ƏMƏk və MƏŞĞulluq sahəSİNDƏ DÖVLƏt siyasəTİ TƏHLİl səNƏDİ
Yüklə 429,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 6.3. İşsizliyə görə müavinətlərin verilməsi
- Almaniyada
- Böyük Britaniyada
- İspaniyada
- Niderlandda
37
müddətlər çərçivəsində, konkret olaraq 2020-ci ilə qədər bu rəqəmin orta Avropa göstəricilərinin 60%-nə çatdırılması (infilyasiya templəri və Avropada da bu rəqəmlərin artması da nəzərə alınmaqla) üçün əmək haqqı sistemində əhəmiyyətli reformalar həyata keçirilməlidir. Əməyin ödəniş sistemi təkmilləşdirilməli, əməyin minimal ödəniş sistemi saatlıq tarif sisteminə keçirilməlidir. Ən əsası isə qeyri-formal əmək bazarının miqyasları əhəmiyyətli şəkildə məhdudlaşdırılmalıdır.
Rəsmi statistikaya görə 2008-ci ildə işsizlər üçün müavinətin ödənilməsi üçün dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait 2 880 000 manat, 2009-cu ildə 4 050 000 manat və 2010-cu ildə 4 254 000 manat təşkil etmişdir. Bu illər ərzində işsizliyə görə müavinət almağa nail olmuş işsizlərin sayı 5000 nəfərə qədər olur (rəsmi işsiz kimi qeydiyyata olan digər 35 000 nəfər isə belə müavinətləri ala bilmir). 2008-ci ildə işsizliyə görə verilən orta aylıq müavinət 115 manat, 2009-cu ildə 161 manat və 2010-cu ildə 163 manat təşkil edib. 2014-cü ilin əvvəlinə məşğulluq xidməti orqanları tərəfindən ölkə üzrə rəsmi işsiz statusu verilmiş şəxslərin sayı 36,5 min nəfər olub, onların 41,2%-ni qadınlar təşkil edib. İşsizliyə görə müavinətin orta məbləği 256,1 manat olub. Dövlət büdcəsində işsizlərə müavinətlərin verilməsi üzrə nəzərdə tutulan xərclər 5 milyon manat həddində müəyyən olunur ki, bu da həddən artıq kiçik məbləğdir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 35-ci maddəsinin 7-ci bəndinə əsasən “İşsizlərin dövlətdən sosial müavinət almaq hüququ vardır”
24 . Lakin dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitin minimal olması səbəbindən işsiz statusu alan şəxslərin Konstitusiya ilə müəyyən olunan hüquqları pozulur. Müqaisə üçün qeyd edək ki, əhalisi Azərbaycan əhalisinin təqribən yarsı qədər olan Xorvatiyada bu rəqəm Azərbaycana nisbətən 100 dəfə çoxdur.
24 Mənbə: http://meclis.gov.az/?/az/topcontent/2 38
İşsizlik müavinətləri ilə bağlı digər problemlər aşağıdakılardır: İş axtaranların yalnız bir qismi işsiz statusu ala bilir. Eyni zamanda belə statusun əldə edilməsi üçün də bütün iş axtaranlar müraciət etmir. Bunun əsas səbəbi məşğulluq xidməti strukturlarının müxtəlif səbəb və bəhanələr göstərməklə iş axtaranlar işsiz statusu verməmələri ilə, belə status əldə edildikdə isə müavinətin təyin olunmasının mürəkkəb olması ilə bağlıdır. İşsiz statusu alanlardan təqribən 7 nəfərindən 1 nəfəri 6 ay müddətində işsizliyə görə müavinət ala bilir və bir çox hallarda hətta müavinət təyin edildikdən sonra vəsait çatışmamazlığı və digər səbəblərdən müavinətləri almaq mümkün olmur;
Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (BƏT) müvafiq Konvensiyasına görə işsizliyə görə verilən müavinətin həcmi işsiz şəxsin axırıncı əmək haqqının 50%-dən az olmamalıdır. Azərbaycanda BƏT Konvensiyasının tələbinə qismən əməl olunsa da işsizlərin əksəriyyətinin müavinət ala bilməməsi belə şəxslərin sosial vəziyyətini ağırlaşdırır.
