Ekspertizasi dərsliK

110 

-

 

dayanıqlıq  müddəti  (təminatlı  saxlanması),  günlə;  doldu-

rulma  tarixi  (etiketdə  əks  olunur),  gün  və  aydan  ibarət 

olmaqla; 

-

 

tutumu, dm

3

; 

-

 

həmin sort içki üçün standartda nəzərdə tutulan energetik 

və digər informasiyaların verilməsi, pasterizə və stabilizə 

olunmuş pivə üçün «pasterizə edilmişdir», «stabilləşdiril-

mişdir»;  pasterizə  olunmuş  kvas  üçün  «pasterizə 

olunmuşdur» ifadəsi; 

-

 

içkinin hansı normativ-texniki sənədləşməyə uyğun emal 

olunmasının ifadəsi. 

 

1.3.4.3. Fiziki-kimy

ə

vi t

ə

hlil 

 

Təhlil üçün nəzərdə tutulan pivə karbon qazının həcmdə payı 

təyin edildikdən sonra mütləq həmin qazdan azad edilməlidir. Bu 

məqsədlə pivə nümunəsi otaq temperaturunda kolbada çalxalanır, 

sonra  CO

2

  tam  kənar  olunanadək  çox  qat  şəkildə  bir  kimyəvi 

stəkandan  digərinə  keçirilir.  Bu  zaman  1-2  dəfə  quru  filtrdən 

keçirilmə də aparılır. 

Pivənin  keyfiyyəti  aşağıdakı  göstəricilərə  görə  qiymətlən-

dirilir. 

Spirtin  və  həqiqi  ekstraktın  təyini  –  destillə  metodu  ilə 

aparılır.  Metod  100  q  pivədən  spirtin  qovulmasına  və  alınan 

destilyatın həcminin destillə suyu ilə əvvəlki halına çatdırıldıqdan 

sonra onun nisbi sıxlığının təyininə əsaslanır (QOST 12787-81). 

Bu  metoddan  qeyd  olunan  göstəricinin  təyinində  fikir  ayrılığı 

olduqda istifadə olunur. Spirtin və həqiqi ekstraktın refraktometrik 

metodla təyininə də icazə verilir. 

Bu halda spirtin həcmdə payı formulla hesablanır: 

 

V

c

=

??????

??????

∙??????

0,79067

, 

 

---

111 

Burada: M

c

 – spirtin kütlə payı, %-lə;  

d – 20

0

C-də pivənin nisbi sıxlığı;  

0,79067 - 20

0

C-də susuz spirtin nisbi sıxlığı. 

İlkin şirənin ekstraktlığı – pivədə spirtin kütlə payı və həqiqi 

ekstrakt  təyin  olunduqdan  sonra  formulla  hesablanır  (QOST 

12787-81). 

Pivənin  turşuluğu  12788-87  saylı  QOST-a  uyğun  olaraq  iki 

metodla aparılır: 

-

 

nümunənin fenolftalein iştirakı ilə birbaşa titrlənməsi ilə. 

Metod  pivədə  olan  turşuların  və  turş  duzların  natrium  hidroksid 

məhlulu ilə neytrallaşdırılmasına əsaslanır. Titrləmənin başa çat-

ması fenolftaleinin rənginin dəyişməsinə əsasən müəyyən olunur; 

-

 

patensiometrik  metod.  Eyni  qaydada  titrlənmə  patensio-

metrdə  aparılır  və  pH  göstəricisinin  dəyişməsinə  əsasən 

titrləmənin sonu müəyyən edilir. 

Pivənin  rəngi  aşağıdakı  metodlardan  istifadə  edilməklə 

12789-87 saylı QOST-a uyğun təyin edilir: 

-

 

yod məhlulu ilə baxaraq müqayisə etmə metodu. Müxtəlif 

qatılıqda  yod  məhlulunun  rəngi  ilə  tədqiq  olunan  pivənin  rəng 

intensivliyinin müqayisəsinə əsaslanır; 

-

 

müqayisə  məhlulunun  tətbiqi.  Metod  pivənin  rənginin 

müqayisə məhlulu ilə baxaraq müqayisə edilməsinə əsaslanır; 

-

 

kolorometrik  metod.  Pivənin  dayanıqlığı  51154-98  saylı 

QOST-a  uyğun  (Rusiya)  təyin  edilir.  Onun  əsasında  butulkada 

çöküntü yaxud bulanıq əmələ gəlməsinə baxıb müşahidə etməklə 

qiymət verilməsi durur. 

Pivədə  karbon  qazının  kütlə  payı  51154-98  saylı  QOST-a 

(Rusiya)  uyğun  təyin  edilir.  Metod  mantar  tıxacla  bağlanmış 

butulkada 25

0

C temperaturda məhlulla qazın tarazlığı vəziyyətin-

də təzyiqin ölçülməsinə əsaslanır. 

Pivə  fiziki-kimyəvi  keyfiyyət  göstəricilərinə  görə  standartın 

tələblərinə cavab verməlidir (cədvəl 1.34, 1.35). 

 

 

---

112 

 

---

113 

 

---

114 

1.3.4

.4. Mikrobioloji göstə

ricil

ə

r v

ə

 dig

ə

r t

əhlükə

sizlik 

meyarları

 

 

Bu meyar ərzaq xammalı və qida məhsullarının keyfiyyəti və 

təhlükəsizliyinə  gigiyenik  tələblərlə,  həmçinin  içkilərin,  şərab, 

konyak,  etil  spirti  və  likor-araq  məmulatlarının  sertifikatlaş-

dırılması qaydalarına uyğun müəyyən olunur. 

Pivənin  keyfiyyətini  tənzimləyən  mikrobioloji  göstəricilərin 

siyahısı cədvəldə verilir (cədvəl 1.36). 

Cədvəl 1.36 

Pivənin keyfiyyətini normalaşdıran mikrobioloji 

göstəricilər 

Məhsul  

MA və 

FAMM, 

KƏGVM 

Məhsulun həcmi yaxud kütləsi (sm

3

, q), 

hansı ki, yol verilmir 

BÇQB (koli-

formada) 

Patogenlər, o 

cümlədən 

Salnonellalar 

Maya və 

kiflər 

(cəmi) 

Butulkada pasterizə 

olunmamış pivə, ilkin 

şirənin ekstraktlığı ilə 

sortu: 

 12% və daha çox 

 8-11% 

 

 

 

 

- 

- 

 

 

 

 

10,0 

3,0 

 

 

 

 

25 

25 

 

 

 

 

- 

- 

Butulkada və digər növ 

istehlak qablarında 

pasterizə olunan pivələr 

500 

10,0 

25,40 

 

Doldurulan pivə  

 

1,0 

25 

- 

QEYD: MA və FAMM – mezofill aerob və fakültətiv anaerob  

mikroorqanizmlərin miqdarı; 

KƏGVM – koloniya əmələ gətirici vahidin miqdarı; 

BÇQB – bağırsaq çöpləri qrupu bakteriyaları. 

 

1.3.4.5. Piv

ənin qüsurları

 

 

Yaxşı pivənin vacib əlamətləri saxlanmada onun şəffaflığı və 

dayanıqlığıdır.  Saxlanma  prosesində  pivə  bulanmağa  başlayır. 

Doldurmadan sonra bulanıqlığın meydana gəlmə müddəti pivənin 

---