95
qiymətləndirəcəkdir. Ey insan, gələcək fəaliyyətinin cə
miy yət tərəfindən müsbət qiymətləndirilməsi üçün ağılla
hərəkət et.
Xalq ilə bağlıdır hökmü zamanın,
Xalqa tərəfsənsə artacaq şanın.
Kimsələrin sənə etdiyi yaxşılığı itirmək sənin özünün pis
olduğunun sübutudur. Sənə edilən yaxşılığın təmənnasızlığı
yaxşılıq edən kəsin əsil insan olduğuna işarədir. Təmənnasız
yaxşılıq etməyi bacaranlarla ülfət bağlamağa çalış və ondan
nümunə götür. Təmənnasız edilən yaxşılığı itirmək namus
və şərəfini itirmək deməkdir. Pislikdən isə bacardıqca gen
qaçıb qorunmaq lazımdır.
Üzdə yaltaqlanan kəslərdən qorun,
Dalınca danışan səslərdən qorun.
Hamısın saymıram, ey əziz dostum,
Axırı ki, bütün pislərdən qorun.
Təmənnasız yaxşılığı itirməmişdən qabaq insan öz vic
danını itirir. Öz vicdanını itirənlər isə insanlıq adına xələl
gətirərlər, heç bir qüsuru isə özləri üçün ar bilməzlər. Belə
kəslər ayrıayrı fərdlərə vəzifəsinə görə yaltaqlanar, asan
qazanc naminə qeyrətsizlikdən belə çəkinməzlər. Aşağıdakı
bir təmsilə nəzər salaq.
Bir gün çağırıb iti vəzifəyə qoydular,
Neçə tula küçüyü hörmət edib satdılar.
Çoxları yaxınlaşıb onunla yal da yedi,
Çoxları yatağında ona yat qal da dedi.
Keçdi həftələr aylar, iti qurd əvəz etdi,
İndi də qeyrətsizlər qurd üçün əldən getdi.
96
Bəd əməl dərd gətirər, yaxşı əməl səadət. İnsan bu deviz
altında yaşamalıdır. Pisliyə meyl edənlərin əksəriyyətinin
əsas məqsədi asan yolla, zəhmətsiz vardövlət əldə etməkdir.
Lakin onlar bir şeyi unudurlar, zəhmətsiz səadət mümkün
deyildir. Xoşbəxt olmaq üçün mübarizə aparmaq lazımdır.
Azadlıq naminə, xoş gün eşqinə,
Mübarizə edən məğlub olarmı?!
İnsan əzabına, insan zülmünə,
Tərəfdar çıxan da heç yaşayarmı?!
İnsanlarda birbirinə qaşı hörmət, ehtiram, məhəbbət ol
malıdır. Başqasına zülm edən unutmamalıdır ki, ondan da
güclüləri var və yeri gələr özü də pis vəziyyətdə qalar, bir
təmsildə deyildiyi kimi:
Vəhşi bir təbəssümlə milçəyə baxdı arı,
Onun qoca qəlbinin qızışdı yalovları.
Özündən gücsüzləri bu cür qarşılardı o,
Yaratdığı nəslə də bunu aşılardı o.
Fəqət əqrəb yanına uçaraq qondu milçək,
Sanki bununla dedi: – Ey arı, məndən əl çək.
Arının bədəninə bütün dünya gəldi dar,
Dedi: – Bu doğru imiş, güclüdən də güclü var.
Bəd əməl sahibləri bunu həmişə nəzərə almalı və insan
lıq adına xələl gətirməkdən çəkinməlidirlər. Həyata bir can
lı kimi gəlmisənsə, bir zaman məhv olacağını da bilməlisən
və əgər bunu bilirsənsə, onda həyatın hər anından səmərəli
istifadə et. Öz həyatını qoru və yaşa, insan dünyaya yalnız
bir dəfə gəlir. Bu bir yaşamlıq ömür payında həyatın sınaq
larından saf çıxmağa çalış. Həyat yalnız onunla qalibiyyətlə
97
mübarizə aparanlara qoynunda yaşamağa yer verir. Öz varlı
ğının qədrini bilməyən kəsdən fayda gözləmək ağılsızlıqdır.
