Elmи мяъмуяси
Yüklə 3,47 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ةدلب و
- ناتسب ديعس و راد يلعل
- أجلي نا باوبلال عرقلا نمدم و هتجاحب يظحي نا ربصلا يذب قلمأ
- يلعب تررم ّ
- يلعب أ ّ
Гуранда юн гошмаларын «щязфи» (дцшмяси) 389
2) Сямаи (гайдадан кянар) олараг щязф едилян щярфи- ъяррдян сонра эялян исмин йийялик щалда олараг галмасы йалнызبر -йя мяхсусдур. Мясялян:
Бир чох юлкяляр вардыр ки, (хараба галдыгдан сонра) орада щямдям олмаз. Йалныз вящши даналар вя дявялярдян башга. Бу бейтдя ةدلب و ифадяси яслиндя
3) Баьлайыъыдан сонра юн гошманын щязф едилмяси мцмкцндцр. Мясялян:
Ялинин бир еви вя Сяидин бир баьчасы вардыр. Бу ъцмлядя ديعس و ифадяси яслиндя
йийялик щалда ишлядилмишдир.
«Ещтийаъыны алмаг цчцн сябр едян кяся вя сыьынмаг цчцн гапылары дюймякдя исрар едяня йардым ет!» Бейтдяки نمدم ифадясинин йийяликдя олмасынын сябяби щязф олунмуш ب юн гошмасынын тясири иля изащ едилир. 4) Суал щямзясиндян сонра юн гошманын щязф олунмасы мцмкцндцр. Беля ки, يلعب تررم
(Таъир Ялининми?) дейя сорушуларса, يلعب أ ّ кими нязярдя тутулмуш олур. Йухарыдакы гейд олунан нцмунялярин Гуран айяляриндя охшары олма- дыьы цчцн эятирдийимиз мисалларла кифайятлянирик. Эюрцндцйц кими ,юн гошмаларын сяккиз йердя гийаси вя дюрд йердя ися сямаи олараг щязф олуна билмясини тядгиг етдик. Яряб дилини юйряняркян вя ейни заманда Гурани-Кярими доьру шякилдя баша дцшмяк цчцн бу инъя- ликляри мянимсямяк ваъибдир. Бу мювзу бязи яряб грамматика китаб- ларында пяракяндя щалда йазылмышдыр. Биз ися бурада гейд олунанлары мцхтялиф ясярлярдян сечиб бир йеря топламаьа чалышмышыг.
Rəşad BABAYEV 390
ЯДЯБИЙЙАТ 1.
Зийа М.Бцнйадов, В.М.Мяммядялийев, Гурани-Кяримин Азяр- байъан дилиня тяръцмяси, Гисмят 2004. 2.
3.
Топалоьлу, Бекир –Караман Щайреттин, Сарф ве Нещив, Истанбул 1999. 4.
Ернст Щардер, Арабиъ Ъщрестоматщй, Лондон Жулиус Эроос, 1911. 5.
Ряшад Даргус , Фи Гаваиди-л-Луьал -Арабиййя ,Бейрут 1995. 6.
Яз-Зямяхшяри, Ъяруллащ Ябул-Гасим, ял-Кяшшаф, ял-Гащиря 1953. 7.
Сибявейщи, ял- Китаб (Тящгигу Абду-с-Сялам), ял-Гащиря ,2002. 8. Абдул Фяттащ Ящмяд, ят-Тявил ян-Нящви фи-л-Гуранил. Кярим яр- Рийад, 1984. 9. Аббас Щясян , ян-Нящв ял-Вафи, ял-Гащиря ,1966. 10. Мустафа ял- Ьаляйини, Ъямиу–д-Дурусил. Арабиййя,Бейрут 1971.
Гуранда юн гошмаларын «щязфи» (дцшмяси) 391
meaning of the sentence is widely spread in the Arabic. This is more evident in the literary masterpiece of the Arabic - “Quran”. As our research object is prepositions, we carried out our research on application of “Hazf” on prepositions in the verses of Quran. However as this topic is widely researched, we sometimes brought examples from other literatures besides the examples from Quran.
Azərbaycan tarixşünaslığında xüsusi yeri olan Bəlazuri və onun Fütuhul – Büldan əsəri haqqında qısa məlumat 393
AZƏRBAYCAN TARİXŞÜNASLIĞINDA XÜSUSİ YERİ OLAN BƏLAZURİ VƏ ONUN FÜTUHUL – BÜLDAN ƏSƏRİ HAQQINDA QISA MƏLUMAT Tariyel RƏSULOV AMEA Əlyazmalar institutunun aspirantı
Tanınmış ərəbdilli tarixçilərdən olan Bəlаzurinin təqribən IХ əsrin əvvəllərində (Hicri II əsrin sоnu) Bаğdаdа dоğulduğu gümаn еdilir. 893 (h. 279) –ci ildə ölmüşdür. Bəlаzurinin həyаtı ilə bаğlı qаynаqlаrdа rаst gəlinən məlumаtlаrın böyüк bir qismi оnun Аbbаsi хəlifələri və vəzirləri ilə оlаn münаsibətləri hаqqındаdır. İbn Nədim оnun hаfizəsini qüvvətlənlirməк üçün hind qоzunа bənzəyən bir mеyvə оlаn «Bəlаzur» suyu içdiyini və nəhаyət hаfizəsini itirərəк аcınаcаqlı bir vəziyyətdə öldüyünü söyləyir. Bəlаzurinin bir çох əsəri оlsа dа bunlаrdаn bizim tədqiqаt оbyекtimiz оlаn «Кitаbü Fütuhul - büldаn» dаhа məşhurdur. Bu кitаbındа Məhəmməd pеyğəmbərin iştirак еtdiyi qəzvlərədən (кiçiк miqyаslı hərbi yürüşlər), Suriyа, İrаq, İrаn, Аzərbаycаn və s. ölкələrin fəthlərindən, yеri gəldiкcə hаdisələrin bаş vеrdiyi yеrlərin еlmi, mədəni və digər sоsiаl vəziyyətlərindən bəhs еdir. Vеrgi məsələlərinə, ərəb dilinin tаriхinə dаir qiymətli məlumаtlаr vеrir. Əsər ingilis, аlmаn və s. dillərə tərcümə еdilsə də, Аzərbаycаn dilində bu əsərin cüzi bir hissəsi (P.К. Juzеnin rus dilinə tərcüməsindən iхtisаrlа) «Аzərbаycаn tаriхi üzrə qаynаqlаr» кitаbındа mövcuddur. Qeyd etmək lazımdır ki, Bəlazuridən əvvəl İslam fəthlərinə aid əsərlər yazılmasına əsasən Hicri III əsrin ilk illərindən etibarən başlanılmışdır. Əbu Hüzeyfə İshaq bin Bişr (v: h. 206 / m. 821), əl - Vaqidi (v: h. 207 / m. 822), Əbu Übeydə Mamər bin əl - Müsənna (v: h. 210 / m. 825) və Əli bin Məhəmməd əl - Mədaini (v: h. 225 / m. 840) bu əsrin tarixçilərinin öndə gələnlərindəndir. Bəlazuri öz əsərlərini yazarkən bu tarixcilərin kitablarının əksəriyyətinin günümüzə qədər gəlib çatmayan əlyazmalarından geniş bir şəkildə istifadə etmiş, faydalanmışdır. Bəlazuridən sonrakı nəslin məşhur tarixçisi əl - Məsudi (v: h. 326 / m. 938) bu əsər barəsində: “Ölkələrin
Yüklə 3,47 Mb. Dostları ilə paylaş:
|