İşsizliyə görə müavinətlərin verilməsi vəziyyəti MDB ölkələrində müəyyən fərqlərlə oxşardır. Bir qayda olaraq iş axtaranların 5-10 5-i müəyyən prosedurları keçdikdən sonra müəyyən müddətə müavinət ala bilirlər. Bunun da səbəbi yuxarıda göstərildiyi kimi əsasən bu ödənişlər üçün büdcədə cüzi vəsaitin nəzrdə tutulması və korrupsiya göstəricilərinin yüksək olmasıdır. Avropa ölkələrində işsizliyə görə müavinətlərin verilməsi ölkələr üzrə fərqlidir. Bir sıra ölkələrdə müavinətlərin həcmi nisbətən yüksək, verilmə müddəti isə nisbətən uzun olduğu halda digərlərində bu müavinətin həcmi nisbətən az və verilmə müddəti nisbətən qısadır.
ödənilməsindən asılıdır (Əmək haqqının 6,4 %-i miqdarında. Bunun 4%-ni işəgötürən, 2,8%-ni işçi ödəyir). Bu zaman müavinətin həcmi işçinin işdən azad edilidiyi zaman mövcud olan son əmək haqqının 39
57,4%-ni təşkil edir. Ölkədə işsizliyə görə müavinət 4 aydan 2 ilə qədər davam edə bilər (50 yaşdan yuxarı işsizlərə 3 ilə qədər). Almaniyada işsiz qalan şəxs işsizlik müavinəti o halda ala bilər ki, onun işlədiyi son 24 ayının ən azı 12 ayı üçün 3% həcmində ödəmə həyata keçirilmişdir. Müavinətin həcmi son əmək haqqının 60%-i həcmində olur. Uşaqlılar üçün bu həcm 67% təşkil edir. Ödəniş üçün yüksək hədd 2 215 avro müəyyən olunur. Bu həddən yuxarı müavinət ödənilmir. Müavinətin ödənişi 6 aydan 24 aya qədər ola bilər. Böyük Britaniyada vəziyyət bir qədər başqadır. Burada 6 aya qədər işsizlik müavinəti ödənilə bilər və müavinətin həcmi ayda 381 avro təşkil edir. Bunun üçün ən azı 1 il işçi üçün ödəniş həyata keçirilməlidir. İtaliyada işsizlik müavinətinin həcmi işsiz şəxsin işləmiş olduğu sahədən asılıdır. Bu zaman 50 yaşınadək olan şəxslər üçün müavinət ödənişi maksimum 240 gün, 50 yaşdan yuxarı şəxslər üçün isə maksimum 360 gün ola bilər. 2 014 avroya qədər əmək haqqı almış şəxslərə müavinətin miqdarı maksimum 931 avro, 2 014 avrodan çox alanlar üçün isə 1 119 avro təşkil edir. İspaniyada işsizliyə görə müavinətin verilməsi 4 aydan 2 ilə qədər davam edə bilər. Maksimal müavinət miqdarı 1 397 avro müəyyən edilir.
miqdarına qədər ola bilər. Belçikada ilk 3 ayda işsiz şəxsə son iş yerindəki əmək haqqının 65% miqdarında, sonrakı dövrdə isə 60% miqdarında müavinət ödənilir. Müavinətin maksimal həddi 1 541 avro təşkil edir.
müavinət ala bilər. Bu zaman müavinətin maksimal həddi 4 020 avro ola bilər. Müavinətin ödənilmə müddəti yaşdan və iş dövründə edilən ödənişlərin müddətindən asılıdır. Bəzi hallarda işsizliyə görə müavinət 9 ilə qədər ödənilə bilər.
bilər. Müavinətin həcmi 1 gün üçün maksimum 144,75 avro ola bilər. Yüklə 429,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|