Ebedi yol islam kohne indd

579

N

o

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

ki potensial cinayətlərin qarşısını almaq və beləcə alıncaq di gər 

təd birlər ilə cəmiyyətdə cinayətkarlarn sayını azaltmaq məq sə di nə 

çatmaqdır. Yəni  İslamın  əsl məqsədi insanlara cəza ver mək de-

yil, fərdləri pisliklərdən qorumaq, cəmiyyətin təhlükəsizlik və asa-

yişini təmin etməkdir. Bu səbəblə ayədə  hələ yaxalanma dan kö-

nül lü  şəkildə quldurluğu buraxıb təslim olanların  əfv edilə biləcə yi 

bil dirilmişdir.

Ayeyi-kərimədə bu cinayətin Allah və  Rəsuluna qarşı  çıx maq 

şək lində xarakterizə edilməsi, onun nə qədər ağır və pis bir gü nah 

ol duğunu vurğulamaq üçündür.

İnsan başqasına zərər verə bilməyəcəyi kimi, özünə  də  zərər 

ver məsi şiddətlə qadağan edilmişdir.

711

Çünki Allahın verdiyi can insana bir əmanətdir və onu alma ğa 

Al lahdan başqa heç kimin haqqı yoxdur. Bu xüsusdakı bir mü da xi lə, 

Allah-Təalanın qəzəbini cəlb edər. Nəbiyyi-Əkrəm (s.ə.s) be lə bu-

yur muşdur:

“Kim özünü dağdan ataraq intihar edərsə, o cəhənnəmdə da-

vam lı və əbədi olaraq sonsuza qədər özünü dağdan atar. Kim zə hər 

içərək intihar edərsə, zəhərini əlinə alar və cəhənnəm odu nun için də 

əbədi olaraq onu içər. Kim də özünü bir dəmir ilə öldürər sə, də miri 

əlinə alar və cəhənnəm odunun içində əbədi olaraq o dəmi ri qar nına 

sancar”. 

(Buxari, Tıbb, 56; Müslim, İman, 175; Tirmizi, Tıbb, 7/2044-2045)

Bu hədisdə, intihar edən kimsənin, özünü necə öldürdmüş dür-

sə, cə hənnəmdə də eyni şəkildə cəzalndırılacağı xəbər verilmiş və 

bu cəzanın  əbədiyyən davam edəcəyi ard-arda üç təkid ilə ifa də 

edil mişdir. Hər cəzanın arxasında sonsuzluq ifadə edən “xuld” və 

“əbəd” kəlmələrinin üç dəfə ard-arda təkrarlanması, olduqca diq qət 

çə kicidir. Bu üslub, çox nadir rastlanan bir təhdid tərzini ehtiva edir.

İnsanları öldürmək bir yana, onlara lənət etmək belə  İslamın 

xoş gör mədiyi bir davranışdır. Rəsulullah (s.ə.s) belə buyurur:

“Çox lənət edən kimsələr, qiyamət günü nə şəfaət, nə də şa  hid-

lik edə bilərlər!” 

(Müslim, Birr, 85, 86; Əbu Davud, Ədəb, 45)

“İmanı sağlam (siddiq) bir insanın çox lənət edən birisi olma sı 

ya raşmaz”. 

(Müslim, Birr, 84)

711 

ən-Nisa, 29, 93; əl-Bəqərə, 195; Buxari, Cənaiz, 84, 182; Məğazi, 38, Qədər, 

5; Ədəb,  44,73; Əyman, 7; Müslim, İman, 175-178.

Müamilət

---

580

Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM

N

t

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

Allah Rəsulu (s.ə.s) daima mülayimliyi və  mərhəmətli olmağı 

töv siyə etmiş,  şiddəti, qabalığı  və kobudluğu həmişə pisləmiş dir. 

Bu  nunla bağlı olaraq da belə buyurmuşdur:

“Allah-Təala məni, comərd və gözəl əxlaq sahibi bir qul (bən  də) 

ola  raq yaratdı, qoluzorba və inadkar bir zalım etmədi”. 

(Əbu Davud, 

Ətimə, 17/3773)

“Allah-Təala məni, zor gücü tətbiq edən (Muannif) birisi ola raq 

gön dərmədi, əksinə təlimləndirici və asanlaşdırıcı olaraq göndər di”. 

(Əhməd, III, 328)

“Müsəlmanlara vurmayın!” 

(Əhməd, I, 404)

“Bizə qarşı silah gəzdirən bizdən deyildir”.

 (Əhməd, II, 185)

İnsanlara sarı silah tutmaq, silah ilə zarafat etmək kimi hə rə-

kət lərin nə qədər zərərli və təhlükəli olduğu məlumdur. Rəsu lul lah 

(s.ə.s) bu cür ehtiyatsız hərəkətləri şiddətlə qadağan etmiş dir. Düş-

mən qorxusu kimi hər hansı bir zərurət yox ikən, insan la rın toplu 

şəkildə olduqları yerlərdə, bazarlarda, bayramlarda si lah gəz dir-

mək, təhlükəli və mənfi bir hərəkətdir. Bu cür yerlərə silahı ilə gir-

mək məcburiyyətində qalan insanların isə heç olmasa, hər han sı 

bir kimsəyə  zərər verməyəcək  şəkildə diqqətlicə  hərəkət etmələ ri 

zə ruridir. Hədisi-şəriflərdə belə buyurulur:

“Sizdən birisi, silah ilə din qardaşına işarət etməsin! Çün ki, o 

bilməz, bəlkə şeytan silahı əlində boşaldar və buna görə də cə hən-

nə min çuxuruna yumalanıb gedər”.

