47
46
Yaradıcı fəaliyyət.
Qədim Misir hökmdarının geyim xüsu-
siyyətlərini öz rəsmində göstərməyə çalış. Geyimin xüsusi
işarə və simvollarını, hansı mövqe tutduğunu göstərməyi
unutma.
Flomaster
Pastel tabaşir
Fironun geyimində hakimiyyət rəmzini bildirən
element nə idi?
Qədim Misir geyimi və xalq geyimlərimizin fərqini izah et.
əsas
III Tutmosun
arvadının baş geyimi
Misir hökmdarının
arvadı Nefertiti
Kalaziris geyinmiş
kübar qadın heykəli
Kəndli geyimi sadə forma, kətan parça və qaba dəri, gildən hazırlanmış adi
bəzəklər idi.
Özündə yalnız geyimi deyil, parik və saç düzümünü, baş ortü-
yünü, səndəli, müxtəlif əlavələr — kəmər, yaxalıq, zinət əşyalarını
cəmləşdirən kostyum insanların cəmiyyətdə tutduğu mövqeni və
rolunu müəyyən edərdi.
DEKOR — İNSAN, CƏMİYYƏT, ZAMAN
Adi misirlilərin geyimləri
Çoxsaylı hörüklərdən
ibarət parik
Dəvəquşu lələyilə bəzədilmiş “tac”,
günəş formalı lövhəcik
və ilan bərkidilmiş
sarğı
Kraliça dar, zolaqlı üst geyimi — kalaziris çiyindən qayışla asılardı. Onun
paltarı keyfiyyətli materialına, işləmə və dekora görə fərqlənərdi. Paltarın üzə-
rindən zəngin ornamentli yaxalıq — Günəşi xatırladan sinəbənd taxardılar.
Bilərzik—
biləyə, dirsəkdən
yuxarıya və
topuğa taxılardı
·
Hakimiyyət nişanları — əyilmiş əsa və üçquy-
ruq qamçı (şallaq), eləcə də,
asma saqqal
hökmdarın ləyaqət və qüdrətinin nişanəsi idi.
Firon Tutanxamonun dəfn maskası dekora-
tiv-tətbiqi incəsənətin şah əsəri sayılır.
İyirmiyaşlı hökmdarın siması — zolaqlı baş
örtüyü və hakimiyyət nişanı ilə bəzənib.
Maskanın qızılı şəfəqi hökmdarı Günəşə bən-
zədir.
Firon Tutanxamonun
dəfn maskası
Lotos başlıqlı
hökmdar əsası
Nə üçün hakimiyyət nişan-
ları göy və qızılı rəngdə
olardı?
Kalaziris və onun
çiyindən asılan
qayışları
Əsa
Qamçı
Qədim Misirdə dekorativ-tətbiqi sənət öncə fironların şan-
şöhrətini vəsf edərdi. Eyni zamanda dekor — fironların güc, əzəmət,
ölməzlik, misirlilərin əbədi həyat haqqında təsəvvürlərinin təcəssü-
mü idi.
Sinəbənd
Anx
Çap üçün deyil
http://www.101mif.ru/aforizmi.htm
49
48
Qədim Misirin mahir ustaları — dulusçu, bənna, nəqqaş, metal-
əridən, toxucu və zərgərlərin yaratdıqları sənət nümunələri qeyri-
adi dekorativliyi, bədii dəyəri ilə seçilərdi.
Saray zərgərlərinin əl işləri qızıl, qiymətli daş-qaş əsl cah-calal
nümunəsi sayılardı.
Qoruyucu sağ göz — Günəşi, sol isə — Ayı ifadə edərdi.
·
·
Qədim misirlilərin dekor elementləri — qoruyucu simvol və işarələr.
Qədim Misir — nəbati ornamentin vətəni.
BİLƏCƏKSƏN:
Skarabey
(müqəddəs böcək,
sübh günəşi tanrısının
simvolu)
DEKOR — İNSAN, CƏMİYYƏT, ZAMAN
1 .
5 QƏDİM MİSİRİN DEKORATİV-TƏTBİQİ SƏNƏTİ —
FORMA, DEKOR VƏ RƏNG
Yaradıcı fəaliyyət.
Qədim Misirin dekorativ sənə-
tinə aid nümunə fikirləş və çək. Bu, günəşi sim-
volizə edən boyunbağı, sinə bəzəyi
bilərzik
ola bilər.
və ya
Əşyaların formasını fikirləş, xarakterik işarə-simvollardan istifadə
edərək, üzərini bəzə. Bu ölkənin dekorativ sənətinə xas olan rəng-
ləri göstərməyə çalış. Dekorativ simvollardan istifadə edərək nəbati
ornament və ya haşıyə də yarada bilərsən.
Quaş
Flomasterlər
Rəngli karandaşlar
Qədim Misirin dekorativ-tətbiqi sənəti səni nə ilə təəccübləndirdi?
də hansı nəbati motiv ən əsas sayılardı?
Qədim Azərbaycan və Qədim Misirin dekorativ-tətbiqi sənət sahə-
lərində oxşar və fərqli cəhətlər hansılardır?
Qədim Misir
Qüdrət
nişanı
Qoruyucu göz
(
ölümdən sonrakı
dirçəliş və fəlakətdən
müdafiə edən simvol)
Müqəddəs ilan
(hakimiyyət
simvolu)
Qədim Misiri nəbati ornamentin vətəni adlandırmaq olar. Çünki
bu ölkədə bitkiyə sitayiş edər və onu ilahi qüvvə hesab edərdilər.
Lotos və qamış Qədim Misirin dövlət rəmzləri idi.
Lotos
(gözəllik
və əbədi həyat
simvolu)
Əbədiyyət qayığı
(gecə və gündüz simvolu)
Anx
(əbədi
həyat
nişanı)
Tutanxamonun sinə bəzəyi
Simvol və işarələr
Bu, maraqlıdır
Yaradıcı araşdırma:
nəbati ornament motivləri və simvolik rənglər.
Misirdə ən əhəmiyyətli simvol — ornamentlərin əsas motivi — lotos bitkisi
idi. Dekorativ-tətbiqi sənətə xas olan daha bir ornament motivi, iri yelpiyə-
bənzər yarpaqları olan palmetta (xurma ağacı yarpaqlarına oxşar bəzək) və
papirus tropik bitkisi idi.
Palmetta bitkisinin
yarpaqları ilə
bəzədilmiş sütun
Papirus çiçəyinin
formasını xatırladan
sütun başlıqları və
gövdəsi
·
Qədim Misirdə rəng də
simvolik məna daşıyardı:
·
·
·
qızılı-sarı — Günəş
gümüşü-ağ — Ay
yaşıl — həyatı,
təbiətin canlanmasını
və məhsuldarlığını
mavi — tanrını,
səma və suyu
Qədim Misirin nəbati ornamentləri və elementin sxemi
Yaradıcı araşdırma:
dekorativ simvollar sistemi
Firon Tutanxamonun sinə bəzəyi, bu simvolları özündə cəmləşdirib. Bəzək
əşyasının quruluşu Misir hökmdarının ölməzliyini və qüdrətini simvolizə edir.
Çap üçün deyil