu təhqir edə FRANSUAZA SAQAN 80 bilmirdim; halbuki atası bütün ömrü boyu Loransın zavallı anasını alçaltmaqla məşğul olub. Lorans uşaqlığını bu cür zirzibil arasında keçirdiyindən and içmişdi ki, etibarsız ərinin lovğalığına və ədəbsizliyinə dözməyəcək. Buna görə də mənə ərə gəlmişdi; mən ona zəif xa rak- terli adam təsiri bağışlamışdım və Lorans fi kir ləş miş di ki, ona xəyanət etməyimə mane ola biləcək; bizim ara mız- da əbədi olaraq mülkiyyətçi ilə xüsusi mülkiyyət ara sın da olan münasibət qurulmuşdu; Lorans heç vaxt mə ni sev- mə mişdi; o, mənə sahib çıxmışdı. Mənim utanc do ğu ran uğur suzluqlarıma gəlincə, o yalnız ona görə mə nə təs kin- lik ve rirdi ki, bu, onun işinə yarayırdı; ona dahi musiqiçi gə rək deyildi; bu azmış kimi, dahi musiqiçi olmamağım üçün hər şey edə bilərdi, əgər, doğrudan da, xüsusi is te- da dım olsaydı... Ümumiyyətlə, natura etibarilə sentimental abır sız lar- da nam; indi də nə isə mənə toxunur, nə isə məni təhqir edir disə, bu da Loransı, az da olsa, sevdiyim o xoşbəxt an lar la bağlı xatirələr idi; o zamanlar ona baxmaq, onun xoş bəxt olduğuna inanmaq xoşuma gəlirdi; yəni bu, əs- lin də, heç vaxt olmamış bir şey haqqında xatirə idi... Sən de mə, o, məni axmaq yerinə qoyubmuş; məndən istifadə edə rək mənim yaxşı əhvali-ruhiyyəmin, ehtirasımın və tə- biə tim dən gələn şadlığımın hesabına yaşayırmış. Lorans mənim hisslərimi manipulyasiya edə bilirdi, çün ki aramızdakı gərginlik heç vaxt azalmırdı; o, mənə, ən azı, min dəfə «səni sevirəm» demişdi. Yalnız ona görə ki, mə həb bət onun üçün ödəmə vasitəsi, ödəmə haqqı idi; mən də ona məhəbbətimi etiraf edirdim, amma bu söz lə rə ina nır və inanmaq istəyirdim. Bununla belə, onunla birlikdə olmaq dəhşətli də rə- cə də darıxdırıcı idi; onun qorxunc dostlarına, özünü öy- mə si nə, qəddarlığına, səfehliyinə, günah hissi ilə qarışıq olan snobizminə, daha dəqiq desək, təkəbbürlə qarışıq il ti fat hissinə səbirlə tab gətirirdim; bu iltifat da günah his- si nin tə siri ilə yaranırdı; yəni bəzən ağlına gələndə ki mə- ni sax layır, içində belə bir günah duyurdu; əgər Lorans öz ali cənab rolunu daha məlahətli və təbii oynasaydı, da ha doğ rusu, məni özümə görə sevmiş olsaydı, bəl kə
Yüklə 3,25 Mb. Dostları ilə paylaş:
|