 (Buxari, Fitən, 7; Müslim, Birr, 126)

“Bir insan qardaşına kəsici dəmir ilə işarə edərsə, onu əlin dən 

bu raxana qədər mələklər ona lənət edər. Bu ana-atası bir  olan doğ-

ma qardaşı belə olsa”. 

(Müslim, Birr, 125; Tirmizi, Fitən, 4)

“Yanında ox var ikən məscidlərimizə və ya bazarlarımıza gə lən 

kimsə, müsəlmanlardan hər hansı birisinə onlardan bir zə rər gəl mə-

mə si üçün, oxunun ucundakı dəmiri əli ilə tutsun!” 

(Buxari, Salat, 66; 

Fitən, 7; Müslim, Birr, 120-124)

Cabir (r.a.) belə deyir:

“Rəsulullah (s.ə.s) qınından çıxmış  qılıncı  əldən-ələ verməyi 

qa da  ğan etdi”. 

(Əbu Davud, Cihad, 66; Tirmizi, Fitən, 5)

İslam bütün bu tədbirləri insanın həyatına və səhhətinə son də-

rə  cə qiymət verdiyi və onu qorumaq istədiyi üçün almışdır.

---

581

N

o

İP

Ə

KYOLU N

ƏŞ

R

İYY

AT

I

İslam Zor Tətbiq Etməyi Qadağan Edir

İslamı yaymaq naminə insanlara qarşı zor tətbiq etmək, onun 

tə  məl prinsip və xüsusiyyətlərinə uymaz. Bir çox ayeyi-kərimələr də 

Həz rət Peyğəmbərə  və digər peyğəmbərlərə açıq-aşkar təb liğ dən 

başqa bir vəzifə düşmədiyi ifadə edilir.

712

 Ayeyi-kərimədə be lə bu-

yu rulur:

“(Ya Peyğəmbər! Mənim bəndələrimə) öyüd-nəsihət ver. Sən 

an  caq öyüd-nəsihət verənsən! Sən onların üzərində ha kim de-

yil sən!” 

(Ğaşiyə, 22, əl-Maidə, 99; ər-Rəd, 40)

İlahi qüdrət də, insanları iman etməyə məcbur etmədiyini, onları 

im  tahan etmək üçün sərbəst buraxdığını ifadə edir. Allah-Təala be lə 

bu yurur:

“Əgər Rəbbin istəsəydi, yer üzündə olanların hamısı iman 

gə tirərdi. İnsanları iman gətirməyə sənmi məcbur edəcək sən?! 

(Bu sənin işin deyildir. Sənin vəzifən ancaq islamı təbliğ etmək dir)”. 

(Yunus, 99)

“Məgər iman gətirənlərə müəyyən olmadımı ki, əgər Allah 

di ləsəydi, bütün insanları hidayətə  (doğru yola) yönəldər di? 

(Və ya möminlər kafirlərin iman gətirmələrindən ümidlərini üzüb bil-

mədilərmi ki, doğru yolu tutmaq da, ondan çıxmaq da Alla hın əlin-

də dir?)”. 

(ər-Rəd, 31)

Bu səbəblə tarix boyunca müsəlmanlar heç kimi İslama gir mə yə 

məcbur etməmiş, əllərindəki əsirləri belə bu xüsusda sər bəst bu rax-

mış dırlar.

Misirin fəthində iştirak edən Ziyad bin Cəz` belə rəvayət edir:

“...Əlimizdəki Misirli müharibə  əsirlərini bir yerə topladıq, xris-

ti an olan qarşı  tərəf də  gəldi. Biz əsirləri,  İslamı  və ya xristianlı  ğı 

seç  mələri xüsusunda sərbəst buraxdıq. Birisi İslamı seçdikdə biz 

fəth  əsnasında gətirdiyimiz təkbirlərdən daha yüksək səslə  tək bir 

gə tirir və onu yanımıza qəbul edirdik. (Artıq o bizimlə eyni haqq və 

və zifələrə sahib olurdu) Xristianlığı seçən olanda onu da sər bəst bu-

raxırdıq və xristianlar qışqıraraq onu yanlarına qəbul edirdi lər, biz də 

cizyəsini kəsirdik. Ancaq buna sanki aramızdan birisi onla ra qo şul-

muş kimi çox kədərlənirdik...” 

(Təbəri, Tarix, Beyrut, 1407, I, 512, [20-ci il])

Toynbee

 belə deyir:

712 

Ali İmran, 20; əl-Maidə, 92, 99; Rad, 40; İbrahim, 52; ən-Nəhl, 35, 82 və s.

Müamilət

---