Əsmər Sadıq qızı Bədəlova

 
266 
v
ə  uşaq”,  “Məktəbli  internet  saytlarında”  və  s. mövzularda 
mühazir
ələr keçirmək valideynlərin müasir tələblər baxımından 
savadlanmasına və evdə övladı ilə düzgün pedaqoji istiqamətdə 
m
əşğul olmasına kömək edir. 
           Bundan 
əlavə, şagirdlərin müxtəlif sinifdənxaric işlərdə 
iştirakı  ilə  bağlı  bütün  valideynləri  deyil,  yalnız  aidiyyəti 
olanları dəvət edib onlarla söhbət, müzakirə aparmaq, işləmək  
qrup halında  işlərə daxildir.  
 
           c)  kollektiv 
əlaqə.  Bu  əlaqənin  əsas nümunəsi  ümum-
valideyn  iclasıdır.  Hər rübün və  tədirs ilinin yekununda bu 
iclaslar keçirilir. H
ər bir müəllim və sinif rəhbəri bu iclaslara 
ciddi hazırlaşmalı, rübün, yaxud tədris ilinin yekunlarını çatdır-
maqla b
ərabər, həm də valideynlərə  pedoqoji biliklər verməli-
dir. Bu iclaslarda ail
ə  tərbiyəsinin  müxtəlif məsələlərini nü-
mun
ə gətirmək də faydalıdır. 
            Kollektiv 
əlaqənin digər forması valideyn yığıncaqları-
dır.  İl  ərzində  valideynlərlə  rübdən  –rübə  kollektiv  görüşmək 
fayda vermir; rübün 
ortalarında  valideyn  yığıncaqları  keçirib 
ail
ə tərbiyəsinin müxtəlif problemləri ilə bağlı müzakirə, yaxud 
müsahib
ə  keçirməyə, valideynlərin  qarşılıqlı  təcrübə  mübadi-
l
əsinı  təşkil  etməyə  ehtiyac duyulur. Odur ki, müvafiq 
vaxtlarda  
valideyn yığıncaqları keçırmək  məqsədəmüvafiqdir. 
Bel
ə  yığıncaqlar  şəraitdən  asılı  olaraq  bir,  yaxud  bir  neçə 
müvafiq sinif valideynl
əri ilə təşkil oluna bilər. 
           
Bütün bu deyil
ənlərlə  yanaşı,  məktəbdə  valideyn 
komit
əsi  (Valideyn  -müəllim
 
assosiasiyaları) yaratmaq 
vacibdir. Valideyn komit
əsi həm  ümumməəktəb,  həm də 
sinifl
ər üzrə  yaradılır,  ilin  əvvəlində  hər sinifin valideyn 
iclasında 3 -5 nəfərdən ibarət komitə seçilir. Seçilənlərdən biri 
s
ədr, digəri müavin olmaqla il ərzində  sinifdə  təlim  -tərbiyə 
işlərinin keyfiyyətli təşkilində  müəllimin, eləcə  də 
valideynl
ərin yaxın köməkçisinə çevrilir. 

---

 
267 
         M
əktəb valideyn komitəsi  dərs ilinin əvvəlində  ümum-
m
əktəb valideyn iclasında yaradılır; yaxud əvvəlki ildən möv-
cud olan komit
ənin heyətində, əgər vacibdirsə, dəyişiklik edilir. 
O, h
ər sinifin valideyn komitəsinin ən fəal nümayəndələrindən 
yaradılır.  Bu  komitə  məktəbin  bütün  işlərində  pedoqoji kol-
lektivl
ə valideynlər arasında səmərəli fəaliuyət göstərir. 
 
  
          
