Eimi redaktor: Rəyçilər: Ağasəlim Ələsgərov

Avroasiya  İnkişaf  Bankının  tədqiqatçılan  MDB  ölkələrinin  Avropanın 

səviyyəsindən  geri  olmalanm  keçid  dövrü  ilə  üzah  edirlər.  Ancaq  Rusiyada, 

Qazaxıstanda  və  Ukraynada,  onlann  fikrincə,  əmək  məhsuldarlığı  yüksək  templə 

artmışdır.  2010-cu  ildə  Ukraynada  əmək  məhsuldarlığı  alıcılıq  qabiliyyətinin 

paritetliyinə görə hər işçiyə düşən ümumi daxili məhsul 16,7 min dollar, Rusiyada 

48,7  min  dollar,  Belarusiyada  31,1  min  dollar,  Azərbaycanda  isə  23  min  dollar 

olmuşdur.  Müqayisə  üçün  qeyd  edək  ki,  bu  göstərici  ABŞ-da  112,5  min  dollara, 

Fransada 92 min dollara, Avstiyada 91 min dollara bərabər olmuşdur. 

Cədvəl 2.8 

Azərbaycanda iş qüvvəsindən və investisiyalardan istifadənin faktiki 

səmərəliliyinin dinamikası 

S. s.

 

Göstəricilər

 

2005

 

2009

 

2010

 

1

 

Ümumi daxili məhsulun artımı, faizlə

 

100

 

203,6

 

213,8

 

2

 

0 cümlədən qeyri-neft sekrotu, faizlə

 

100

 

149,8

 

161,7

 

3

 

Əsas kapitala investisiyaların artımı, faizlə

 

100

 

153,4

 

186,0

 

4

 

0 cümlədən qeyri-neü sektoru, faizlə

 

100

 

311,2

 

360,6

 

5

 

İqtisadiyyatda məşğul olanlann artımı, faizlə

 

100

 

106,4

 

111,9

 

6

 

0 cümlədən qeyri-neft sektoru, faizlə

 

100

 

106,5

 

112,1

 

7

 

Əmək məhsuldarlığının artımı, faizlə

 

100

 

191,3

 

191,0

 

8

 

0 cümlədən qeyri-neft sektoru, faizlə

 

100

 

84,0

 

93

 

9

 

Kənd təsərrüfatında əmək məhsuldarlığının artımı

 

100

 

117,8

 

105

 

10

 

Emal sənayesində əmək məhsuldarlığının artımı

 

100

 

102,8

 

122,3

 

11

 

Əsas kapitala investisiyaların iqtisadi səmərəliliyi, man.

 

0,6^

 

0,26

 

0,16

 

 

0 cümlədən qeyri-neft sektoru, man.

 

0,27

 

0,06

 

0,11

 

Mənbə: 

AP  Dövbtstatkomun  rəsmi  nəşrlərinin  informasiyaları  əsasında  müəllif 

tərtib etmişdir. İnvestisiyaların və ümumi daxili məhsulun (iqtisadi sektorlar üzrə əlavə 

dəyərin)  həcmi  2005-ci  ilin  müqayisəli  qiymətləri  ilə  zəncirvari  indekslər  metodu  ilə 

hesablanmışdır*2006-cı il. 

Sənaye müəssisələrinin özəlləşdirilməsi, özəl sektorun inkişafı və yeni texnika 

və texnologiyalann tətbiqi sənaye işçilərinin sayımn 2005-2010-cu illərdə cəmi 5 faiz 

artmasına  səbəb  olmuşdur.  Buna  baxmayaraq,  sənayedə  məhsul  istehsalı  2  dəfə, 

tikinti işlərinin həcmi 3,6 dəfə artmışdır. İstehsalın artımına, təbii ki, texniki tərəqqi 

faktorları da təsir etmişdir. 

Əmək  məhsuldarlığı  göstəricisi  bazar  iqtisadiyyatlı  ölkələrdə  geniş  tətbiq 

edilir və istifadə olunur. Məsələn, bizim hesablamalarımıza görə əmək məhsuldarlığı 

(valyutanm  alıcılıq  qabiliyyətinin  paritetliyi  əsasında  hesablanan  ÜDM)  Qərbi 

Avropa ölkələrində ABŞ-ın səviyyəsinin 80%-ni, (2012-ci il) təşkil edir. Yaponiya 

ilə müqayisədə Avropa ölkələrində əmək məhsuldarlığı 18 faiz çox olmuşdur. 

98 

---

Cədvəl 2.9 

2010-cu ildə bəzi ölkələrdə əhalinin məşğulluq səviyyəsi və əmək məhsuldarlığı 

(alıcılıq qabiliyyətinin paritetliyinə görə) 

 

ölkələr

 

Ümumi daxili 

məhsul, mln. doll.

 

Əhalinin məşğulluq 

səviyyəsi, faizlə

 

ÜMG, mln.

 

Məşğul əhalinin 

sayı, mln. nəfər

 

Əmək

 

məhsuldarlığı, 

dollar (qr.3:qr.6)

 

1

 

Azərbaycan

 

98776

 

47,3

 

83690

 

4,3

 

22971

 

2

 

Belarus

 

147565

 

49,5

 

128936

 

4,75

 

31066

 

3

 

Qazaxıstan

 

233764

 

49,4

 

171989

 

8,05

 

29039

 

4

 

Rusiya

 

3373166

 

48,8

 

2863193

 

69,2

 

48745

 

5

 

Estoniya

 

30893

 

40

 

25425

 

0,462

 

66868

 

6

 

Ukrayna

 

338334

 

44,5

 

302441

 

20,3

 

16667

 

7

 

Avstriya

 

374106

 

48,8

 

338168

 

4,1

 

91245

 

8

 

İngiltərə

 

2333170

 

46,6

 

2216472

 

28,9

 

80733

 

9

 

Almaniya

 

3349405

 

47,3

 

3141274

 

38,6

 

86772

 

10

 

İtaliya

 

2017026

 

38,0

 

1931446

 

23,03

 

87583

 

11

 

Litva

 

69858

 

39,4

 

, 59076

 

1.3

 

53737

 

12

 

Polşa

 

854191

 

41,9

 

734

 

16,01

 

53354

 

13

 

Finlandiya

 

209288 '

 

44,4

 

196115

 

2,4

 

87203

 

14

 

Fransa

 

2371919

 

39,7

 

2274294

 

25,77

 

92042

 

15

 

AB$

 

15684800

 

45,0

 

14605300

 

139,37

 

112541

 

16

 

Yaponiya

 

4487301

 

49,3

 

^ 4406406

 

62,81

 

71443

 

17

 

Latviya

 

42471

 

40,0

 

36451

 

0,694

 

61197

 

Mənbə: 

Статистический ежегодник «Содружество независимых государств», Москва, 2011 г, с.559, və ”Azərbaycanın 

statistik  göstəriciləri"  stattoplusu,  2012,  "Doing  Business  -  2012"  dünya  Bankının  hesabatı,  s.77-138,  Dünya  Bankının  internet  saytı 

əsasında müəllif tərtib etmişdir. A.B.Xoxnoe, «Справочные материалы по географии мирового хозяйства», Москва, 2012, internet 

saytından götürülmüşdür. (Консалтинговая компания «Влант») 

40 

40 

---