221
Şə
kil 2.22
. “I salxım” Gə
nc
ə
Beyn
əlxalq şə
rab
dequstasiyasından görünüş
Dequstasiyaya ölkənin ən aparıcı şərabçılıq müəssisəsindən
34 nümunə təqdim olunmuşdu. Dequstasiyada qiymətləndirmə
Beynəlxalq Üzüm və Şərab Təşkilatının (OİV) 1993-cü ildə işlə-
yib hazırladığı meyarlara uyğun qaydada 100 bal sistemi ilə apa-
rıldı. Qeyd etmək yerinə düşər ki, uzun illər SSRİ-də və hazırda
MDB ölkələrində 10 ballı dequstasiya sistemindən istifadə olunsa
da, Qərb ölkələrində və Beynəlxalq müsabiqələrdə 100 ballıq
sistem tətbiq olunmaqdadır. Ölkəmizdə artıq bu sistem qəbul
olunmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanda belə dequs-
tasiyanın keçirilməsi ilk dəfədir və bu sahədə tarixi hadisədir. Bu
tədbir xarici ölkə iştirakçılarına Azərbaycanın qədim üzümçülük-
şərabçılıq ənənələrinə malik olduğunu bir daha göstərmiş oldu.
Azərbaycanın şərab nümunələrini dequstasiya edən Fransa,
İtaliya, Moldova, Gürcüstan və b. ölkələrin nümayəndələrinin yek-
dil rəyi ondan ibarət oldu ki, indi Azərbaycan şərablarının keyfiy-
yəti xeyli yüksəlmişdir. Məsələnin ən əhəmiyyətli məqamı isə
Azərbaycan şərablarının məhz qərb bazarlarında yüksək qiymət-
ləndirilən şərab çeşidlərinə aid olması idi. Bu şərablar istehsalında
kənardan spirt və şəkər əlavə olunmasına icazə verilmir. Ona görə
də həmin şərablar natural şərablar adlandırılır.
Bir faktı xatırlatmaq yerinə düşər ki, keçmiş Sovetlər birli-
yində Azərbaycanda əsasən spirtləşdirilmiş şərablar istehsal olun-
222
maqla, natural şərabların ümumi istehsalda payı 3-5%-lə məh-
dudlaşırdı. İndi isə bu nisbətin əksinə dəyişməsi müşahidə olunur
ki, bu da tamamilə qərb istehlakçılarının tələblərinə cavab vermək-
dədir. Dequstasiyanın sonunda yerli istehsalçılar assosiasiyasının
yaradılmasına dair ilkin razılıq əldə olunması da əsaslı
nəticələrdəndir.
“I salxım” Beynəlxalq dequstasiyasının nətisələrinə əsasən
Qəbələ rayonunun “ASPİ-Aqro Savalan” müəssisəsinin istehsal
etdiyi Viognier şərab ən yüksək mükafat – Qran Pri; Az-Granata
MMC-nin “Rübai”, Abşeronun Fireland Vineyards müəssisəsinin
“Yallı”, Şərq Ulduzu MMC-nin “Rkasiteli”, Göygöl Şərab ASC-
nin “Azərbaycan” Gəncə Şərab-2 ASC-nin «Sevgilim» şərabları
qızıl medalla təltif olundu. Eyni zamanda Cəlilabad, İsmayıllı,
Qəbələ rayonunun “Aqroinvest” müəssisələrinin məhsullarından
da medallarla təltif edilənlər oldu. İstehsalçılara diplom və
medalların təqdimatı xarici qonaqların iştirakı ilə yerinə yetirildi.
Robert Parkerin yüzballıq şkalası. Robert Parkerin şkalası
– şərabın qiymətləndirilməsi üçün dünyada ən populyar şkala
hesab olunur. Şkala adından məlum olduğu kimi keçən əsrin 70-ci
illərində Amerikalı şərab jernalisti R.Parker tərəfindən işlənib
hazırlanmışdır.
Şkala əslində yüzballı deyil, əlli ballıdır – demək olar. Belə ki,
onda minimum qiymət – 50 bal, maksimum 100 baldır. “Parkerə
görə” reytinq de yuri analitik hesablanır: rəng, ətir, dad və “poten-
sial ümumi səciyyə”-yə görə qiymətlərin cəmi müəyyən edilir.
Müəllifə görə şkalada “şərabın ümumi görünüşü və rəngi” 5 bala
qədər (əslində bu rəngin bütünlüklə deyil, şərabda qüsurların
əlamətlərinin baxmaqla müəyyən edilməsidir). Ətrə görə şəraba 15
bal; dad və dadmadan sonrakı tam üçün (bu Parkerdə birgə təyin
olunur) – 20 bal verilir. Sonra “keyfiyyətin ümumi səciyyəsi yaxud
butulkada inkişaf üçün potensial” 10 bal həddində qiymətlən-
dirilir.
100 ballı sistemin strukturu belədir: istənilən şəraba 50 bal
verilir, sonrakılar isə layiq olduqda üzərinə gəlinir.
223
Xarici görünüş – 5
Ətir, buket – 15
Dad, daddan sonrakı tam – 20
Ümümi təəssürat və yetişdirilməyə yararlığı – 10. Əgər
qiymətin dəyişmə ehtimalı olarsa “+” əlavə edilir.
Rəng
Ətir
Dad
Saxlanma
yetişdirilməyə
potensialı
Cəmi
1-5
bal
1-15
bal
1-20
bal
1-10
bal
50-60 – şərab ortadan aşağı, həqiqi dəyərləndiricinin diqqə-
tinə layiq olmayan;
70-79 – şərab orta səviyyəli, kifayət qədər xoşagələn, lakin
çox zərif və mənalı olmayan;
80-84 – çox yaxşı şərab, şəxsi kolleksiyaya daxil edilməyə
layiq;
90-95 – çox gözəl (fövqəladə) şərab;
96-100 – müstəsna şərab.
20 və 100 bal sistemləri arasındakı əlaqəni cədvəl 2.19-da
verilən qiymətləndirmə özündə əks etdirir.
Şərabçılıq məhsulları nümunələri dequstasiyaya azı 3 butulka
miqdarında və hər biri 0,5 dm
3
olmaqla yaxud 2 butulka 0,75 dm
3
tutumunda və daha çox olmaqla verilir.
Ölkə nümunələri aşağıdakı sənədlərlə müşayət olunur:
Hazırlayıcıdan analizin məqsədi göstərilməklə müşayət
edici məktub;
Sınanılacaq məhsula fəaliyyətdə olan normativ sənəd;
Məsul şəxs tərəfindən imzalanan və nümunənin götürülmə
tarixini özündə əks etdirən
nümunə götürülməsinə dair akt;
Məhsul nümunəsi, yaxud partiyasının keyfiyyətinə dair
vəsiqə (uyğunluq sertifikatı);
Məhsulun qısa əlavə səciyyəsi (kupaj ilə, texnologiyanın
xüsusiyyətləri, reseptura və s.).