Ə n V ə r м е т е h ə m id o V z ə r n u r ə h ə m id o V a

Ənvər M ete Həmidov, Zərnurə Həmidova
K əm ran Şeyx Şaltutun fikrini təsdiq etmişlər.  Şeyx Bəhaüddün 
N uri Q uranın  16-cı surəsinin  12-ci ayəsini misal gətirmişdir.»
Q urani  Kərimin ən-Nəhl surəsinin  12-ci  ayəsində  buyuru­
lur:  «O  gecəni  və  gündüzü,  Günəş  və  Ayı  sizə  ram  etdi  (sizin 
xidmətinizə verdi).  U lduzlar da  Onun  əmrinə  boyun  əymişdir. 
D oğrudan da, bunda ağılla düşünənlər üçün ibrətlər vardır!»
Bəs  müqəddəs  və  dahi  şəxslər  elm  haqqında  nə  demişlər? 
Bir daha yada salmaq istərdik:  M əhəmməd peyğəmbərdən (s.): 
«Ya  Rəsulallah!  H ər  peyğəmbərin  bir  möcüzəsi  var.  Bəs  sizin 
möcüzəniz  nədir?»  deyə  soruşulduqda:  «Kəlamətullahdır»  de­
mişdir. Kəlam  yaşayan bir həqiqətin kəlmə ilə ifadəsidir.
A raşdırm alarım ızdan  məlum  olur  ki,  elm  İslamın  ən  çox 
əhəmiyyət verdiyi mövzuların ilkini təşkil edir. Allahın Qurani- 
Kərimdə  insanlara  ilk  əmri  də  «oxu»  olmuşdur.  Allah  buyu­
rur:  «(Ya  Peyğəmbər!  Qurani-Kərimi  bütün  məxluqatı)  yox­
dan yaradan Rəbbinin adı ilə (bismillah deyərək) oxu!  O, insa­
nı  laxtalanmış  qandan  yaratdı.(Y a  Peyğəmbər!)  Oxu!  Sənin 
Rəbbin  ən  böyük kərəm  sahibidir!  O Rəbbin  ki,  qələmlə (yaz­
mağı)  öyrətdi.  (O  Rəbbin  ki)  insana  bilmədiklərini  öyrətdi.» 
(əl-Ələq surəsi, ayə  1-5)
Məhəmməd peyğəmbər (s.) buyurmuşdur:
Bir  alimin  mürəkkəbi  bir  şəhidin  qam ndan  daha  müqəd­
dəsdir.
Ömrünü elmə sərf edən adam  heç vaxt ölmür.
Alimin  sözünə  qulaq  asıb,  yavaş-yavaş  özgələrə  elm  öyət- 
mək dini vacibatdan yaxşıdır.
Alimlər  yer  üzündə  göylərdəki  ulduzlar  kimidirlər.  Onun 
köməyi ilə yerin zülmətində və dənizdə yolu taparlar.  Ulduzlar 
göydə 
itəndən 
sonra 
yol 
tapanların 
təzədən 
azması 
mümkündür.
250
intellektual ekologiya
Elmindən faydalanan alim min abiddən xeyirlidir.
***
Bir saat elm öyrənmək altmış illik ibadətdən xeyirlidir.
Alim öldü, aləm öldü.
***
İnsanlar elə bir sədəqə verə bilməzlər ki,  öyrənilən, yayılan 
elmdən üstün ola.
***
Qiyamət günü şəhidlərin qanı alimlərin mürəkkəbi ilə bəra­
bər  tərəziyə  qoyular  və  alimlərin  mürəkkəbi  şəhidlərin  qam n­
dan ağır gələr.
***
Elmin fəziləti ibadətin fəzilətindən əfzəldir.
Alimləri eşidin, çünki onlar dünyanın çırağı,  axirətin nuru­
durlar.
lar.
Elm öyrənən zam an birisini ölüm haqlayarsa, o, şəhid sayı-
Elm  hər  bir  müsəlmana  -   istər  kişi  olsun,  istər  qadın  -  
vacibdir.
Elm Çində də olsa, onun dalınca gedin.
***
Ə n xeyirli  sədəqə odur ki,  bir müsəlman elm öyrənə və so­
nra onu öz müsəlman qardaşına öyrədə.
***
İki şəxs doymaq bilməz: elm təşnəsi və dünya malı hərisi.
***
Alimlər və elm öyrənənlər savabda şərikdirlər, sair cam aat
isə xeyir və sədafdan məhrumdurlar.
***
251

