Ekspertizasi dərsliK

210 

Cədvəl 2.15 

30 ballı iymətləndirmə sistemi 

Keyfiyyət 

elementləri 

Xarakteristika balı 

Çəki 

əmsalı 

Göstəricinin 

qiyməti 

5 

bal 

4 

bal 

3 

bal 

2 

bal 

1 

bal 

Xarici görünüşu 

1,0 

5,0 

Şəffaflığı 

Axıcılığı 

Rəngi 

Intensivliyi 

 

 

 

 

 

0,25 

0,25 

0,25 

0,25 

1,25 

1,25 

1,25 

1,25 

Buket  

1,0 

5,0 

Zərif 

Intensiv 

Harmonik 

Təmiz 

 

 

 

 

 

0,25 

0,25 

0,25 

0,25 

1,25 

1,25 

1,25 

1,25 

Dadı  

1,0 

5,0 

Ekstraktiv  

Spirtlilik 

Harmoniklik 

Intensivlik  

 

 

 

 

 

0,25 

0,25 

0,25 

0,25 

1,25 

1,25 

1,25 

1,25 

Dadmadan 

sonrakı tam 

 

 

 

 

 

1,0 

5,0 

Tipiklik 

 

 

 

 

 

1,0 

5,0 

Ümumi 

təəsürat 

 

 

 

 

 

1,0 

5,0 

 

Şərab xarici görünüşünə, buketinə, dadına, dadmadan sonrakı 

tamına,  tipik  olmasına,  ümumi  təəsürata  görə  yəni,  altı  əsas 

keyfiyyət elementi üzrə qiymətləndirilir. Birinci üç elementin özü 

də  dörd  yarım  elementlərə  bölünür.  Ümumiyyətlə,  götürüldükdə 

İtalyan sistemində 15 keyfiyyət göstəricisi qiymətləndirilir. 

Hər bir göstəricinin təkmillik dərəcəsi hedoni şkala əsasında 

əla  (5),  yaxşı  (4),  qəbuledilən  (3),  kafi  (2),  qeyriqənaətbəxş  (1) 

qiymətləndirilir.  

 

 

 

---

211 

35 ballı qiymətləndirmə. Fransada müxtəlif ballı şkalalardan 

istifadə edilir ki, onlardan biri də 35 ballı qiymətlədirmə şkalasıdır. 

Bu  şkalada  şərab  şəffaflığına,  rənginə,  buketinə  və  dadına  görə 

dörd  əsas  keyfiyyət  göstəricisi  ilə  qiymətləndirilir.  Bu  sistemdə 

müsbət və mənfi əlamətlər təsvir edilir. Bununla birlikdə şərabın 

buket və dad göstəricilərinin xarakteristikası tam detallarına qədər 

verilmişdir. Bu sistemin çatışmayan cəhəti təsviri qiymətləndirmə 

ilə  balla  qiymətləndirmə  arasında  determinant  əlaqənin  olma-

masıdır (cədvəl 2.16). 

Cədvəl 2.16 

35 ballı qiymətləndirmə sistemi 

Keyfiyyət elementləri 

Balla qiymətləndirmə 

Şəffaflıq 

0-3 bal 

Rəng 

0-2 bal 

Buket ilkin təəsürat 

 Xarakteristika 

 Buket, ümumi keyfiyyət 

 Dominantlıq əlaməti 

0-10 bal 

Dad ağızda dad 

 yetişkənlik 

 doğunluq 

 şirinlik 

 turşuluq 

 harmonik 

 dadmadan sonra tam 

0-20 bal 

 

 100 ballı qiymətləndirmə. Markalı şərabların keyfiyyəti və 

konkret  istehlak  dəyərini  rəqəmlərlə  obyektiv  qiymətləndirmək 

üçün fransa-italiya şərabçılıq komissiyası 100 ballı - hedoni sistem 

işləyib hazırlamşdır (cədvəl 2.17). Hedoni şkala (yunanca hedone 

– ləzzət almaq) “xoşagələnlə-xoşagəlməyən” arasındakı vəziyyət-

ləri əks etdirir. 

Sistem şərabın dörd əsas keyfiyyət göstəricilərinin qiymətlən-

dirilməsini nəzərdə tutur. Bunlar xarici görünüş, ətir-buket, dad və 

tipiklikdir.  

 

---

212 

Cədvəl 2.17 

100 ballı hedoni sistem  

Keyfiyyət elementləri 

Çəki 

əmsalı 

Qiymət 

Çox 

yaxşı 

yaxşı 

Qəbul 

edilən 

sıradan 

Qəbul 

edilməz 

Xarici  görünüş  (rəng 

şəffaflıq) 

4 

4 

3 

2 

1 

0 

Ətir-buket (məcmusu, 

intensivliyi) 

6 

4 

3 

2 

1 

0 

Dadı 

(məcmusu, 

intensivliyi) 

9 

4 

3 

2 

1 

0 

Tipikliyi 

(sortun 

səciyyəsi, mənşəyi) 

6 

4 

3 

2 

1 

0 

 

Ayrı-ayrı qiymətlərin çəki əmsallarına vurulması ilə ümumi 

bal təyin edilir. Məsələn, bu aşağıdakı qaydada həyata keçirilir: 

Xarici görünüş  

çox yaxşı  

4x4=16 

Ətir   

  

yaxşı    

6x3=18 

Dad    

  

çox yaxşı  

9x4=36 

Tipiklik  

  

çox yaxşı  

6x4=24 

Ümumi bal 

 

 

  

=94 

“Qəbul  edilən”  qiyməti  şərabın  həmin  qrupa,  kateqoriyaya 

uyğun olması meyarıdır. “Sıradan” qiyməti şərabda çatışmazlıq-

ların olduğunu göstərir və bunları texnoloji işlənmələrin köməyilə 

aradan  qaldırmaq  olar.  “Qəbul  edilməyən”  qiymət  isə  şərabdakı 

qüsurların  düzəldilmə  imkanlarının  olmadığını  göstərir.  Görün-

düyü  kimi  bu  sistemdə  rəngindən,  yaşından,  karbon  qazı  ilə 

doymasından və mənşəyindən asılı olmayaraq istənilən kateqoriya 

və sinif şərablar qiymətləndirilir. 

Sakit  şərablar,  həmçinin  oynaq  və  qazlı  şərablar  üçün 

dequstasiya  vərəqlərinin  formaları  2  və  3-cü  şəkillərdə  verilir. 

Göründüyü kimi birinci halda 10, ikincidə 11 keyfiyyət elementi 4 

keyfiyyət  göstəricisində  qruplaşmışdır.  Hər  2  formada  keyfiyyət 

elementləri  fərqlənsə  də,  keyfiyyət  göstəriciləri  eynidir.  Bunlar 

xarici görünüş, buket, dad və harmoniklikdir. 

 

---