Elnurə musayeva
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
44
Bakteriyalar B 1
B 2
B 3
B 5
B 6
B c
Biotin Staphylococcus aurens + -
- - + - Bacillus subtilis + -
- - - + Bacillus vulgaris + +
- - - + Bacillus lactis aerogenes + -
- - - - Bacillus bifidus + -
- - - - Lactobacillus arabinosus - +
- + - - Streptococcus lactis - +
- - - - Escherichia coli + +
- - - + Proteus vulgaris + +
+ + + + Clostridium butylicum + +
+ + + + Azotobacterchroococcum + +
+ + - + Pseudomonas fluorescens - -
+ + - +
Сədvəl 2. Vitamin və vitaminəbənzər maddələrin xarakteristikası, hansı qida maddələrinin tərkibinə daxil olması və onlara qarşı təlabat Vitaminlər və sinonimi
Kimyəvi adı Gündəlik təlabat
Əsas mənbə B 1 vitamini Anevrin
Tiamin
4 - metil - 5 - β- oksietil - N - (2- metil – 4-amino - 5 - metilpirimidil) tiazol
0,3 - 1,5 mq Dənli və paxlalı bitkilər, düyü kəpəyi, buğda və çovdar qabığı, kobud üyüdülmüş un, noxud, pivə mayası, yumurta sarısı, süd, qaraciyər, böyrək, ürək. Bağırsaq mikroflorası tərəfindən sintez edilir
B
vitamini Boy stimulyatoru
Riboflavin 6,7- dimetil - 9 (D - 1- ribitil) izoalloksazin
0,4 - 2,2 mq Dənli və paxlalı bitkilər, noxud, qarabaşaq, çörək, pendir, qaraciyər, böyrək, ürək, ət, süd, yumurta sarısı, pivə mayası, balıq məhsulları. Bağırsaq mikroflorası tərəfindən sintez edilir B 3
PP vitamini Pellaqraəleyhinə
Nikotin turşusu Piridin karbon - 3- turşusu
5 - 28 mq Ət, qaraciyər, böyrək, ürək, qızıl, siyənək balığı, süd, pivə mayası, paxlalı bitkilər, kartof, badam, pomidor, göbələk. Orqanizimdə triptofandan sintez edilir
B 5 vitamini
Pantoten turşusu D (+) α,Ƴ- dioksi-β,β- dimetilbutiril-β-alanin
5 - 10 mq Dənli və paxlalı bitkilər, düyü kəpəyi, noxud, pivə mayası, kartof, qaraciyər, lasos, seneqa balığı, balıq kürüsü,böyrək, yumurta sarısı, noxud, pivə mayası Bağırsaq mikroflorası tərəfindən sintez edilir
B
vitamini Adermin
Piridoksin 2 – metal - 3 -oksi - 4,5 di (oksimetil) piridin hidroxlorid
0,4 - 2 mq Düyü kəpəyi, buğda, paxla, qoz, kələm, qarğıdalı, kartof, avakado, kök, qarabaşaq, pivə mayası, ət, süd, beyin, böyrək, yumurta sarısı, qaraciyər, pendir, treska, tunes, lasos balığı
Bağırsaq mikroflorası tərəfindən sintez edilir
B c vitamini B 9
Pteroilqlutamin turşusu
Fol turşusu Pteroilqlutamin turşusu N-[4- (2 -amino -1,4 dihidro - 4 okso – 6- pteridil) metal] aminobenzol L (+) - qlutamin turşusu
Pomidor, kələm, turşəng, buğda, arpa, kartof, banan, portağal, ərik, yemiş, lobya, çuğundur, boranı, kök, qaraciyər, böyrək, ət, balıq, süd, yumurta sarısı, pendir. Bağırsaq mikroflorası tərəfindən sintez edilir
45
B 12 vitamini Anemiyaəleyhinə
Sianokobalamin Co α (5,6 dimetilbenzimidazolil) Co β kobamidsianid
0,4 - 2,4 mkq Qaraciyər, qaramalın böyrəyində, donuz və dana əti, süd, pendir, yumurta sarısı, siyənək balığı.
