ƏMƏk və MƏŞĞulluq sahəSİNDƏ DÖVLƏt siyasəTİ TƏHLİl səNƏDİ
Yüklə 429,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10.2. Qadınların Əmək bazarına çıxışının asanlaşdırılması ilə bağlı tövsiyələr
- 10.3. Gənclərin Əmək bazarına çıxışının asanlaşdırılması üzrə tövsiyələr
52
məlumat göndərilməsindən sonra hüquqi qüvvəyə minir. Elektron informasiya sisteminə daxil edilmiş əmək müqaviləsi bildirişinin qeydiyyata alınması barədə 1 iş günündən gec olmayaraq sistem vasitəsilə işəgötürənə elektron qaydada məlumat göndərilir” 34 . “Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2013-cü il 27 dekabr tarixli 875-IVQD nömrəli Qanununun tətbiqi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanında 35 göstərilir ki, “Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin 49-cu maddəsinin 4-cü hissəsinə uyğun olaraq, əmək müqaviləsi bildirişinin formasını və onun elektron informasiya sisteminə daxil edilməsi qaydalarını, əmək müqaviləsi bildirişinin qeydiyyata alınması ilə bağlı işəgötürənə göndərilən məlumat formasını, habelə qeydiyyata alınmış əmək müqaviləsi bildirişinin məlumatlarını real vaxt rejimində əldə etməklə bağlı qaydaları bir ay müddətində müəyyən edib Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə məlumat versin” Bu sistem əmək əmək və məşğulluq sahəsində milli informasiya sisteminin yaradılması üçün əsas baza rolunu oyanaya bilər. Bu sistemin mükəmməl yaradılacağı təqdirdə, əmək kitabçalarının ləğvi və əmək stajına görə məlumatlarin real vaxt ərzində elektron informasiya daşıyıcılarındən əldə edilməsi təmin oluna bilər. Eyni zamanda işçi işəgötürənlə bağlanmış əmək müqaviləsi barədə məlumatı həmçinin elektron informasiya sistemindən əldə edə bilər.
Məşğulluq Haqqında Qanunda işsız statusunu müəyyən edən müddəalara yenidən baxılmalıdır. Torpaq mülkiyyəti olan şəxsin və onun əmək qabiliyyətli üzvlərinin məsğul sayılması, habelə müddətli
34 Mənbə:http://e- qanun.gov.az/print.php?internal=view&target=1&docid=7&doctype=1 35 Mənbə: http://president.az/articles/10937
53
hərbi xidmətdə olanların məşğul sayılması 36 ilə bağlı müddəalar qanundan çıxarılmalıdır. Mülkiyyətində torpaq sahəsi olan lakin ondan əsaslandırılmış səbəblərə görə gəlir əldə edə bilməyən (gəlir gətirmə məqsədi ilə istifadə edilə bilməyən) halda belə şəxslərin də işsiz statusu almaları ilə bağlı hüquqları olmalıdır; Sоsial çəhətdən təminatsız insanların (əlililliyi olan şəxslər, qaçqın və məcburi köçkünlər, regiоnlarda yaşayan qadınlar və s.) məşğulluğunun təmin edilməsi məqsədi ilə оnların peşə yönümünün dəyişdirilməsi, prоfessiоnal hazırlığının yüksəldilməsi məqsədi ilə yerlərdə dövlət hesabına maliyyələşdirilən tədris-kurs müəssisələri şəbəkələrinin yaradılması, müyyən iхtisaslar və peşələr üzrə kvоtaların müəyyənləşdirilməsi zəruridir. Lakin bu zaman işəgötürənlərin stimullaşdırılması, оnlara vergi güzəştlərinin müəyyən оlunması üçün qanunvericilikdə zəruri dəyişikliklərin edilməsi vacibdir; Əməyin ödənişinin nisbətən aşağı оlduğu müəssisələr üçün, хüsusən də yüngül sənaye müəssisələri üçün vergi güzəştləri müəyyən оlunmalıdır. Belə güzəştlərdən əldə edilən əlavə vəsait əmək haqlarının yüksəldilməsinə yönəldilməlidir. Belə оlduqda kişilərlə qadınların əmək haqlarının ümumi Respublika üzrə оrta həcmi arasında оlan fərq хeyli azalmış оlacaqdır. Belə ki, yüngül sənaye müəssisələrində bir qayda оlaraq işçi qadınlar kişilərə nisbətən üstünlük təşkil edir; Hazırda ölkədə ev qulluqçuları, dayələr, şəхsi sürücülər, şəхsi mülklərin mühafizəçiləri və s. kateqоriya işçilərin sayı artmaqdadır. Lakin bu kateqоriya işçilərə əmək qanunvericiliyi ümumiyyətlə şamil edilmir. Əmək Məcəlləsində bu kateqоriya işçilərin əmək fəaliyyətinin хüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla хüsusi fəsil nəzərdə tutulmalıdır. Muzdlu əməyə cəlb edilmiş bu kateqоriya işçilərin sığоrtalanması, əməyinin və sağlamlığının mühafizəsi və s. digər məsələlər qanunvericiliklə tənzimlənməlidir. Praktikada belə işlərlə məşğul оlan insanlarla rəsmi əmək münasibətlərinin yaradılması halı demək оlar ki, yохdur.
