Ekspertizasi dərsliK
Yüklə 3,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
142 təsir gücünə malikdir.
kil 2.5. Abqora
Böyük alim və təbib İbn Sina vaxtilə şərabdan müntəzəm istifadə etmiş, «köhnə şərab bədəni qidalandırır» deyə şərab içməyi məsləhət görmüş və hətta bəzi xəstəlikləri şərabla müalicə etmişdir. O, cavanlara nisbətən yaşlıların daha çox şərab qəbul etmək imkanına malik olduğunu və şərabın yaşlılara qüvvət, cavanlara isə zəiflik gətirdiyini xüsusi qeyd etmişdir. Məşhur Azərbaycan alimi və təbib Kafiəddin Ömər ibn Osman (XI-XII əsrlər) Şamaxının Məlhəm kəndində tibb mədrəsəsi və onun nəzdində müalicəxana açmışdı. Burada üzüm və şərabdan, müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunmuşdur. Məsələn, qulaq ağrısını müalicə etmək üçün şirin nar dənələrini şərabda qaynadır və həvəndəstədə yumşalınca döydükdən sonra alınan məlhəmi qulağa qoyurdular. Böyrək xəstəliyini müalicə etmək üçün isə bişmiş balqabaq, yaxud kökün üzüm şirəsi ilə yeyilməsi məsləhət görülürdü. Orta əsr mənbələrində göstərilir ki, xəstə insanlar şərabı hər
143 gün lakin çox az miqdarda – bir-iki stəkan, bəzən isə daha az yarım stəkan, hətta bir qaşıq mıqdarında içməlidirlər. Hər şey konkret xəstəlikdən və həkimin müəyyən etdiyi müalicə üsulundan asılıdır. Respublikamızda istehsal olunan yüksək keyfiyyətli desert şərablardan (Azərbaycan, Qara çanax, Mil və s.) indi də xalq arasında qanazlığına və bir sıra digər xəstəliklərə qarşı müvəffiqiyyətli vasitə kimi istifadə edilir. 1990-cı illərdə ABŞ-da fransız paradoksu adlandırılan tədqiqatların nəticəsi xalqa çatdırıldı. Burada aparıcı Amerika telejurnalisti M.Seyferin “Fransızların daha çox siqaret çəkmələrinə, yağlı yeməklər yemələrinə və aerobika ilə pis məşğul olmalarına baxmayaraq, amerikalılara nisbətən 2,5 il çox yaşamaları və 40% ürək-damar xəstəliklərinə az tutulmalarının səbəbi nədir?” sualına Boston universitetinin professoru R.Elliotun cavabı sadə olmuşdu: fransızların uzun ömürlüyünün sirri – yemək zamanı müntəzəm şəkildə qırmızı şərablardan istifadə etmələridir. Məlumdur ki, həmin şərabların tərkibində dəyərli polifenolların yüksək miqdarı qan damarlarını və ürək toxumasını oksidləşdirici proseslərin əks təsirindən qoruyur. Veriliş və sonrakı çoxsaylı nəşrlər fransız paradoksuna və Aralıq dənizi ölkələrinin qidalanmasına (pəhrizinə) canlı marağa səbəb oldu. Aralıq dənizi ölkələrinin qidalanmasında isə ilk növbədə onların həyat tərzi, fiziki fəallığı, təzə meyvə və tərəvəz, paxlalılar, dənlilər, yağlı olmayan süd məhsulları, balıq və yeməklə şərab qəbulu əsas yer tutmuşdur. Təəssüf ki, fransız paradoksu yalnız qırmızı şərabların istifadəsinin əlverişli təsirinə əsaslanırdı. Sonralar elm sübüt etdi ki, belə təsirə eyni zamanda ağ şərablar da malikdir. Lakin bu proses ağ şərabların biznesinə xeyli əks təsirini göstərmiş oldu. Çoxsaylı tədqiqatların nəticəsinə əsasən qeyd etmək olar ki, az miqdarda şərab içilməsi ürək-damar xəstəlikləri ilə yanaşı, insult, tromboz, hiporteniya, infarkt, işemiya və başqa xəstəliklərə ləngidici təsir göstərir, soyuqlama proseslərinin səviyyəsini aşağı salır, arteriyaların genişlənməsini sürətləndirir, xeyirli xolestrolun
144 miqdarını yüksəldir. Məlum olmuşdur ki, şərabın təsir etdiyi xəstəliklərin siyahısı hələ tamamlanmamışdır. Həkimlər son vaxtlar müəyyən etmişlər ki, qırmızı şərablar ağ ciyərlər üçün xeyirli olub, artıq çəki ilə mübarizədə də ən yaxşı vasitədir. İtaliya stomotoloqlarının fikrincə, mötədil miqdarda şərab qəbulu kariyes üçün yaxşı antibakterial təsir göstərir. Alabama Universiteti (ABŞ) alimlərinin son tədqiqatları (2007) göstərir ki, qırmızı şərablarda olan maddələr xərçəng riskini (xüsusilə kişilərdə) aradan qaldırır. İtaliya alimləri müəyyən etmişlər ki, populyar qırmızı şərablar üçün üzüm sortları yüksək miqdarda yuxu hormonu – melatominə malik olur. Missuri Universitetinin alimləri aydınlaşdırmışlar ki, qırmızı şərab insanları bir çox xəstəliklərdən, xüsusən qida məhsullarında məskunlaşmış xəstəlik törədici bakteriyalardan müdafiə edə bilir. Qocalığın qabağını necə almalı sualı insanları çox qədimdən düşündürür. İspan alimləri bu suala tədqiqatlarla cavab tapmışlar. Onlar gənclik elekseri kimi qırmızı şərabı seçmişlər. 2010-cu il üçün müəyyən olunmuş müalicəvi və xəstəliklərə qarşı davamlı beş qidadan biri qırmızı süfrə şərabı, digərləri isə taxıl məhsulları, yağlı balıqlar, soya paxlası və yaşıl çaydır. Beynəlxalq üzüm və şərab təşkilatının nəznində “şərab və sağlamlıq” bölməsi yaradılmışdır. Burada həkimlərin iştirakı ilə şərabın insan orqanizminə təsirinin öyrənilməsi ilə bağlı çoxşaxəli elmi-tədqiqat proqramı yerinə yetrilir. Hazırda şərabla müalicə (enoterapiya) dünyada geniş yayılmaqla insanların sağlamlığının bərpa olunmasında və onların cavanlaşdırılmasında şərab və şərab məhsullarından istifadə olunur. Fransanın gözəllik və şərabla müalicə institunda müalicə olunanlara qırmızı şərab vannası və s. müalicə üsulları tətbiq olunur.
Yüklə 3,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|