3.Şagirdlərin tərbiyəsində  ictimaiyyətlə  əlaqə  forma-
ları.  Valideynlərlə  əlaqə  əvvəllər həm də  yaşayış  yerlərində, 
evl
ər idarələrində, məktəb  mikrorayonunda  aparılırdı. 
Bel
əliklə, məktəb uşaqların təlim və tərbiyəsi işinə ictimaiyyəti 
d
ə  cəlb  edirdi.  İndi  bu  ənənə  müəyyən qədər  pozulmuşdur. 
M
əkətb  –  ailə  -  ictimaiyyət həlqəsi zədələnmişdir. 
İctimaiyyətdə  nəinki özgənin, hətta  öz  yaxınlarının, 
qonşusunun  övladına  da  biganəlik  yaranmışdır.  Uşaqlar 
m
əktəbdən kənarda pis təsirlərdən, demək olar ki, qorunmurlar. 
Burada efir v
ə  ekranlardan müntəzəm olaraq qeyri –
müt
əxəssiscəsinə  yerli  –yersiz  səslənən  azadlıq,  müstəqillik, 
insan  hüquqları  şüarlarının    rolu var. Ona görə  də  məktəb 
ail
ələrlə  əlaqəyə  daha ciddi önəm verməklə  ictimaiyyətlə  
əlaqəyə  yollar  tapmalıdır.  
           Bunun da yolu m
əktəbin nüfuzundan və  təşəbbüskar 
valideynl
ərlə  iş  birliyindən keçir; onlarla əl-ələ  verib məktəb 
mikrorayonundakı  mötəbər  ziyalıları,  pedaqoji  səriştəsi olan 
ağsaqqal  və  ağbirçəkləri, təqaüdçüləri  məktəb tədbirlərinə, 
yığıncaqlara dəvət etmək, həm şagird, həm də müəllim kontin-
genti il
ə ünsiyyətlərini yaratmaq  mümkündür. 
            Nümay
əndələr elə  ilk dəvətdən gərəkliklərini görüb, 
duyub h
əvəslənər, dədə -babadan qalma vərdişləri ilə böyüyən 
n
əslin düzgün istiqamətdə pərvərişinə kömək edərlər. Eləcə də  
möhk
əm özüllü tarixi mexanizm yenidən  işə  düşər,  yaş  ən-
daz
əsini adlayıb hamının qayğısına çevrilər. Nəticədə şagirdlər 
m
əktəbdən kənarda da qayğı ilə əhatələnərlər.  

---

 
268 
         B
əs dəvətlər nə  vaxt ola bilər?  -Müzakirələr,  görüşlər, 
bayramlar, müvafiq f
ənn axşamları  və digər tədbirlər keçirilər-
k
ən. Bu zaman onlar xatirələr  danışar,  çıxış  edər,  hansısa 
m
əsələyə münasibət bildirə bilərlər. Beləliklə, pedaqoji prosesə 
daxıl olarlar  və məktəbdə ictimaiyyətlə əlaqə şurası yaranar. 
         Bu sah
ədə  tədqiqatlar  aparmış  alimlərin  fikirlərinə  isti-
nad
ən deyə bilərik ki, valideyn komitələri və ictimaiyyət şura-
ları uşaq və yeniyetmələrlə iş prosesində məktəbin tövsiyəsi ilə 
aşağıdakıları əsas götürməlidir: 
         1.G
ənc nəslə  həyatın  qanun  –qaydalarını  dərk etdirmək,  
hüquqlarını  bilməklə  yanaşı,  vəzifələrini də  dərk etmələrinə 
nail olmaq. 
          2.Yeniyetm
ələri qanuna, birgəyaşayış  qaydalarına,  dav-
ranış  və  hüquq  normalarına    hörmət və  məhəbbət ruhunda 
t
ərbiyə  etmək, onlarda Vətəni müdafiəyə  hazırlıq  hissi  for-
malaşdırmaq. 
          
3.Uşaq və yeniyetmələrdə mənəvi keyfiyyətlərin inkişaf 
etdirilm
əsi qayğısına qalmaq. 
           4. Böyüy
ən nəslin həyati problemləri, mənəvi  dünyası, 
özünüd
ərki ilə bağlı həyəcan doğuran  yeni bədii əsərləri izlə-
m
ək, müəllimli –şagirdli oxumaq, valideynlər, ictimaiyyət nü-
may
əndələri, imkan varsa, müəlliflə  birgə  müzakirə  etmək;  
bel
əliklə, həyati  burulğanlara qarşı şagirdlərin gözünü açmaq  
v
ə  s. 
            Sinifd
ənxaric və  məktəbdənkənar  işlərdən  danışarkən 
qeyd etdik ki,  m
əktəb  şagirdlərin tərbiyəsi  işinin  mükəm-
m
əlləşməsi  üçün  uşaq  kitabxanaları,  uşaq  teatrları,  uşaq  və 
g
ənclər idman məktəbləri, gənc texniklər stansiyaları və digər 
qurumlarla da 
əlaqə saxlamalıdır. Çünki belə məktəbdənkənar 
t
ərbiyə müəssisələri məktəbin işinə kömək edir.  
           T
əhsil tariximizdə  “Məktəbə və ailəyə yardım şuraları” 
yaradılması  təcrübəsi var. Həmin  şuralar  istehsal  müəssisə-
l
ərində  yaradılırdı.  Hər müəssisə  bir məktəbi hamiliyə  götü-
rürdü v
ə ictimai kömək olaraq böyüyən nəslin tərbiyəsini özü-

---