Bağırsaq mikroflorası tərəfindən sintez edilir
C vitamini Skorbutəleyhinə
Askorbin turşusu Ƴ- lakton - 2,3 dehidro –L- qulon turşusu
30 - 100 mq
Bibər, şüyüd, pomidor, kələm, kartof, limon, qara qarağat, meşə çiyələyi, itburnu meyvəsi, çaytikanı, cəfəri, portağal, yaşıl sogan, zoğal, alma, buğda, kətan toxumu, günəbaxan, gicirtkan, lobya, badam, yerfındığı, qoz, qaraciyər, beyin, əzələ
P vitamini Bioflavonoidlər
Rutin 3-ramnoqlikozil-3,5,7,3,4- pentoksiflavon Kversetin 3,5,7,3,4- pentoksiflavon
85 mq
C vitamini yayılan bitki mənşəli qidalarda qlikozid fomasında itburnu, limon, qara qarağat, yaşıl çay, kələm, pomidor, gavalı, alma
4 vitamini
Xolin
2-hidroksimetilammonium xlorid
500 mq Yumurta sarısı, qaraciyər, ürək, beyin, balıq, pivə mayası, buğda, badam, paxlalılar, kələm, ispanaq
B
, vitamini H vitamini
Biotin
Tetrahidroimidazol və tetrahidrotiofen həlqəsinin valerian turşusu
30 -100 mq Noxud, gül kələm, buğda, soğan, kahı, kartof, ispanaq, pomidor, göbələk, alma, qarğıdalı, düyü, kök, süd, qaraciyər, böyrək, böyrəküstü vəz, ürək, yumurta sarısı, ət. Bağırsaq mikroflorası tərəfindən sintez edilir B 8
İnozitol Sis-1,2,3,5-trans-4,6- sikloheksanheksol
500 - 1500 mq Qaraciyər, pivə mayası, beyin, ürək, yemiş, qreyfud, üzüm, badam, kələm, buğda Bağırsaq mikroflorası tərəfindən sintez edilir
B
vitamini
Para - aminbenzoy turşusu 4-aminbenzoy turşusu
100 mq Pivə mayası, qaraciyər, göbələk, kartof, kök, günəbaxan tumu, buğda rüşeymi. Orqanizmdə sintez olunur.
B
vitamini
Pantoqam turşusu R-4-(2,4-dihidroksi-3,3-dimetil-1- oksobutil) aminobutadion t urşusu
Qaraciyər, ərik toxumu, qarpız, düyü kəpəyi, pivə mayası.
B T vitamini
Karnitin 3-karboksi-2-hidroksi-N,N,N- trimetil-1-propanamin
300 - 900 mq Pendir, quş əti, mal əti, balıq. Orqanizimdə sintez olunur.
U vitamini Xoraəleyhinə factor
S-metilmetionin sulfonium d, l-2-amino-4(dimetil-sulfonium) xlorid
Kələm, yerkökü, kartof, qarğıdalı, çuğundur, pomidor, kərəvüz, banan, ayı pəncəsi
A 1 vitamini Akseroftol
Retinol Trans - 9,3- dimetil - 7- (1,1,5 – trimetilsikloheksen-5 - il - 6) - nonatetren -7,9,11,13-ol
400 - 1000 mkq Heyvan mənşəli qidalarda qaraciyər, yumurta sarısı, kərə yağı, balıq yağı, ət, süd, bitkidə karotin şəklində qara qarağat, itburnu, ərik, şaftalı, qırmızı bibər, kök, cəfəri, yaşıl soğan, əvəlik, ispanaq, pomidor, çaytikanı, qaragilə.
A 2 vitamini
Retinal
D 2 vitamini Raxitəleyhinə
Erqokalsiferol (3β, 5Z, 7E, 22E) - 9,10 - sekoerqosta - 5,7,10 - (19), 22 – tetraen – 3 -ol
5 - 10 mkq 400 BV
Balıq yağı, kürüsü, kərə yağı, qaraciyər, süd, yumurta sarısı, az halda bitkidə provitamin erqosterin formasında
D
vitamini
Xolekalsiferol (3β, 5Z, 7E) -9,10-sekoxolesta- 5,7,10-(19) - tetraen-3-ol
7-dehidroxolesterindən ultrabənövşəyi şüaların təsirindən fotoizomerasiyaya uğrayaraq sintez olunur
E vitamini Antioksidant
Tokoferol 6 - asetoksi - 2 metil - 2 (4, 8, 12 – trimetil - tridesil) xroman
25 - 30 mq Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlərdə, bitki yağlarında, paxlalılarda, itburnu toxumu, kətan toxumu, gicirtkan, alma toxumu, kərə yağı, ət, qaraciyər, süd, yumurta sarısı.
K 1 vitamini Antikoqulyant
Filoxinon Fitilmenaxinon 2-metil-3 fitil-1,4 naftaxinon
40 - 80 mkq Turşəng, ispanaq, kələm çiçəkləri, itburnu meyvəsi, yaşıl pomidor, gicirtkan, qatırquyruğu, buğda, yaşıl çay, qaraciyər
Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|