40
Xalçaçılıq məktəblərinin fərqli xüsusiyyətləri nədir? Onların
kompozisiya, ornament və rəngləri haqqında nə deyə bilərsən?
Azərbaycan xalçaları hansı dünya muzeylərində və hansı Avropa
rəssamlarının əsərlərində öz əksini tapmışdır?
TƏBRİZ XALÇAÇILIQ MƏKTƏBİ
fon rəngləri dolğun qırmızı, tünd göy və
açıq sarı olur.
bitki və məişət motivləri, mürəkkəb orna-
mentlər, ortada və künclərdə medalyonlar yerləşir.
Xüsusiyyətləri:
Dekor-naxış:
“Şeyx Səfi” xalçası
Muzeyin kolleksiyasında qiymətli metaldan ha-
zırlanmış zərgərlik məmulatları, zinət əşyaları
və silahlar, çini, ağac və daş üzərində oyma ilə
işlənmiş əşyalar, bədii tikmə, milli geyimlər, bə-
dii metal məmulatları kimi xalq tətbiqi sənət nü-
munələri nümayiş etdirilir.
Ekspozisiya (fraqmentlər)
Yaradıcı fəaliyyət.
Xalçaçılıq məktəblərindən birinə aid ekspozisiya çək.
Ona xas olan
göstərməyə çalış.
kompozisiya quruluşunu, ornamentin
formasını və koloritini
Rəngli karandaşlar
Flomasterlər
Quaş
Ekspozisiyanın ümumi görünüşü
QARABAĞ XALÇAÇILIQ MƏKTƏBİ
xalçalar
xalçaçılıq məktəbinin adı
məktəbə xas olan naxış elementləri
xalçaçılıq məktəbinin yerləşdiyi ərazi
www.azcarpetmuseum.az
Çap üçün deyil
PK-46.
İçərişəhər, "Ş"s üzbəüz, 2/2,. Özüm satıram. Qiyməti razılaşma ilə.
T: 050-408-29-58.
DEKOR — İNSAN,
CƏMİYYƏT, ZAMAN
Bu bölmədə dekorativ-tətbiqi sənətin insan və cə-
miyyətin həyatında oynadığı rolu haqqında bilə-
cəksən.
Dekorun insanların cəmiyyətdə rolunu müəyyən
etdiyini, onlar arasında necə ünsiyyət yaratdığını
anlayacaqsan.
Müxtəlif dövr və ölkələrin incəsənətində dekora-
tiv-tətbiqi sənətin necə yarandığının və inkişaf
etdiyinin şahidi olacaqsan.
Geyim və interyer haqqında bilikləri yaradacağın
rəsmlərdə tətbiq etsən, onları daha da mənalı et-
miş olacaqsan.
Çap üçün deyil
Yaradıcı araşdırma:
insanın cəmiyyətdəki rolunu müəyyən edən
geyim və bəzəklər.
43
42
13. İNSANLARA BƏZƏK NƏ ÜÇÜN LAZIMDIR
DEKOR — İNSAN, CƏMİYYƏT, ZAMAN
Bu gün, insanın geyiminə görə zabit, idmançı, müəllim olduğu-
nu, həmçinin dekoruna əsasən — həkim otağını, idman zalını asan-
lıqla müəyyən etmək olur.
Beləliklə, geyim və əşyalar insanın cəmiyyətdə və həyatda möv-
qeyini əks etdirir.
Geyim və bəzəklərin əsas xüsusiyyətləri, fərqli və oxşar cəhətləri
haqqında nə bilirsən?
Ən qədimdən insan özünü və istifadə etdiklərini bəzəyərdi. Qə-
dim ovçu vəhşi heyvan dişlərindən düzəldilmiş boyunbağı gəzdi-
rərdi. Boyunbağıda olan dişlərin sayı ovlanan heyvanların sayına
bərabər olardı. Bu işarə ovçunun
baca-
rıq və gücünün nümayişi idi.
Döyüşçülər hücumdan qabaq bədənlərini qorxunc naxışlarla bə-
zəyərdilər ki, onları həm qorusun, həm də düşməndə vahimə
yaratsın.
Qəbilə başçısı lələklərdən dəbdəbəli baş geyimi, əlvan bəzəkləri
və bədənindəki döymələri əyləncə xatirinə gəzdirmirdi. Belə
bəzənməklə o, tayfada özünün xüsusi mövqeyini bildirirdi.
qəbilə sakinləri qarşısında
Bəzək insanlara nə üçün lazımdır?
İnsanın mövqeyi hansı vasitələrlə cəmiyyətdə ifadə olunur?
Yaradıcı fəaliyyət.
Mövzu üzrə hər hansı bir dövrə aid süjetli
rəsm çəkməyə çalış. İnsanın mövqeyini geyim və bəzək vasi-
təsilə göstərməyi unutma.
Flomaster
Pastel tabaşir
Yaradıcı araşdırma:
insan mövqeyinə uyğun geyim və bəzəklər.
Hökmdarın geyimi, taxt-tacı — əzəmət, güc və şan-şöhrət təcəssümü idi.
Keçmiş zamanlarda əlamətdar günlərdə
pad-
şah və sultanlar qızıl və gümüşü saplarla işlənmiş, qiymətli daş-
qaşlarla bəzədilmiş təmtəraqlı libas geyinərdilər.
Şərqdə və Qərbdə
Qərb hökmdarı.
İngiltərə və Şotland kralı
I Yakov
Şərq hökmdarı.
İran şahı
Fətəli şah Qacar
Dekorativ sənətin bütün nümunələri insanların bir-biri ilə əlaqəsini mü-
əyyən edən xüsusiyyətdir.
Bəzəmək — əşyaya məna vermək, sahibinin rolunu müəyyən etməkdir.
İnsan özünü niyə bəzəyir.
Geyim və bəzəyin insan həyatında rolu.
BİLƏCƏKSƏN:
Qədim
ovçular
Qəbilə başçısı
və döyüşçü
Dini ayinləri
icra edən qədim insan
Tac
Məxmər,
dəyirmi
çiyinlik
Çoxqatlı
yaxalıq
Kəmər
Hakimiyyət
rəmzləri
Silah
Tac
Boyunu
və çiyini
örtən,
üçbucaq
dilimli
çiyinlik
Kəmər
Silah
Qotazlı
qaytan
Mantiya
Bantlı
çəkmə
Çap üçün deyil