Səhih Dua Və Zikirlər Kitabı
63
Cabir İbn Səmura rəvayət edir ki, Kufəlilər Ömərə Sad İbn Əbu
Vəqqasdan şikayət etdilər. Buna görə də Ömər onu (bu vəzifədən)
kənarlaşdırdı və yerinə Əmmar İbn Yasiri hakim təyin etdi. Kufəlilər (çox)
şikayət etdilər, hətta (Sadın) namazı lazımı qaydada qılmadığını belə iddia
etdilər. Belə olduqda, Ömər adam göndərib onu yanına çağırtdırdı və dedi:
“Ey Əbu İshaq! Bunlar iddia edirlər ki, sən namazı lazımı qaydada qılmırsan”.
Əbu İshaq: “Mənə gəlincə, vallahi ki, mən onlara Peyğəmbərin namazını
qıldırmışam və bundan (heç bir şey) əskiltməmişəm. İşa namazını qıldıranda
ilk iki rükəti uzun, son iki rükəti isə qısa qıldırmışam”. Ömər: “Mən elə belə də
bilirdim, ey Əbu İshaq!”– dedi, sonra da onunla birlikdə Kufəyə bir və ya iki
adam göndərdi ki, gedib kufəlilərdən onun barəsində soruşsunlar. (Kufədə)
elə bir məscid qalmadı ki, (göndərilən adam) onun barəsində soruşmasın.
Hamı onu təriflədi. Axırda həmin adam Abs oğullarının məscidinə gəldi.
Oradakılardan Əbu Sədə ləqəbi ilə tanınan Usamə İbn Qətadə adlı birisi ayağa
qalxıb dedi: “Madam ki, and verib bizdən soruşdun, (onda bil ki,) Sad (heç
vaxt) döyüşə gedən dəstəyə qoşulmayıb, (qənimətləri) düzgün bölüşdürməyib
və şəriət məsələlərində ədalətlə hökm verməyib”. Sad: “İndi ki belə oldu, onda
vallahi ki, mən də üç şeylə bağlı (Allaha) dua edəcəyəm: “Allahım! Əgər sənin
bu qulun yalançıdırsa, üstəlik bunu özünü göstərmək və ad qazanmaq
məqsədi ilə edirsə, onda onun ömrünü uzat, yoxsulluğunu artır və onu
bəlalara düçar et!”. (Uca Allah onun duasını qəbul etdi). Sonralar həmin
adamdan (onun halı barədə) soruşanda deyərdi: “Mən başıbəlalı bir qocayam,
məni Sadın bədduası tutub”. AbdulMəlik: “Sonralar mən o adamı gördüm,
qocalığından qaşları gözlərinin üstünə düşmüşdü, özü də küçələrdə cariyələrə
əl atırdı”
130
.
5) Səid İbn Zeydin Duası
130
Buxari 755, Müslim 453.
Səhih Dua Və Zikirlər Kitabı
64
Hişam İbn Urva atasından rəvayət edir ki, Ərva Binti Uveys, Səid İbn
Zeydin torpağından bir parça almış və (özünün olduğu) iddiası ilə Mərvan İbn
Həkəmə şikayət etmişdir. Səid: “Mən Peyğəmbərin bu sözlərini eşitdikdən
sonra heç onun yerindən bir şey alarammı?” dedi. Mərvan: “Sən
Peyğəmbərdən nə eşitdin?” dedi. Peyğəmbərdən eşitdim: “Hər kim zülm
yolu ilə bir qarış yer alarsa (Qiyamət günü) yeddi qat qarşılığında Qiyamət
günü yeddi qat yer onun boynuna dolanacaqdır”. Mərvan: “Bundan sonra
səndən hər hansı bir sübut istəmirəm” dedi. Səid: “Allahım! Əgər bu qadın
yalan danışırsa gözlərini kor et, (həmən) torpaqda da canını al!” dedi. Ravi
deyir: “Bu qadın kor olmadan ölmədi, öz yerində dolaşdığı zaman bir çuxura
düşərək öldü”
131
.
حسم
لا
ءاعدلا دعب هجولا ىلع نيدي
DUA ETDİKDƏN SONRA ƏLLƏRİ ÜZƏ MƏSH ETMƏK
(SÜRTMƏK) BARƏSİNDƏ RİSALƏ
Həmd ancaq Allahadır, Ona həmd edir, Ondan yardım və məğfirət
diləyirik. Nəfslərimizin şərindən və pis əməllərimizdən Allaha sığınırıq. Allah
kimi hidayətə yönəltmişsə, onu heç kəs azdıra bilməz, kimi də azdırmışsa, heç
kəs onu hidayətə yönəldə bilməz. Mən şəhadət edirəm ki, Allahdan başqa ilah
yoxdur. O, təkdir, şəriki də yoxdur və şəhadət edirəm ki, Muhəmməd onun
qulu və elçisidir.
