Yaradıcı araşdırma:
insanın cəmiyyətdəki rolunu müəyyən edən
geyim və bəzəklər.
43
42
13. İNSANLARA
BƏZƏK NƏ ÜÇÜN LAZIMDIR
DEKOR — İNSAN, CƏMİYYƏT, ZAMAN
Bu gün, insanın geyiminə görə zabit, idmançı, müəllim olduğu-
nu, həmçinin dekoruna əsasən — həkim otağını, idman zalını asan-
lıqla müəyyən etmək olur.
Beləliklə, geyim və əşyalar insanın cəmiyyətdə və həyatda möv-
qeyini əks etdirir.
Geyim və bəzəklərin əsas xüsusiyyətləri, fərqli və oxşar cəhətləri
haqqında nə bilirsən?
Ən qədimdən insan özünü və istifadə etdiklərini bəzəyərdi. Qə-
dim ovçu vəhşi heyvan dişlərindən düzəldilmiş boyunbağı gəzdi-
rərdi. Boyunbağıda olan dişlərin sayı ovlanan heyvanların sayına
bərabər olardı. Bu işarə ovçunun
baca-
rıq və gücünün nümayişi idi.
Döyüşçülər hücumdan qabaq bədənlərini qorxunc naxışlarla bə-
zəyərdilər ki, onları həm qorusun, həm də düşməndə vahimə
yaratsın.
Qəbilə başçısı lələklərdən dəbdəbəli baş geyimi, əlvan bəzəkləri
və bədənindəki döymələri əyləncə xatirinə gəzdirmirdi. Belə
bəzənməklə o, tayfada özünün xüsusi mövqeyini bildirirdi.
qəbilə sakinləri qarşısında
Bəzək insanlara nə üçün lazımdır?
İnsanın mövqeyi hansı vasitələrlə cəmiyyətdə ifadə olunur?
Yaradıcı fəaliyyət.
Mövzu üzrə hər hansı bir dövrə aid süjetli
rəsm çəkməyə çalış. İnsanın mövqeyini geyim və bəzək vasi-
təsilə göstərməyi unutma.
Flomaster
Pastel tabaşir
Yaradıcı araşdırma:
insan mövqeyinə uyğun geyim və bəzəklər.
Hökmdarın geyimi, taxt-tacı — əzəmət, güc və şan-şöhrət təcəssümü idi.
Keçmiş zamanlarda əlamətdar günlərdə
pad-
şah və sultanlar qızıl və gümüşü saplarla işlənmiş, qiymətli daş-
qaşlarla bəzədilmiş təmtəraqlı libas geyinərdilər.
Şərqdə və Qərbdə
Qərb hökmdarı.
İngiltərə və Şotland kralı
I Yakov
Şərq hökmdarı.
İran şahı
Fətəli şah Qacar
Dekorativ sənətin bütün nümunələri insanların bir-biri ilə əlaqəsini mü-
əyyən edən xüsusiyyətdir.
Bəzəmək — əşyaya məna vermək, sahibinin rolunu müəyyən etməkdir.
İnsan özünü niyə bəzəyir.
Geyim və bəzəyin insan həyatında rolu.
BİLƏCƏKSƏN:
Qədim
ovçular
Qəbilə başçısı
və döyüşçü
Dini ayinləri
icra edən qədim insan
Tac
Məxmər,
dəyirmi
çiyinlik
Çoxqatlı
yaxalıq
Kəmər
Hakimiyyət
rəmzləri
Silah
Tac
Boyunu
və çiyini
örtən,
üçbucaq
dilimli
çiyinlik
Kəmər
Silah
Qotazlı
qaytan
Mantiya
Bantlı
çəkmə
Çap üçün deyil
Yaradıcı araşdırma:
Qədim Misir hökmdarlarının
.
geyimi və
hakimiyyət nişanları
Fironun
Üçbucaq formanı
xatırladan önlüyün
baş geyimi
olardı.
başındakı tac ilahi qüvvələrin nişanı idi və müqəddəs simvollarla
bəzənərdi. Dairəvi formalı yaxalıq qiymətli metal və daş-qaşla bəzənərdi. Üst
geyiminin əsas hissəsi belbağı ilə belə bərkidilən önlük idi.
üstündən bəzəkli kəmər taxılardı. Firon və əyanları
palma, papirus, və dəridən səndəl geyərdilər.
Firon arvadının rəngli emaldan hazırlanmış qrif və ya lotos təsvirli
45
44
14. QƏDİM MİSİR — GEYİM VƏ DEKOR
DEKOR — İNSAN, CƏMİYYƏT, ZAMAN
Aralıq dənizi
Qırmızı dəniz
Nil çayı
Xəritədə Nil çayı
lotos çiçəyinə bənzəyir.
Bizi bir neçə minilliklər ayıran, qeyri-adi, sirli və möcüzələrlə
dolu ilk mədəniyyət ocağı sayılan Qədim Misirə səyahət edək.
Mavi lotosa bənzəyən Nil çayı Afrikanın cansız səhrasını yarıb
keçir. Nil vadisinin qızmar günəşi və rütubətli isti iqlimi misir-
lilərin geyiminə də öz təsirini göstərib: ağappaq, yüngül geyim
gündən qaralmış bədəndə daha da ağ görünür.
QƏDİM CƏMİYYƏTDƏ DEKORATİV SƏNƏTİN ROLU
Ekskursiya:
Qədim Misir.
Misir hökmdarı fironun geyimi onu ətraf mühitdən fərqləndirər,
cəmiyyətdə yüksək mövqe tutduğunu bildirərdi.
Firon və onun əyanları başlarına arxadan hörük formasında
yığılmış və çiyinlərə sallanmış zolaqlı yaylıq — klaft bağlayardılar.
Zolaqlar göy və qızılı rəngdə olardı.
Qədim misirlilərin kostyumu və baş örtüyü
Kostyumun cəmiyyətdəki mövqe və rolu
.
yi
.
BİLƏCƏKSƏN:
Lotos
— şanagüllə çiçəyi.
Qədim Misirdə gözəllik və əbə-
di həyat simvolu sayılardı.
MİSİR
Klaft — zolaqlı baş yaylığı.
Urey — qoruyucu ilan.
Qrif — kərkəs başlı, fantastik quş.
Qədim Misir hökmdarı III Ramzes
Lotosun real (1)
və dekorativ (2)
təsviri
2
1
Klaft
Kəmər
Önlük
Səndəl
Urey
(kobra)
Qrif
Asma
saqqal
Yaxalıq
Bilərzik
Hörük
Pşent
(ikiqat tac)
Xepreş
(göy tac)
Digər tac növləri
Çalağan
(şahin)
Çap üçün deyil