ErməNİ saxtakarliğI. Yalan üZƏRİNDƏ qurulan tariX
Yüklə 32,2 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kilsə rəvayətlərindəki uyğunsuzluq erməni ikonoqrafiyasında da özünü göstərir: Həvari Faddey
- “Xilaskarımızın Rəbb məkanına çəkilməsindən
- Tubi adlı bir kəsin, gəzən söhbətlərə görə, Baqratuni 154 Фаст Г. Образ Христа в художественном творчестве. http://magazines.russ.ru/sib/2007/2/fa11.html 155
- “Çünki mən demişəm: Mən Rəbbin oğluyammı”
- “sami dillərində “İlahinin oğlu” konsepsiyası bir qayda olaraq, fiziki və ya metafiziki deyil, mənəvi münasibətləri, bağlılığı göstərir”.
- “Müqəddəs Veronika”. Roje van der Veyden (XV əsr, Hollandiya); “İsa Qolqofaya qalxarkən”. Tabaçetti Covanni Enriko (XVI əsr, İtaliya)
- “Rəbbin bütün qaydalarına əməl edirdilər” ( 2:39) , “O özünkülərin (yəhudilərin) yanına gəldi, lakin özünkülər Onu qəbul etmədilər”
- 99 - ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX şəklini çəkmək istəyir. Uzaqdan bir neçə dəfə cəhd etsə də, portret istədiyi kimi alınmır. Uğursuzluqdan məyus olan Ananiya özündə cəsarət tapıb Xilaskara yaxınlaşıb dərdini deyir. Davamı isə məlumdur: İsa su, dəsmal, sonra… skaner… gətizdirir və s. 154 Kilsə rəvayətlərindəki uyğunsuzluq erməni ikonoqrafiyasında da özünü göstərir: Həvari Faddey erməni gerçəkliklərinə zidd olaraq, İsa Məsihin “portretini” nədənsə, rəssam Anan/Ananiyaya deyil, hökmdar V Abqara təqdim edir. Digər təsvir isə Genuyadakı Müqəddəs Varfolomey erməni kilsəsində saxlanılır. Ermənilərin iddiasına görə, bu, İsa Məsihin V Abqara hədiyyə etdiyi portretidir. 155 Lakin ekspertlərin rəyinə əsasən, təsvirin arxa hissəsindəki ərəb və İran mənşəli qədim parça qalıqları onun XV əsrdə tikildiyini göstərir. Portretdə Məsihin saqqalının haça şəklində olmasını isə üzünü dəsmalla silən İsanın saqqalının yaş olması ilə əlaqələndirirlər. Beləliklə, Ananiya Edessaya qayıdır. Movses yazır ki, “Bu məktubu və Xilaskarın surətinin təsvirini Anan - Abqarın çaparı gətirdi və onlar Edessa şəhərində indi də saxlanılır”. 156 Abqar cavab məktubunu oxuyur və portretə baxan kimi qarşısında səcdə qılır. Bu vaxt Rəbbin qüdrəti və portretin kəraməti ilə şəfa tapır. Beləliklə, ermənilər yer üzündə ilk dəfə olaraq, İsa Məsihin ikonasını əldə edirlər. İsa Məsih qeybə çəkiləndən sonra – eramızın 40- cı ilində həvari Faddey Edessaya gəlir, Abqarı və ailə üzvlərini xaç suyuna salır, az keçməmiş dövlətin bütün əhalisi xristianlığı qəbul edir. Movses Xorenatsi bu barədə belə yazır: “Xilaskarımızın Rəbb məkanına çəkilməsindən (qeyb olmasından) sonra onikilərdən biri olan həvari Foma oradan (Yerusəlimdən) yetmişlərdən birini (həvarilərin şagirdlərindən) Edessaya göndərdi ki, Abqara şəfa versin və Rəbbin sözü ilə müjdələsin. O (həvari Faddey) gələn kimi (Edessaya) Tubi adlı bir kəsin, gəzən söhbətlərə görə, Baqratuni 154 Фаст Г. Образ Христа в художественном творчестве. http://magazines.russ.ru/sib/2007/2/fa11.html 155 Балаян К. “Генуэзская реликвия - самый древний портрет Иисуса”. http://smartexplorer.ru/articles/ effekt-neo/genuezskaya-relikviya-samyy-drevniy-portret-iisusa 156 Хоренаци M. “История Армении”, перевод с древнеармянского языка, введение и примечания Гагика Саркисяна. Ер.: “Айастан”, 1990 - 100 - ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX nəslindən olan yəhudi əsilzadəsinin evində qaldı”. 157 Sonra Həvari Edessa hökmdarı ilə görüşdü. “Abqar həvaridən soruşdu: “Sən həqiqətənmi mənə şəfa verə bilən şəxssən?” Faddey cavab verdi: “Əgər İsanın Rəbbin oğlu olduğuna inanırsansa, sənin arzun yerinə yetəcək”. Əvvəla, İsa Məsih özünü “Rəbbin oğlu” adlandırmamışdı. Bu anlayış yunan-roma panteonunda Baş ilahinin oğulları (yarıtanrı-yarıinsan səslənən Herakl) mifologeminin təsiri altında yaranmışdı. İncili səhifələsək, yalnız Yəhyanın Müjdəsində İsa belə bir sual qoyur: “Çünki mən demişəm: Mən Rəbbin oğluyammı?” (10:36). İncilin digər mətnlərində onu bu adla yalnız həvarilər çağırırlar. Bunun əksinə olaraq, Müjdələrdə 83 dəfə özünü “insan oğlu”, 14 dəfə isə “Davudun oğlu” (Davud peyğəmbərin nəslindən olan) adlandırır. Ceyms Hastinqin 1909- cu ildə nəşr olunmuş “Bibliya lügəti” əsərində göstərilir ki, “sami dillərində “İlahinin oğlu” konsepsiyası bir qayda olaraq, fiziki və ya metafiziki deyil, mənəvi münasibətləri, bağlılığı göstərir”. 