D88
D89
Bin də quyruqsız-qulaqsuz köpək dilədi. 12 Bin dəxi xaraca-
qaraca b ürələr dilədi. Bu nəsnələri 13 gətürəcək olursanız, qız
qarındaşım ı verərəm. G ətürm əyəcək ' olursan, gözüm ə gö-
rünm əyəsən, yoxsa səni öldürərəm !” - dedi.
2 B aybörə bəg aydır: “Dədə, m ən üçini buluram sa, ikisini
3 sən bulurm ısan?” - dedi. D ədə Qorqud “B əli, xanım , bula-
sıyam ” - 4 dedi. Baybörə bəg ayıtdı: “İmdi, dədə, köpəklə bü-
r ə y i 5 sən bu l”, - dedi. Dəxi kəndüsi tavla-tavla atlarına vardı.
Bin 6 ayğır seçdi. D əvələrinə vardı, bin buğra-nər seçdi. Q o-
yunlanna 7 vardı, bin qoç seçdi.
D ədə Qorqud dəxi bin quyruqsız-8qulaqsız köpəklə bin
dəxi bürə buldı. Alub bunları D əlü 9 Qarçara getdi. Dəli
Qarçar eşitdi, qarşu gəldi. “Görəyim, dedigimi gətürdilərm i?”
- 10 dedi. Ayğırları göricək bəgəndi. D əvələri gördigində b ə -
gəndi. 11 Qoçları bəgəndi. K öpəkləri göricək qas-qas güldi,
aydır: 12 “D ədə, ya qanı m ənim bürələrim ?” D əd ə Qorqud:
“Hey, oğul Qarçar, 13 adama uş bögələk kibi bunludar. Ol bir
yavuz canvərdir. 1 Həb bir yerdə dərib dururam. G əl gedəlim ,
simüzin al, aruğm 2 q o ”, - dedi.
Aldı D əli Qarçarı bir birəli yerə gətürdi. 3 D əli Qarçarı
yalınçaq eylədi, ağıla qoydı. B irələr 4 Dəli Qarçara üşdilər.
Gördi bacarı bilməz, aydır: “M ə d ə d ,5 Dədə! K ərəm eylə, Allah
eşqinə! Qapuyı aç, çıqayın!” - dedi. 6 Dədə Qorqud: “Oğul,
Qarçar, nə qarğaşa edərsən? G ö tü r,7 bu ısmarladuğın nəsnədir.
Noldun, böylə bunaldın? Simüzin 8 al, aruğın qo!” - dedi.
Dəli Q arçar aydır: “Hay D ədə 9 Sultan, Tanrı bunun
simüzin də alsun, aruğın da 10 alsun! Haman bəni qapudan
tışan eylə, m ədəd!” - dedi. 11 D ədə qapuyı açdı. D əlü Qarçar
çıqdı. D ədə gördi kim, 12 Dəlünin canma keçmiş başı qopusı
olmuş, gövdəsi birəl3dən görünməz. Y üzi-gözi bəlürm əz.
Dədənin ayağına düşdi: 1 “Allah eşqinə, bəni qurtar!” -
dedi. D ədə Qorqut “Var, o ğ u l,2 kəndüni suya ur!” - dedi. Dəlü
Qarçar səgirdərək v ard ı,3 suya düşdi. Bürədir, suya aqdı, getdi.
G əldi geyəsi4sin geydi, evinə getdi. A ğır dügün yarağın gördi.
Oğuz zamanında bir yigit 5 ki evlənsə, ox atardı. Oxı nə
yerdə düşsə, anda g ə rd ə k 6 dikərdi. B eyrək xan dəxi oxm atdı,
dibinə gərdəgin 7 dikdi. Adağlusından ərgənlik bir qırm ızı
qaftan gəldi. 8 B eyrək geydi. Yoldaşlarına bu iş xoş gəlm ədi.
Səxt 9 oldılar. B eyrək aydır: “N iyə səxt oldunuz?” - dedi.
Ayıtdılar: 10 “N ecə səxt olm ayalum ? Sən qızıl qaüan geyər-
sən, biz ağ qaftan 11 g eyəriz!” - dedilər. B eyrək aydır: “Bu
qəd ər n əsnədən ötri niyə 12 səxt olursız? Bu gün bən geydim,
yarın naibim geysün. Q ırq 13 günə dəkin sıravardı geyəgüz.
