ƏMƏk və MƏŞĞulluq sahəSİNDƏ DÖVLƏt siyasəTİ TƏHLİl səNƏDİ
Yüklə 429,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 35-ci maddəsinə görə “
- İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta haqqında
- 7.2.İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri hallarından icbari sığorta
40
müəyyən edilir. Müavinətin həcmi ödənilməsi yaşdan və ödəmələrdən asılı olaraq dəyişir. Maksimal müavinət həcmi 6 986 avro ola bilər 25 .
7.TƏHLÜKƏSİZ VƏ SAĞLAM ƏMƏK ŞƏRAİTİINİN TƏMİN OLUNMASI 7.1.Əməyin Mühafizəsi sahəsində qanunvericilik
“ Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasıda göstərilir ki, “
İşləyən vətəndaşların təhlükəsiz və sağlam əmək şəraitinin təmin edilməsi sahəsində iş gücləndiriləcək, əməyin mühafizəsi və əmək şəraitinin yaxşılaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı hazırlanacaqdır” 26 . Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 35-ci maddəsinə görə “Hər kəsin təhlükəsiz və sağlam şəraitdə işləmək.... hüququ vardır”. Əmək Məcəlləsinin 215-ci maddəsinə görə “Müəssisənin mülkiyyətçisi və işəgötürəni işçilərin iş yerlərində əməyin mühafizəsi normalarının və qaydalarının yerinə yetirilməsinə bilavasitə cavabdehdirlər...”. Həmin məcəllənin 195-ci maddəsinin c) bəndinə görə “işəgötürən tərəfindən əməyin mühafizəsi qaydalarına əməl olunmadığına görə baş vermiş istehsalat qəzası nəticəsində əmək funksiyasını yerinə yetirərkən işçinin sağlamlığına və səhhətinə ziyan vurulduqda, habelə bu səbəbdən həlak olması
ilə əlaqədar onun ailə üzvlərinə, himayəsində olan şəxslərə müvafiq maddi ziyan dəydikdə” işəgötürən tam maddi məsuliyyət daşıyır. 2011-ci ilin yanvar ayına qədər işəgötürənlər istehsalatda bədbəxt hadisə və peşə xəstəlikləri hallarına görə işçinin sağlamlığına dəyən zərərin ödənilməsini həyata keçirərkən çəkilən xərcləri bir qayda
25 Mənbə: http://finance.bigmir.net/career/29825-Zhizn--na-posobie--Skol-ko-v- Evrope-platjat-bezrabotnym 26 Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası.Mənbə: http://www.president.az/files/future_az.pdf
41
olaraq müəssisənin vəsaiti hesabına həyata keçirirdi. İşəgötürənin işçi qarşısında olan bu məsuliyyətini sığorta etmək hüququ olsa belə bu hüquqdan nadir hallarda istifadə olunurdu və belə sığortalama ilə bağlı müvafiq normativ hüquqi baza yox idi (yalnız ümumi qaydada həyat sığorta sistemi tətbiq oluna bilərdi). 11 may 2010-cu il tarixində imzalanmış və 2011-ci ilin yanvar ayının 1-dən tətbiq olunmağa başlamış “İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu və qanunun tətbiqi məqsədi ilə qəbul olunmuş bir sıra normativ hüquqi aktlar istehsalatda bədbəxt hadisə və peşə xəstəliklərindən icbari sığortanın tətbiqini məcburi etdi. Bütün işəgötürənlər Qanuna uyğun olaraq muzdlu əməyə cəlb etdiyi işçiləri bədbəxt hadisə və peşə xəstəliklərindən icbari sığorta etməlidir. Qanunun tətbiqi ilə əlaqədar Əmək Məcəlləsinin 225-ci maddəsi də yeni redaksiyada qəbul olundu. Həmin maddəyə görə “1. İşəgötürən qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada hər bir işçinin istehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığortalanmasını təmin etməlidir. Əmək müqaviləsində işçinin sığortalanması barədə müvafiq məlumatların göstərilməsi mütləqdir. 2. İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta sahəsində münasibətlər müvafiq qanunvericiliklə tənzimlənir”. Beləliklə “İstehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sığorta haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun qəbul olunması ilə əmək sferasında işəgötürənin işçinin sağlamlığına dəyən zərərlə bağlı məsuliyyətinin sığortası icbari xarakter aldı. Lakin, Əməyin mühafizəsi və texniki təhlükəsizlik sahəsində problemlər ciddir və məhz bu baxımdan konsepsiyada xüsusi dövlət proqramının qəbul olunması nəzərdə tutulmuşdur.
42
hallarından icbari sığorta
İstehsalatda bədbəxt hadisə və peşə xəstəlikləri hallarından icbari sığorta sisteminin tətbiqi özlüyündə işçilərin sağlam əmək şəraitində işləmək hüququnun təmin olunmasına yönələn müsbət bir prosesdir. Bu qanunun tətbiqinə qədər olan vəziyyətin təhlili onu göstərir ki, işəgötürənlərin işçinin sağlamlığına dəyən zərərin əvəzini ödəməsi ilə bağlı çoxsaylı problemlər mövcud idi. Bu problemlər əsasən aşağıdakılardın ibarət idi: 1. İşəgötürənlər işçinin sağlamlığına dəyən zərərin əvəzini ödəməkdə maraqlı deyildi və bu baxımdan müxtəlif vasitə və üsullardan istifadə etməkdə belə ödənişləri həyata keçirməkdən yayınırdı; 2. Bir çox hallada işçinin zədə aldığı və ya peşə xəstəliyinə tutulduğu müəssisə sonradan ləğv olunurdu, təşkilati hüquqi formasını və ya mülkiyyətçisini dəyişirdi. Belə olan halda istehsalat zədəsi və ya peşə xəstəliyi nəticəsində sağlamlığını və peşə əmək qabiliyyətinin tam və ya qismən itirən işçi və ya həmin işçi yuxadakı səbəblərdən vəfat etmişdirsə onun vərəsələri təyin olunmuş kompensasiyaları ya ümumiyyətlə ala bilmirdi, tam ala bilmirdi və ya olduqca çətinliklə alırdı;
3. Bir çox iş yerlərində istehsalat zədələnməsi və peşə xəstəlikləri nəticəsində kompensasiya alan işçilərin sayı həddən artıq çox olduğu üçün həmin müəssisə hətta gəlirlə işləsə belə işçilərə kompensasiyaları verməkdə çətinlik çəkirdi. Bu səbəbdən həmin müəssisələrin yerinə yetirdikləri işlər və ya göstərdikləri xidmət üçün daha çox vəsait tələb edirdi ki, bu da bu müəssisələrin rəqabət qabiliyyətini aşağı salırdı; 4. İşəgötürən tərəfdən kompensasiyaların ödənilməsi onun
gəlirlərinə mənfi təsir göstərirdi və bu da dolayısı ilə orada çalışan işçilərin əmək haqlarının və sosial güzəştlərin artırılmasına imkan vermirdi. və s. İstehsalat zədələnməsi və peşə xəstəlikləri hallarından icbari sığorta sisteminin tətbiqi isə yuxarıda göstərilən bütün problemləri həll etmiş olur. Bununla belə qanunun tətbiq olunmasından keçən 3 ildən
Yüklə 429,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|