Özünə və cəmiyyətinə fayda vermək üçün səy göstərmək,
zəhmətdən çəkinməmək lazımdır. Həyatın şirinliyinə uyub
ömrünün qiymətli anlarını qara pul kimi xərcləmə. Həyatın
şirinliyindən bütün ömrün boyu ləzzət alaala yaşamaq
üçün ehtiyatını əldən vermə. Zəhmətə qatlaş ki, ehtiyacın
məngənəsində bir vaxt sıxılmayasan. Aşağıdakı bir təmsilə
nəzər salaq.
Anası yemlədikcə yedi, kefləndi cücə,
Çıxıb hinin üstünə gəzib şefləndi cücə.
Hələ dost tanışa da atmacalar atdı o,
Böyüdü, beçə oldu, dərdə qəmə batdı o.
Çünki artıq anası onu yemləməyirdi,
Tənbəl beçə özünə cücəlik diləyirdi.
Tənbəllik insan üçün böyük bəladır. Həyatda yaşamaq
nə qədər şirindirsə, tənbəllik onu bir o qədər acı edir. İn
san gərək həyatda hər bir anın qədrini bilsin. Ömrün sona
yaxınlaşdıqca, hiss edəcəksən ki, qədrini bilmədiyin anlar
yaşanmış ömrünün puç olmuş səhifələridir.
Ömrün ən qiymətli anıdı gənclik,
Çalış bu yaş dövrü topla çox bilik.
Toyun öz yeri var, yasın öz yeri,
Elə et ömründə çox olsun şənlik.
***
Qədrini biləsən gərək hər anın,
Anlardan yaranır ömrü insanın.
İtirilmiş anlar, ömürdən düşən,
Saralmış yarpaqdır buna inanın.
98
Zamanla ayaqlaşmağı bacarmaq lazımdır. Atalar demiş
kən: «Hər zamanın bir hökmü var”. Gərək həyata elə açıq
gözlə baxmağı bacarasan ki, zamanın nəbzini tutmağa
müyəssər olasan. Zamanla ayaqlaşmaq həyatla mübarizə
apara bilmək deməkdir. Çalışıb həyatda elə fəaliyyət
göstərəsən ki, qocalıb bir vaxt öz keçmişinin xatirələr
aləminə dalanda ömrünün puç olmuş səhifələri səni məyus
etməsin.
Çalış gəncliyində yaxşı həyat sür,
Yaxşı, yamanı da sən gənclikdə gör.
Arzu və istəklər çoxdur. Bir yaşamlıq ömür çərçivəsi
daxilində öz arzu və istəklərinin imkanın daxilində, daha
faydalı və məzmunlularını həyata keçirməyə çalış. Hər kö
nül oxşayan, gözə xoşagələn şey uğrunda mübarizə apar
maq hiss və ehtiraslara üstünlük vermək deməkdir. İnsan bu
mübarizədə qalib gəlib öz məqsədlərinə də çata bilər, lakin
bu bəlkə də əldə oluna biləcək daha faydalı və məzmunlu
bir şeyin itirilməsi deməkdir. Fayda fərqi uğrunda yeni
mübarizə isə zaman itkisi deməkdir. Zaman itkisi isə insan
ömründən gedən qiymətli anlardır. Faydalı və məzmunlu
həyat uğrunda mübarizə aparanlar öz ömürlərini zaman
itkisindən qorumağı bacaranlardır. Aşağıdakı bir təmsilə
nəzər salaq.
Ağ dəftərçə kitaba baxaraq gülümsədi: –
– Vərəqlərin yazılıb artıq karsızsan dedi.
Kitab söylədi ona: – Tərtəmiz olsan da sən,
Xalq üçün faydalıyam səndən çox-çox artıq mən.
İnsan bu sirli həyata biliklə yol açıb faydalı mübarizə ilə
ömrünün xoşbəxt anların uzatmağa çalışmalıdır.
Dostları ilə paylaş: |