D90
Andan sonra bir dərvişə 1 verəlim !” - dedi. Qırq yigid ilən ye-
yüb-içüb otururlardı.
2 Y arım asun-yarçım asun, kafirin casusı bunları casusladı.
3 Varıb B ayburd hasarı bəginə xəb ər verdi. Aydır: “N ə oturar-
s a n ,4 sultanım, B aybican bəg ol sana verəcəgi qızı B eyrəgə 5
verdi. Bu gecə gərdəgə girür”, - dedi.
Y arım asun-yarçım asun, 6 ol m əlun yedi yüz kafirlə
yılğadı. B eyrək ap-alaca 7 gərdəgi içində yeyüb-içüb bixəbər
otururdı. Dün 8 uyxusında kafir otağa qoyuldı. Naibi qılıcın
sıyırdı, 9 əlin ə aldı. “M ənim başım Beyrəgin başına qurban
olsun!” - 10 dedi. Naib paralandı, şəhid oldı.
Dərin olsa, 11 batırdır, qalabalıq qorxudır. At işlər, ər ögı-
nür. Yayan 12 ərin umurı olmaz. Otuz doquz yigidlən Beyrək
dutsaq 13 getdi.
D91
Dan ötdi, gün doğdı. Beyrəgin atası-'an ası baqdı-gördi
kim , gərdək görünm əz olm ış. Ah e td ilə r ,2 ağılları başlarından
getdi. G ördilər kim, uçarda quzğun 3 qalmış, tazı dolaşmış
yurtda qalmış. G ərdək paralanm ış, 4 naib şəhid olmış. B eyrə-
gin babası qaba sarıq götürüb 5 yerə çaldı. Dartdı, yaqasın yırt-
dı. “Oğul! O ğul!” dcyübən 6 bögürdi, zarlıq qıldı. Ağ bircəklü
anası buldır-buldır 7 ağladı, gözinin yaşın dökdi, acı dım aq ağ
yüzinə 8 aldı-çaldı. A1 yafiağın dartdı, qarğu kibi qara saçını 9
yoldı. A ğlayıbanı-sıqlayıbanı evinə gəldi.
Baybörə 10 bəgin diinlügi altun ban evinə şivən girdi.
Q ızı-gəlini q a s - " qas gülm əz oldı. Qızıl qına ağ əlin ə yaqmaz
oldı. Yedi 12 qız qardaşı ağ çıqardılar, qara donlar geydilər.
“Vay, bəgim 13 qardaş! M uradına-m əqsudına irməyən
D92
yalnuz qardaş!” - deyib 1 ağlaşdılar-bögürişdilər.
Beyrəgin yavuqlusına x əb ə r oldı. B anı2çiçək qaralar gey
di, ağ qaftanını çıqardı. G üz alması kibi al 3 yanağını dartdı,
yırtdı. “Vay, al duvağım iyəsi! Vay, alnum -4başım umurı!
Vay, şah yigidim, vay, şahbaz yigidim! Doyınca 5 yüzinə
baqmadığım, xanım yigit! Qanda getdin, bəni yanluz qoyub,
canım 6 yigit?! Göz açuban gördigim, könül ılə sevdigım, bir
yasduqda baş 7 qoduğım! Yolunda öldügim! Qurban olduğım!
Vay, Qazan bəgin inağı! 8 Vay, Qalın Oğuzun im rəncəsi B ey-
rə k !” - deyüb zarı-zarı 9 ağladı. Bunı eşidüb Qıyan Selcük
oğlı D əlü Dondar 10 ağ çıqardıb, qara geydi. B eyrəgin yarü
yoldaşları ağı 11 çıqarıb, qaralar geydilər. Qalın Oğuz bəgləri
Beyrək içün əzim 12 yas tutdılar. Umud üzdilər.
Bunun üzərinə on altı yıl 13 keçdi. Beyrəgin ölüsin-dirisin
D93
bilm ədilər. Bir gün qızın 1 qardaşı Dəli Qarçar Baym dır xanın
divanına gəldi. Dizin 2 çökdi, aydır: “Dövlətlü xanın ömri uzun
olsun! 3 B eyrək diri olsa, on altı yıldan bərü gəlürdi. Bir y ig it4
olsa, dirisi xəbərin gətürsə, çırğab çuxa, a ltu n -a q ç a 5 verərdim.