---

Ənvər M ete Həmidov, Zərnurə Həmidova
Elm Allahın yer üzündə qoyduğu əmanət,  alimlər isə Allah 
elminin əm anətdarlarıdır,  hər kəs öz elminə əməl etsə, həqiqət­
də əmanəti layiqincə sahibinə qaytarm ışdır.
İnsanın  öyəndiyi  bir  elm  toplusu  Ə bu  Qübeys  dağı  qədər 
qızıla,  mal-dövlətə  m alik  olub,  onları A llah  yolunda  ehsan  et­
məsindən daha fəzilətlidir.
D ünya və axirət xeyri elm ilə yanaşıdır.
Elm öyrənən şəxs  gündüzləri oruc tutan,  gecələri isə səhərə
kimi ibadətlə keçirən şəxs kimidir.
«к**
Süleyman  peyğəmbəri  (ə.)  elm,  mal,  mülk  seçimi  arasında 
sərbəst  buraxdılar  və  o,  elmi  seçdi,  elə  buna  görə  də  mal  və 
mülk də ona verildi.
Elm  öyrənmək  A llah  yanında  nam azdan,  orucdan,
həcdən, cihatdan d ah a fəzilətdir.
***
Bir  saat  elm  öyrənmək  bir  gecə  ibadətdən  xeyirlidir. 
Gündüz elm öyrənmək isə üç ayın orucundan yaxşıdır.
Elmlə yatm aq cəhalətlə nam az qılm aqdan xeyirlidir.
H ər alim başqa bir elmin acıdır.
***
Səhər  və  axşam  elmlə  məşğul  olmaq  Allah yamnda  cihad 
etməkdən fəzilətdir.
Zərdüşt:
Çalışın alim  ilə cahil arasında fərq qoyasınız. Alimlər həya­
tın yol göstərənləridir.
252
İntellektual ekologiya
Həzrəti Loğman:
Elm sahibləri ilə  söhbət  et.  Yağış  torpağı canlandırdığı ki­
mi, Allah-taala da hikmətlə, elmlə qəlbləri işıqlandırar.
imam Əli (ə.):
Hər bir elmin kamilliyi, o elmin tələb etdiyi işə əməl etmək- 
likdir.
Anlamaz, cahil o şəxsdir ki, öz elminə əməl etmir.
***
Elm  misli  olm ayan  qiymətsiz  qənimətdir  (mirasdır).  Ədəb 
gözəl,  qəşəng  şəxsə  münasib  olan  paltardır,  ağıllı  fikir  təmiz, 
saf güzgüdür, dünyanın gəlişindən-gedişindən ibrət alm aq insa­
nı xeyirxahlığa, yaxşı işlər görməyə dəvət edən bir qo rx u d u r...
***
Hər bir insanın qiyməti onun elminin dəyəri qədərdir.
Mal-dövlət  yığanlar  diri  ikən  ölürdülər.  Alimlər  isə  dünya 
durduqca diridir (və bəşəriyyət onların elmi əsərlərindən istifa­
də  edir),  cəsədləri  torpaqlara  qarışır,  özləri  isə  qəlblərdə  ya­
şayır.
***
Hər  qab  dolduqca  daralar.  A ncaq  elm  qabı  dolduqca  ge­
nişlənər.
Elm  qiymətli  miras,  ədəb  yenilməz  zinət  və  fikir  isə  təmiz 
bir güzgüdür.
Elm  mal-dövlətdən  bir  neçə  cəhətdən  yaxşıdır.  Elm  səni 
qoruyar,  amma mal-dövləti lazımdır ki,  özün  qoruyasan.  Mal- 
dövlət  xərcləməklə,  bağışlamaqla  azalar,  am m a  elmi  təlim  et­
dikcə təcrübəsi artıb inkişaf edər.  H ər bir şeylər ki, mal-dövlət-
253

---