Eimi redaktor: Rəyçilər: Ağasəlim Ələsgərov
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 5.5 Əsas kapitala investtisiyaların institusional strukturu (mln. manat)
- Mənbə: «Azərbaycanda tikinti». Dövlətstatkom, 2011, s. 112-117 əsasında müəllif
qoyaq... Ölkə üçün lazım olan sahələri inkişaf etdirmək üçün dotasiyalar, subsidiyalar, yumşaq kreditləri verilir». (31,12.01.2008) Dövlət investisiya resurslanmn kifayət qədər mövcud olduğu bir şəraitdə sənayenin qeyri-neft emal sahələrinin və aqrar-sənaye kompleksinin dövlət vəsatləri hesabma bir-başa inkişaf etdirilməsinin dövlətin investisiya siyasətinə daxil edilməsi zərurətini yaradır. Bizim fikrimizcə, göstərilən sahələrdə ancaq dövlət investisiyalanm genişləndirmək hesabma mövcud sosial-iqtisadi problemləri yaxın gələcəkdə çözmək mümkündür. İqtisadiyyatın diversifikasiyası, əmtəə, əmək və kapital bazarlannda yaxın gələcəkdə tarazlığın təmin olunması tələb edir ki, dövlət investisiyalan ölkə sənayesinin prioritet emal sektoruna və aqrar-sənaye kompleksinə böyük həcmdə birbaşa istiqamətləndirilsin. İqtisadiyyatın bu iki mühüm, çox vacib sektor- larmda faktiki investisiya qoyuluşunun azlığım 5.5 cədvəlin informasiyalan bir daha sübut edir. Cədvəldən görünür ki, 2006-2010-cu illərdə iri və orta müəssisələr bütün maliyyə mənbələrindən kənd təsərrüfatına yönəltdikləri investisiyalar elektrik enerjisinin, qazın və buxann istehsalına və təchizatına qoyulandan 2 dəfə azdır. Belə vəziyyət emal sahələrində də yaranmışdır. Hətta su təchizatına investisiyalar da qeyd etdiyimiz sahələrlə müqayisədə çoxdur. Apardığunız hərtərəfli kompleks araşdırmalar göstərir ki, istehlak mallan istehsal edən qeyri-neft sənaye sahələrinin və aqrar sektorun investisiya üçün özlərinin resurslan çox məhduddur. Belə şəraitdə ümid dövlət in- vestisiyalanna qalır. Onlann hesabına sənayenin qeyri-neft sahələri və aqrar sektorun maddi-texniki bazası möhkəmləndirilməli və yeni texnologiyalar tətbiq edilməlidir. Ancaq söhbət dövlət inveslisiyalanndan ucdantutma bütün sahələrdə uzun müddət istifadə olunmasmdan getmir. Bu investisiyalann ancaq prioritet sahələrdə və regionlarda müəyyən müddət ərzində istifadəsi məqsədəuy- ğım olar. 5.6 saylı cədvəldən görünür ki, 2010-cu ildə yerli özəl investisiyalar daxili investisiyalann dördə birinə bərabər olmuşdur. Son illər yerli özəl investorlar iqtisadiyyatın maddi-texniki bazasım möhkəmləndirmək üçün hər il orta hesabla 2 milyard manata yaxın investisiya qoymaq imka- mna malikdirlər. Onlar da əsasən mədənçıxarma sənayesinə, mənzil tikintisinə, qida istehsalına və xidmət sektorlarına yönəldilir. 2006-2012-ci illərdə qeyri-neft emal sənayesinə daxili investisiyalann cəmisi 6 faizi, kənd təsərrüfatına isə 4,6 faizi qoyulmuşdur. Azərbaycan hökumətinin investisiya siyəsətinin mahiyyəti dövlət in- vestisiyalanndan istehsal və sosial infrastuktur obyektlərinin modemləşdiril- məsində iri miqyasda istifadə etməkdən, qeyri-neft sənaye sahələrinə özəl sektorla partnyorluq əsasında dövlət investisiyası qoymaqdan, digər sahələrin inkişafı üçün tələb olunan kapital qoyuluşumm maliyyələşdirilməsinin 414
əsasən yerli özəl və xarici investisiyalann hesabına həyata keçirilməsindən və özəlləşdirmə prosesində investisiya müsabiqələrinə üstünlük verilməsindən ibarətdir. Cədvəl 5.5 Əsas kapitala investtisiyaların institusional strukturu (mln. manat)
İnstitusional strukturlar 2005
2006-2010
2010
məblə ğ
%-lə
məbləğ %-lə
məblə
ğ
%-lə
İnvestisiyalar, cəmi 5769,9
41280, 6
9905,7
I
İri və orta müəssisələr 5363,5
100
38892, 4
100 9373,1
100
1 0 cümlədən; Kənd təsərrüfatı
40,4 0,8
1308,6
3,4 428,5
4,6
2 Sənaye, cəmi 4152,4
77,4
20286,
8
52,2 4173,3
44,5
-Mədənçıxarma sənayesi 3730
69,5
14779,
7
38,0 2935,5
31,3
-Emal sənayesi 92,5
1,7
1350,0
3.5
423,7
4,5
-Elektrik eneıjisi, qaz,buxar təchizatı
299,9 5,6
2666,6
6,9
422,6
4,5
-Su təchizatı 30,1
0.6
1490,3
3,8 391,4
4,2
3
Tikinti
44,3 0,8
503,1
12,9 107,7
1.1
4
Xidmət sektorları,cəmi 1126,4
21 ,d 16793,
9
43,2 4663,6
49,8
-Mənzil tikintisi 204,1
3,8
1712,3
>
4,4 506
5.4
II
Kiçik müəssisələr
17?,2 100
1425,3
100 276,3
100 1 Kənd təsərrüfatı
0,3
0,1
273
1.9 2,5
0,9
2 Sənaye, cəmi 23,7
13,2
351.7
24,7
103,0
37,3
-Mədənçıxarma sənayesi 0,4
0,2
26,5
1,9 16,4
5,9
-Emal sənayesi 23,3
13
321,8
22,6 86,4
31,3 3
Tikinti
1,8 1,0 10,1
0.7
6,1 2,2 4
Xidmət sektorları, cəmi
156,4 86,7
1036,2
72,7
164,7
1,8
-Mənzil tikintisi
109,8
61,3
.450,3
31„6
58,4
21,5
Mənbə: «Azərbaycanda tikinti». Dövlətstatkom, 2011, s. 112-117 əsasında müəllif tərtib etmişdir. Bütün maliyyə mənbələri, o cümlədən müəssisələrin öz vəsaitləri nəzərə alınmışdır. Azərbaycamn investisiya siyasətini müəyyən edən əsas amillərdən biri onun əhalisinin tərkibində uşaqlann və gənclərin (2010-cu il, 59,8%), əmək qabiliyyətli yaşda olanların (66,4%) üstünlük təşkil etməsi, aztəminatlı ailələrin və təqaüdçülərin sayımn çox olmasıdır. Dövlət tərəfindən onlann sosial təminatlan genişləndirilir və dövlət büdcəsindən bu məqsədlə aynlan xərclər artınlır. Lakin dövlət büdcəsindən sosial xərclərin artıniması ilə yanaşı investisiya xərcləri də genişləndirilir və yeni iş yerləri yaradılır. İndiki mərhələdə dövlətin investisiya siyasətində daxili investisiya resurslanndan tam istifadə edilməsinin, investisiya fəaliyyətində dövlət idarəetməsinin 415 Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|