Ölüsi xəbərin gətürənə qız qardaşım verərdim ” , - dedi.
6
B öylə digəc, yarım asun-yarçım asun, Yalançı oğlı Y ırta-
c u q 7 aydır: “Sultanım, bən varayın, ölüsi-dirisi xəbərin g ətü -
rəyin!” - 8 dedi.
M əg ər B eyrək buna bir köm lək bağışlamışdı; geym əz idi,
9 saqlardı. Vardı, könləgi qana-quna baturdı, Bayındır 10 xanın
öninə gətürüb bıraqdı.
B aym dır xan aydır: “M ərə, bu nə " köm ləkdir?..” “B ey-
rəgi Qara D ərvənddə öldürm işlər, uş da nişanı, 12 sultanım !”
- dedi.
K öm ləgi göricək bəglər ökür-ökür ağlaşdılar, 13 zarlıqlara
girdilər.
D94
B ayındır xan aydır: “M ərə, niyə ağlarsız? Biz bunı 1 tanı-
mazız. Adaqlusına aparın, görsün. Ol yaxşı bilür. Zira 2 ol di-
kübdür, yenə ol tanır” , - dedi.
Vardılar kömləgi B am 3çiçəgə ilətdilər. Gördi, tanıdı:
“O ldur!” - dedi.
Dartdı, yaqa4sın yırtdı. Acı dım aq ağ yüzinə aldı-çaldı.
G üz a lm a s ı5 kibi al yanağını yırtdı:
Vay, göz açub gördigim!
Könül verib 6 sevdigim!
Vay, al duvağum iyəsi!
D95
D96
Vay, alnum -başım umudı,
7 xan Beyrək! - deyü ağladı.
B abasına-anasına x əb ə r oldı. A p -8alaca ordusına şivən
girdi. Ağ çıqardılar, qara geydilər. Qalın 9 Oğuz bəgləri B ey-
rəkdən um ud üzdilər. Yalançı oğlı Yalancuq kiçi 10 dügünin
eylədi. Ulu dügüninə v əd ə qodı.
Beyrəgin babası 11 Baybörə bəg dəxi bazirganları qağırdı,
yanına gətürdi, 12 aydır: “M ərə, bazirganlar varın iqlim-iqlim
aran, Beyrəgin ölüsi-dirisi 13 xəbərin gətürib deniz, ölüm idir?”
Bazirganlar yaraq gördilər. G e cə-'gündüz dem əyüb yüri-
dilər. Nagah Parasarın Bayburd hasarına 2 gəldilər.
M əgər ol gün kafirlərin ağır günləriydi: h ər biri yem əkdə-
3içm əkdəydi. Beyrəgi dəxi gətürüb, qopuz çaldırırlardı. B ey-
rək 4 yuca çardağdan baqdı, bazirganlan gördi. Bunları gördi-
gində 5 xəbərləşdi. G örəlim , xanım, nə xəbərləşdi.
Aydır:
A lan-alçaq6 hava yerdən gələn arğış!
Bəg babam ın, qadın anamın sovqatı 7 arğış!
Ayağı uzun şahbaz ata binən arğış!
Ünüm afila, 8 sözüm dinlə, arğış!
Qalın Oğuz içində Ulaş oğlı Salur 9 Qazanı
sorar olsam, sağmı, arğış?
Qıyan Selcük oğlı 10 Dəlü D ondar
sorar olsam, sağmı, arğış?
Q aragünə oğlı Qarabudağı
sorar olsam, sağm ı, arğış?
Ağ saqallu babamı, 11 ağ bürçəklü anamı
sorar olsaın, sağmı, arğış?
Bənüm yedi qız qanndaşım
sorar olsam, sağm ı, arğış?
Göz açuban 12 gördügim , könüllə sevdigim
Baybican qızı B anıçiçək evdəm i, 13 arğış,
yoxsa gordamı, arğış?
Degil mana,
Qara başım 1 qurban olsun, arğış, sana! - dedi.
Dostları ilə paylaş: |