158 Tədqiqatçıların ümumi qənaətinə görə, İsa özünü nə Məsih (mehdi, gözlənilən xilaskar), nə də “Rəbbin oğlu” adlandırmışdı. Bu ifadə sonralar, yunan mədəniyyətinin (oxu: yunan mifologiyasının dinə müdaxiləsinin – A.Q.) təsiri altında yaranmışdı. “Müqəddəs Veronika”. Roje van der Veyden (XV əsr, Hollandiya); “İsa Qolqofaya qalxarkən”. Tabaçetti Covanni Enriko (XVI əsr, İtaliya) Movses Xorenatsinin qələmindən çıxan bu hekayə - “Uca Rəbbin qüdrəti ilə” kətan dəsmal üzərinə proyeksiya olunan və “erməni Mesopotamiyasına” aparılan rəngli portret əhvalatı kontrafakt material olaraq, xristian dinində 157 Yenə orada 158 Hastings James. “Dictionary of the Bible”. New York: C.Scribner’s Sons, 1909 - 101 - ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX “Müqəddəs Veronikanın yaylığı” ilə bağlı rəvayəti xatırladır. İncil mətnlərinə düşməyən, lakin böyük mənəvi-əxlaqi mahiyyət kəsb edən həmin rəvayətə görə, Qolqofaya – edama aparılan İsa Məsih çiynində daşıdığı çarmıxın ağırlığından büdrəyib yıxılır və izdihamın içərisindən çıxan Berenika (Veronika) adlı şəfqətli bir qadın dərhal ona tərəf əyilərək heç kimdən qorxub-çəkinmədən kətan yaylığı ilə Məsihin üzündəki qanı və təri silir (bəzi variantlarda yaylığı İsaya uzadır). Və bu zaman parça üzərinə Hz.İsanın surəti həkk olunur. “Veronika” adının anaqram olması, adi söz oyunu nəticəsində yaranması ehtimalı da vardır. Çünki, “həqiqi təsvir” ifadəsi latın dilində “ikona vera” (vera+ikona) kimi səslənir. Bir məsələyə dini müstəvidən aydınlıq gətirək. İsa Məsih öz təsvirini çəkdirə bilərdimi və ya ümumiyyətlə, mühafizəkar yəhudi kimi buna imkan verərdimi? Cavab birmənalıdır: Yox! Səbəbini izah edək. Əvvəla, populyarlaşmış mifologemin əksinə olaraq, Hz.İsa xristian dininin yaradıcısı olmamışdır. Xristianlığın müstəqil din olaraq banisi İsa Məsihi görməyən, onun haqqında xəyali görüşlərini və yuxularını danışan yeganə həvari, vaxtilə yəhudi ruhanisi kimi Yerusəlim Sinedrionunun (Ali Dini Məclisin) üzvü olan Pavel (Şaul, Savl, Paul) olmuşdu. O, xristianlığın təməlini Yunanıstanın Efes şəhərində yaratdığı ilk kilsədə qoymuşdu. Müasir tədqiqatlara əsasən, İsa iudaizmin mühafizəkar yesey məzhəbinə tapınan etnik yəhudi idi. Məsələn, Lukanın Müdjəsində göstərilir ki, onun valideynləri (Məryəm və Yusif) “Rəbbin bütün qaydalarına əməl edirdilər” (2:39), “O özünkülərin (yəhudilərin) yanına gəldi, lakin özünkülər Onu qəbul etmədilər” (1:11). Digər xalqlardan olan bütpərəstlərə müraciətində isə demişdi: “Siz (bütpərəstlər) nəyə səcdə etdiyinizi bilmirsiniz. Biz (yəhudilər) isə nəyə səcdə etdiyimizi bilirik. Axı, xilas yolu yəhudilərdən gəlir” (Yəhya, 4:22). Müjdələrin əsasında deyə bilərik ki, İsa doğulduğu vaxtdan edam gününədək mömin iudaist (yəhudi) olaraq qalmışdı. Dağüstü moizələrində Tövrat qaydalarını müqəddəs tutur (Matta, 5:17), Yerusəlim məbədlərində dini söhbətlər aparır (Luka, 21:37), Peysax bayramını (Yəhya, 7:2, 10), Xanuk od bayramını (Yəhya, 10:22) keçirir, Yerusəlim məbədini ziyarət edirdi (Yəhya, 7:14). İsa əməllərində, hətta geyimində də iudaizm qaydalarına ciddi əməl edirdi. Üst geyimində sitsit (yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra yəhudinin paltarından asılan yun qotaz) asırdı (Luka, 8:43, Matta, 14:36). Beləliklə, aydın olur ki, Tövratın hökmləri İsa Məsih üçün də pozulmaz qanun idi. Tövrat isə nəinki insanın təsvirini, həttə insanabənzər oyuncaqlar yaratmağı, saxlamağı da qadağan edir. Tövratın “Dvarim” kitabında bildirilir : “Qadağaları pozma, istənilən görkəmə bənzəyən qadın və ya kişinin, yerdəki hər hansı canlının, torpaqda sürünənlərin, göydə uçan qanadlı Yüklə 32,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|