Sonra: Bu risaləyə başlamamışdan öncə, Fiqh və Hədis elimində bir neçə
qaydalara toxunmağı mühüm bildik. Toxunacağımız məsələlərin bu mövzu ilə
birbaşa əlaqəsi vardır. Allahın izni ilə bu qaydaları bilmək nəinki bu mövzuda,
hətta digər şəri məsələləri başa düşüməkdə yardım edəcəkdir. 1. İbadət sayılan
(adlandırılan) istənilən bir əməl və ya söz, hansı ki, onun vasitəsilə insan
Allaha yaxınlaşmağı və Onun rəhmətini qazanmağı istəyir vacibdir ki, Şəri
dəlilə əsaslansın. Şəri dəlil isə ya Qurani Kərim, ya da Peyğəmbər Sünnəsi
olmalıdır. Möminlərin anası Ummu Abdullah Aişə
132
rəvayət edir ki,
Peyğəmbər buyurdu: «Kim bizim bu işimizdə (dinimizdə) ondan olmayan
131
Müslim 1610, 4219, Buxari 2452.
132
Ummu Abdullah – Abdullahın anası. Aişənin öz uşağı yox idi. Peyğəmbər onu bacısı Əsmənin
oğlunun adı ilə çağırardı. Abdullah İbn Zubeyr.
Səhih Dua Və Zikirlər Kitabı
65
bir yenilik edərsə o, rədd olunandır (Başqa bir rəvayətdə: «Kim bizim işimizə
uyğun olmayan bir əməl edərsə o, (əməl) rədd olunandır)»
133
. Hafiz İbn Rəcəb
deyir ki: "Bu hədis İslam dinində böyük bir yer tutur və onun özüllərindən
biridir. O, sanki əməllərin zahiri tərəfini ölçmək üçün bir meyardır (ölçü
vahididir), halbuki - Möminlərin Əmiri Əbu Həfsə Ömər İbn əl-Xəttab deyir
ki, mən Peyğəmbərin belə buyurduğunu eşitdim: «Əməllər ancaq niyyətlər
ilədir və hər bir kimsə üçün ancaq niyyət etdiyi bir şey vardır. Hər kimin
hicrəti
134
Allah və Rəsulu ücündürsə, onun hicrəti Allah və Rəsulu ücündür.
Hər kimin hicrəti əldə edəcəyi bir dünyalıq (mal-dövlət) və ya nigahlanacağı
bir qadın üçündürsə, onun hicrəti nə ücün hicrət etmiş isə elə onun
üçündür!»
135
. Hədisi İsə - əməllərin batini tərəfini ölçmək üçün bir meyardır
(ölçü vahididir).
Həmçinin Allah üçün edilməyən istənilən bir əməl, sahibi
üçün heç bir fayda (savab) gətirmədiyi kimi, Allah və Rəsulunun əmri olmdan
edilən bir əməl də sahibinə geri rədd olunacaqdır. Allah və Rəsulunun izn
vermədiyi istənilən (söz və əməl) din adı ilə bir kimsə ortaya çıxarmağa
çalışarsa o, dindən deyildir (heç bir əlaqəsi yoxdur). Peyğəmbərin : «Kim
bizim bu işimizdə (dinimizdə) ondan olmayan (bir əməl) edərsə" – sözü
insanın etdiyi dini əməllərinin hər birinin şəriətə uyğun olmasına dəlildir"
136
.
Bu hədisə əsaslanaraq Alimlər bir neçə mühüm qaydalar irəli sürüblər:
Qayda: 1). Allahın dinində əsas (təməl) ondan ibarətir ki, istənilən əməl hansı
ki, Allah və Rəsulu əmr etməyib qadağandır. Yəni ibadətin əsli haramdır.
Quran və Sünnədən dəlil olmadıqca ibadət etmək olmaz. Məs: Bir nəfər 3 rükət
sübh namazını qılır. Sən ona deyirsən ki, olmaz belə etmək. O, da deyir ki,
sübut et. Sən nə edəcəksən? Gedib dəlil axtaracaqsan? Xeyr, o dəlil gətirməlidir
ki, bu şəriətdə var. 2). O, ki qaldı məişətdə (yaşayışa) aid olan yemək, içmək,
geyim, maşın, ev və s. əsl odur ki, halaldır onun qadağan olunmasına Quran
və Sünnədən dəlil gəlməyənicə. Yəni nə istəyirsən ye, iç, geyin və s. Allahın
qadağan etdiklərindən başqa.
Belə ki, istənilən bir ibadətin qanunauyğun və doğru olması üçün Quran və
Sünnədən onu təsdiq edən bir dəlil olmalıdır. Məlumdur ki, İslam ümmətində
bidətlərin meydana gəlməsinə başlıca səbəb müsəlmanların uydurma və zəif
hədislərə əsaslanmaları olmuşdur. Bu yerdə istərdim ki, hədis alimlərinin
uydurma və zəif hədis barəsində sözlərini qeyd edim. Bütün alimlər
həmfikirdilər ki, Movdu (uydurma) hədis şəriətdə dəlil ola bilməz. Heç bir
133
Buxari 2697, Müslüm 1718.
134
Hicrət – tərk etmək deməkdir. Küfr ölkəsindən İslam yurduna köçmək. Həmçinin Allahın qadağalarını
tərk etmək-də hicrət adlanır.
135
Buxari 1, Müslim 1907.
136
"Cəmiul Ulumul Vəl Hikəm".