Ekspertizasi dərsliK

124 

 

Cədvəl 1.37 

Pivənin saxtalaşdırılması və onun aşkar edilmə yolları 

Saxtalaşdırma üsulları 

Aşkar etmə metodları 

Su ilə duruldulma – pivə 

istehsalının bütün mərhələlərində ən 

geniş yayılmış saxtalaşdırma 

üsuludur 

Orqanoleptik təhlil 

Pivənin rəngi məhlulla tam əvəz 

olunması 

Orqanoleptik təhlil 

Fiziki-kimyəvi 

göstəricilərin təhlili 

Əsaslı dozada cücərməmiş 

materialdan (arpa, şəkər və s.) 

istifadə olunduqda 

Orqanoleptiki təhlil 

Karbohidrat və 

aminturşu tərkibinin 

təhlili 

Keyfiyyətsiz xammaldan istifadə: 

səməni, mayaotu, su 

Orqanoleptik təhlil 

Fiziki-kimyəvi 

göstəricilərin təhlili 

Texnoloji rejimlərin pozulması, 

istifadəsinə icazə verilməyən 

köpükəmələ gətirici (yuyucu toz, 

qliserin və s.) vurulması 

Orqanoleptik təhlil 

pH-ın müəyyən 

olunması 

Doldurmada yarımçıqlığa yol 

verilməsi və bu şəkildə istehlakçıya 

göndərilməsi 

Həcmin ölçülməsi 

 

QEYD:  Səməninin  arpa  ilə  əvəz  olunması  şirə  və  pivədə  bəzi 

aminturşuların, o cümlədən prolinin miqdarını azaldır. 

 

---

125 

İKİNCİ FƏSİL

 

 

ŞƏRABLARIN EKSPERTİZASI

 

 

2.1. 

Üzüm şərabları

 

 

2.1.1. 

Dünyada üzüm

-

şə

rab isteh

salı və

 isteh

lakı

 

 

Dünyanın  üzümçülük  və  şərabçılıq  regionları  yerin  mötədil 

iqlim  zonalarında  mərkəzləşmişdir.  Bu,  Avropada  40-50

0

, 

Amerika  və  Cənub  yarımkürəsində  30-40

0

  enlikləri  arasındakı 

ərazilərə  təsadüf  edir.  Şərabçılıqla  həm  cənub,  həm  də  şimal 

yarımkürəsində məşğul olurlar. 

Son  25  ildə  üzümçülük  və  şərabçılıq  daha  soyuq  iqlimli 

regionlara keçirilməkdədir. Bu proses xüsusilə Avstraliya, Cənubi 

Afrika və Çili, həmçinin Yunanıstanda nəzərə çarpır. Kaliforniya 

və Oreqonda isə bu prosesə çoxdan başlanılmışdır. 

Beynəlxalq  Üzüm  və  Şərab  Təşkilatının  (OİV  -  BÜŞT) 

məlumatına  görə  son  illərdə  üzümlüklərin  sahəsinin  azalması 

(2005-2009-cu  illər  bir  qədər  istisnalıq  təşkil  edir)  müşahidə 

olunur.  Əgər  2000-ci  ildə  dünya  üzrə  ümumi  üzümlüklər  7  mln 

847 min ha təşkil etmişsə, 2012-ci ildə bu göstərici 7 mln 528 min 

ha olmuşdur (cədvəl 2.1). 

Dünya  üzrə  üzümlük  sahələrinin  azalmasına  baxmayaraq 

(əsasən Avropada ixtisarın hesabına), üzüm istehsalının yüksəlmə-

si müşahidə olunmuşdur ki, bu da məhsuldarlığın artması ilə əlaqə-

dardır.  Əgər  2000-ci  ildə  dünya  üzrə  648  mln  sent  üzüm  yığıl-

mışdırsa, 2012-ci ildə bu göstərici 691 mln sentner təşkil etmişdir. 

