345
Britaniyada onu soda ilə içməyə üstünlük verirlər; Almaniyada
yeməkdən əvvəl və sonra duruldulmamış; Amerikada təmiz
şəkildə, kokteyllə durultmaqla, Fransada – buzlu su ilə içirlər.
Viskini sodalı mineral su ilə buzlu və buzsuz istehlak edirlər.
Romu təsadüfən təmiz halda içirlər. Onu qaynar kofe yaxud
çaya əlavə edir, mineral soda yaxud şirə ilə duruldur, həmçinin
kokteyl hazırlamaq üçün istifadə edirlər. Qərbdə rom əsasında
hazırlana qroq, punşlar və likorlar məşhurdur.
Cini natural şəkildə həm də kokteyllər hazırlamaq üçün
istifadə edirlər.
Balzamlar adətən təmiz halda istehlak olunur. İçki çay, kofe
(15-25 ml fincana əlavə edilir), mineral su, arağa qatılaraq içilir.
Punşlar çaya əlavə olunur yaxud mineral su ilə 1:1 nisbətində
qarışdırılır. Kokteylləri içməzdən əvvəl spirtsiz içkilərlə, o
cümlədən meyvə şirələri, mineral suya buz qatmaqla içirlər.
346
DÖRDÜNCÜ
FƏSİL
LİKOR
-
ARAQ MƏMULATLARININ EKSPERTİZASI
4.1. Likor-araq m
əmulatları
4.1.1. T
əsnifatı
Likor araq məmulatları – tündlüyü 12-60% olan içkilər olub,
yarımfabrikatların rektifikasiya spirti ilə qarışdırılması ilə
hazırlanır.
Likor-araq istehsalında yarımfabrikatlar spirtləşdirilmiş
şirələr, cövhərlər, morslar, ətirli spirtlər, efir yağları, qida
rəngləyicilərinin su və spirt məhlullarıdır. İçkiləri almaq üçün
həmçinin şəkər şərbəti, qida turşuları və digər komponentlərdən
istifadə olunur.
Spirtləşdirilmiş meyvə-giləmeyvə şirələri özünü rektifikasiya
olunmuş etil spirti ilə konservləşdirilmiş meyvə-giləmeyvə
şirəsindən hazırlanmış məhsul kimi göstərir.
Likor-araq istehsalı üçün morslar təzə yaxud qurudulmuş
meyvə-giləmeyvə xammalını tündlüyü 30-60% olan su-spirt
məhlulunda saxlamaqla emal olunur.
Spirtləşdirilmiş cövhərlər ətirli bitki xammalını tündlüyü 40-
90% olan su-spirt məhlulunda saxlamaqla hazırlanır.
Ətirli spirtlər efir yağlı, yaxud meyvə-giləmeyvə xammalının
su-spirt cövhəri ilə qovulmasından alınan ətirli qarışıqlarla
tündlüyü 75-80 h.% olan rektifikasiya edilmiş etil spirtinin
qarışığıdır.
Tündlüyündən, ümumi ekstraktın və şəkərin kütlə qatılığın-
dan asılı olaraq likor-araq məmulatları standarta uyğun olaraq on
dörd qrupa bölünür: tünd likorlar, desert likorlar, emulsiya
likorları, nalivkalar, punşlar, şirin cövhərlər, kəmşirin nastoykalar,
acı nastoykalar, zəif tündlüklü acı nastoykalar, desert içkilər,
aperetivlər, balzamlar, kokteyllər.
347
Likorlar – tündlüyü 25-45 h.% və şəkərin kütlə qatılığı 25-50
q/dm
3
olan içkilərdir. Bu məmulatların hazırlanması üçün əsas
yarımfabrikatlar spirtləşdirilmiş şirə və morslardır. Likorlar tünd,
desert, emulsiya və kremlər kimi fərqləndirilir. Tünd likorlar 35-
45 h.% yüksək tündlüyü ilə səciyyələnir. İçkilərdə şəkərin kütlə
payı 25-50 q/100sm
3
olur. Desert likorlar tündlərdən fərqli olaraq
az, yəni 25-30 h.% spirtə malik olur. Bu məmulatlarda şəkərin
miqdarı təcrübi olaraq tünd likorlarda olduğu kimidir – 30-50
q/100sm
3
. Emulsiya likoruna emulsiya şəklində olan qeyri şəffaf,
tündlüyü 18-25 h.% və şəkərliyi 15-35 q/100 sm
3
olan içkilər
aiddir. Kremlər şəkərin yüksək miqdarı (49-60 q/100 sm
3
) və
spirtin nisbətən az miqdarı ilə (20-23 h.%) səciyyələnir.
Nastoykalar spirtləşdirilmiş cövhərlər və digər yarımfabri-
katlar əsasında hazırlanan və tündlüyü 16-60 h.% olan içkilərdir.
İçkilərdə şəkərin qatılığı 30q/100 sm
3
-a qədər olur. Şirin, kəm-
şirin, zəif tündlüklü kəmşirin, acı, zəif tündlüklü acı nastoykalar
fərqləndirilir. Şirin nastoykalarda spirtin miqdarı 16-25 h.%, şəkər
8-30 q/100 sm
3
, zəif tündlüklü şirinlərdə isə uyğun olaraq 20-28
h.% və 4-10 q/100 sm
3
olur.
Kəmşirin nastoykaların tündlüyü 30-40 h.%, şəkərin miqdarı
isə 9-10 q/100sm
3
olur. Acı və zəif tündlüklü nastoykalar
tərkibində onlara acılıq verən komponentlərə (bibər, imbir cövhəri
və b.) malik olur. Bu nastoykalar təcrübi olaraq şəkərə malik
olmur. Acı nastoykaların tündlüyü 30-60 h.%, zəif tünd acılarda
25-28 h.% olur.
Nalivkalar tündlüyü 18-20 h.% və şəkərin kütlə qatılığı 25-50
q/100 sm
3
olan, spirtləşdirilmiş şirə və morslar əsasında hazırlanan
içkilərdir.
Punşlar – tündlüyü 15-20 h.% olan içkilər olub, efir yağlı
xammaldan alınan cövhər, mors, spirtləşdirilmiş şirədən istifadə
edilməklə hazırlanır. Içkilərdə şəkərin miqdarı 30-dan 40
q/100sm
3
arasında dəyişir.
Balzamlar hazırlanmasında müalicəvi xüsusiyyət xammaldan
çox istifadə olunması ilə digər içkilərdən fərqlənir. Xoş ətirə və