36 Məşğulluq Haqqında Qanunda məşğul şəхslər sırasında Silahlı qüvvələr sırasında хidmət keçənlərin məşğul sayılması həmin qanunun 1.0.1 maddəsinə yuğun deyil. Həmin maddədə deyilir ki,”Məşğulluq-Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının, Azərbaycan Respublikasında daimi yaşayan vətəndaşlığı оlmayan şəхslərin və əcnəbilərin Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə zidd оlmayan və bir qayda оlaraq оnlara qazanc (gəlir) gətirən hər hansı fəaliyyətdir. Müddətli hərbi xidmət qazanc gətirən fəaliyyət növünə aid deyildir. 54
bağlı tövsiyələr
Gender (kişi və qadınların) bərabərliyinin təminatları haqqında Qanuna, Əmək Məcəlləsinə və Əmək mühasibətlərini tənzimləyən digər normativ-hüquqi aktlara qadınların əməyə çıxışını məhdudlaşdıran qarşısının alınmasına yönələn müddəalara yenidən baxılmalıdır. Qanunvericilik aktları beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmalıdır; Qadınların işə qəbulu prosesində ayrı-seçkilik hallarına məruz qalmalarının qarşısının alınması üçün Əmək Məcəlləsində əlavə mexanizmlər nəzərdə tutulmalıdır. Hazırkı müddəalara əsasən işə qəbuldan ayrı-seçkilik zəminində imtina almış qadınların ayrı-seçkilik qurbanı olmalarını sübut edə biləcək müddəa və mexanizmlər yoxdur. Məhz bu səbəbdən işə qəbul zamanı ayrı-seçkiliklə bağlı olan hər hansı məhkəmə praktikası yoxdur.
Əmək Məcəlləsində qadınlar üçün iş yerləri və iş rejimi ilə bağlı müəyyən edilən məhdudiyyətlərin qadağanedici normalarla müəyyən edilməsi məqsədəuyğun deyildir və beynəlxalq tələblərlə uzlaşmır. Qadın sağlamlığının, o cümlədən reproduktiv sağlamlığın mühafizəsi ilə bağlı olan məhdudiyyətlər fərdi yanaşma üsulu və səriştəli tibbi rəy əsasında müəyyən edilə bilər. Belə olan halda sağlamlığa, o cümlədən reproduktiv sağlamlığa təhlükənin olmaması halda qadınların kişilərlə bərabər bütün iş yerlərinə və peşələrə bərabər çıxiş imkanı təmin oluna bilər.
Gənclərin məşğulluğunun təmin olunması üçün ilk işə başlayan gənclərin praktiki vərdişlərinin artırılması ilə bağlı dövlət hesabına ödənilən staj keçmə və praktikalar təşkil olunmalıdır. Heç bir praktiki təcrübəsi olmayan gənclərin işə qəbulu üçün işəgötürənlər üçün müəyyən güzəştlər nəzərdə tutula bilər ki, bu da Yüklə 429,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|