Əlisalam Bağırov rusiya əDƏBİyyatinin əBƏDİ GÜNƏŞİ – A. S. PuşKİN
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
111 sağ qaldığın üçün sən öz taleyinə minnətdar olmalısan ki, səni həyatdan götürmək üçün mənə hələ münasib imkan düşməmişdir. Lakin gec-tez sən də öz dekabrist yoldaşların kimi əbədi bir yuxuya gedəcəksən. O zaman mən də özümü bir qədər xoşbəxt sayacağam ki, yer üzündə daha bir üs- yankar şairin həyatı söndü. Bu mənim üçün xoş olacaqdır, cənab A.S.Puşkin. A.S.Puşkin (öz-özünə): Heyf səndən Rusiya, mənim doğma və gözəl vətənim ki, sənə Nikolay kimi qaniçən, amansız və riyakar bir çar başçılıq edir. Bir xalqa ki, rəhbərliyi çirkin fikirli və mənəviyyatca qüsurlu şəxs edir, o xalqın gələcək inkişafı yüz illərlə ləngiyir. Nikolay da belə bir şəxsiyyətdir, öz taxt-tacını qorumaq üçün, öz mövqe- yini möhkəmləndirmək naminə günahsız insanlar qanı ilə yoğrulmuş əsaslar üzərində ucalan bir şəxsiyyət öz xalqı- na fayda verə bilərmi? Əsla yox. Çox dəyanətli rus xalqı daha gözəl gələcəyə nail olmaq üçün hökmən başqa yol- la irəliləməlidir. Elə bir yolla ki, o yolda hamı bir-biri ilə bərabər mövqeyə malik olsun, qardaş olsun. Öz insanlıq si- masını çoxdan itirmiş bu kütbeyin çar Nikolay isə bu yolda bizim üçün maneə rolu oynamaqdan başqa bir şey deyildir. Pus xalqı birinci növbədə bu maneəni aradan qaldırmağa ça- lışmalıdır. Əks təqdirdə, mənliyi və şəxsiyyəti tapdalanmış bir xalqın zilləti və əziyyəti daha uzun çəkə bilər. Mübarizə aparmaq, fəaliyyət göstərmək lazımdır. Rusiyanın bütün tərəqqipərvər ziyalılarından vətənə qarşı bir borc kimi bu hərəkatda istifadə etmək lazımdır. Qoy gələcək nəsillər bi- zim bu zəhmətimizin bəhrəsini dadsınlar və bir daha Niko- lay kimi kütbeyin çarların iradəsinə tabe olmasınlar. Nikolay: Cənab A.S.Puşkin, hamı üçün aydındır ki, mən bir çar kimi rus dövlətini idarə etmək hüququna malikəm. 112 O cümlədən ölkənin hər hansı bir yerində baş verən mü- naqişəni həll etmək üçün müəyyən güc potensialımız da vardır. Lakin bəzən məni insanpərvərlik hissi o qədər üstələyir ki, bir növü öz çarlıq vəzifəmi unudaraq adi bir məhkəmə işçisi və yaxud da bir ağsaqqal rolu oynayıram. Əlbəttə ki, bütün bunlar müəyyən münasibətlərin həll olun- masında, özü də ən nüfuzlu, ən ziyalı kəslər arasında baş verən münaqişələrin həll olunması zamanı baş verir. İndi də mən bir çar kimi deyil, bir ağsaqqal kimi yenə də belə bir münaqişənin həll olunmasında iştirak etmək istəyirəm. Özü də münaqişə Rusiya üçün qiymətli bir ziyalı olan sizinlə Hollandiya səfirinin oğlu Dantes arasında baş ver- mişdir. Mən bu məsələ ilə maraqlanmış, onun müəyyən təfsilatlarını öyrənmişəm. Bu münaqişədə nə isə adi bir səhvin, yanlışlığın gözə alınmaması nəzərə çarpır. Görü- nür, siz yanlışlığın harada baş verdiyini o qədər də diqqətlə öyrənməmişsiniz və nəticədə çox böyük qısqanclığa səbəb ola biləcək hadisələrin baş verə biləcəyi gözlənilir. Bu münaqişədə yanlışlığın haradan baş verdiyi isə Danteslə söhbətdən sonra tamamilə mənə aydın olmuşdur. O mənə etiraf etdi ki, N.N.Puşkina ilə pıçıltıları yalnız onun izdi- vac təklif etməyə hazırlaşdığı bacısı Yekaterina Qonçaro- va barəsindədir. Onun ifadə etdiyi hisslər çox səmimi idi və mən məsələnin tamamilə bu şəkildə cərəyan etdiyinə əminəm. A.S.Puşkin (öz-özünə): Ax ikiüzlü, riyakar. İndi də görəsən öz məqsədlərinə uyğun hansı planı həyata keçirmək istəyir (üzünü Nikolaya tutub). Əlahəzrətin bizim kimi öz kiçik təbəələri ilə maraqlanması, özü də bir çar kimi de- yil, ağsaqqal kimi maraqlanması, mənim üçün həddindən 113 artıq böyük hörmət və şərəfdir. Lakin Dantes məsələsinə gəlincə isə o bəlkə də N.N.Puşkina ilə Qonçarova barədə pıçıldaşsa da bunu çox iyrənc və müəmmalı şəkildə bu işi bilən və bilməyən ictimaiyyət qarşısında etdiyinə görə mən onu duelə çağırmaq fikrindəyəm. Mənim şəxsiyyətimə, mənəviyyatıma və psixologiyama vurduğu zərbəyə cavab olaraq mən belə hərəkət etməyi qət etmişəm. Mən heç vaxt istəməzdim ki, həyat mənim üçün iyrənc, mən isə həyat üçün gülünc görünə-görünə yaşayım. Heç bir vaxt istəməzdim. Onun üçün də duel vasitəsilə öz gələcək həyatımın inkişaf yolunu dəyişmək istəyirəm. Nikolay: Cənab A.S.Puşkin, mən sizi tamamilə başa düşürəm. Siz indi çox gərgin bir psixoloji vəziyyətdəsiniz. Lakin əmin ola bilərsiniz ki, sizin mənəvi cəhətdən belə gərgin vəziyyətdə olmanıza əsaslı bir səbəb yoxdur. Siz sadəcə olaraq yanılırsınız və indi hər bir insan psixolo- giyasına xas elə bir vəziyyətdəsiniz ki, bu yanlışlıq sizin üçün şübhəli və dumanlı bir xarakter daşıyır. Bu duman pərdəsindən sizi xilas etmək, sizi aydınlığa çıxarmaq üçün hökmən belə bir vəziyyətə düşən hər bir insan kimi s i z ə də qıraqdan göstərilən mənəvi dayaq və təkan lazımdır. Belə bir rolu oynamağı isə sizin kimi bir ziyalını itirməmək üçün mən öz üzərimə götürmüşəm. Sizin üçün aydın olma- lıdır ki, N.N.Puşkina günahsızdır. Siz duel məsələsini ləğv etməlisiniz. İnsanın öz həyatı ilə risk etmək ən böyük ax- maqlıqdır. Mən inanıram ki, siz belə bir vəziyyətə düşmək istəməzsiniz. İnsan üçün bir dəfə verilən həyatdan bacarıqla və son anına qədər istifadə etmək lazımdır. Əks təqdirdə, həyat insan üçün yaşamalı və şirin olmazdı. Gəncsən, hələ sənin gələcəyin irəlidədir. Bəzən acı həqiqətlə üzləşsən belə, Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|