İstehsal olunan üzümün 10%-i təzə halda, 5-6%-i qurudulmuş 

halda  (kişmiş, mövüc),  84-85%-i  şərab,  konyak  və  brendi  isteh-

salına verilir. 

 

 

---

126 

Cədvəl 2.1 

Dünyanın ən iri üzümçülük ölkələri (2012-ci ilin məlumatı) 

S/s 

Ölkələr  

Üzümlüklər, min ha 

1. 

İspaniya 

1018 

2. 

Fransa 

800 

3. 

İtaliya 

769 

4. 

Portuqaliya 

239 

5. 

Çin  

570 

6. 

Türkiyə 

517 

7. 

İran 

239 

8. 

ABŞ 

407 

9. 

Argentina 

221 

10. 

Çili 

205 

11. 

Rumıniya 

205 

 

İstehsal olunan üzümün qitələr üzrə istehlakı belədir: Avropa 

– 66%, Asiya – 7%, Amerika – 22%, Afrika – 3%, Okeaniya – 2%, 

Avstraliya – 2%. 

Son  illər  dünyada  şərab  istehsalı  da  azalmaqdadır  (cədvəl 

2.2.).  Əgər  2000-ci  ildə  280  mln  hl  şərab  istehsal  edilmişdirsə, 

2012-ci  ildə  bu  göstərici  252  mln  hl  olmuşdur  (1  hektalitr=100 

litr). Bu illər arasındakı ən yüksək istehsal 2004-cü ildə müşahidə 

olunmuşdur ( 296 mln hl). 

Dünya şərab istehlakı 2000-ci ildəki 226 mln hl-dən 2012-ci 

ildə  243  mln  hl-ə  yüksəlmişdir.  Bu  illər  arasında  ən  yüksək 

göstərici 2007-ci ildə (255 mln hl) təşkil etmişdir. Şərab istehlakı 

üzrə  liderlər  Fransa,  ABŞ  və  İtaliya  olmuşdur.  Onlardan  sonra 

ardıcıllıqla  Almaniya,  Çin,  Böyük  Britaniya,  Rusiya,  Argentina, 

İspaniya, Avstraliya, Portuqaliya, Kanada, Cənubi Afrika və digər 

ölkələr gəlirlər (cədvəl 2.3). 

OİV-in  məlumatına  görə  dünya  üzrə  adambaşına  istehlaka 

50,7 litrlə Lüksemburq liderlik edir (cədvəl 2.4). Onu Fransa, Por-

tuqaliya, İtaliya və digər ölkələr müşayət edirlər. 

 

 

---

127 

Cədvəl 2.2 

Dünyanın əsas şərab istehsalçı ölkələri (2012-ci ilin məlumatı) 

S/s 

Ölkələr  

Şərab istehsalı, mln hl 

1. 

Fransa 

41422 

2. 

İtaliya 

40060 

3. 

İspaniya 

30392 

4. 

Avstraliya  

12660 

5. 

Argentina 

11778 

6. 

Çili 

12554 

7. 

Cənubi Afrika 

10037 

8. 

Almaniya  

9012 

9. 

Portuqaliya 

6141 

10. 

Rusiya  

6400 

11. 

Yunanıstan  

3150 

 

Cədvəl 2.3 

Əsas istehlakçı ölkələr (2012-ci ilin məlumatı) 

S/s 

Ölkələr  

Min hl 

1. 

Fransa 

30269 

2. 

ABŞ 

29000 

3. 

İtaliya 

22633 

4. 

Almaniya  

20000 

5. 

Çin  

17817 

6. 

Böyük Britaniya 

12533 

7. 

Rusiya  

10394 

8. 

Argentina 

10051 

9. 

İspaniya 

9300 

10. 

Avstraliya  

5375 

11. 

Portuqaliya 

4550 

12. 

Kanada  

4476 

13. 

Cənubi Afrika 

3616 

14. 

Braziliya  

3399 

15. 

Yaponiya  

3360 

16. 

Yunanıstan  

2923 

17. 

Çili 

2707 

18. 

Rumıniya 

2582 

 

---