Əsmər Sadıq qızı Bədəlova
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- T ə l i m
- 1.Pedaqogikanın obyekyi, predmeti, məqsəd və vəzifələri. Əsas pedaqoji anlayışlar. Müxtəlif dövrlərdə tərbiyə v
- T ərbiyə
- Geniş mənada tərbiyə
- Pedaqoji proses mü əllim və şagirdlərin qarşılıqlı – davamlı fəaliyyətidir. Onun təşkilində məqsəd → fəaliyyət →
5 T ə l i m 6 1.Pedaqogikanın obyekyi, predmeti, məqsəd və vəzifələri. Əsas pedaqoji anlayışlar. Müxtəlif dövrlərdə tərbiyə v ə təhsilin, pedaqoji elmin inkişafına bir nəzər Plan 1. Pedaqogikanın obyekti, predmeti, mövzusu, m əqsədi 2. Pedaqogikanın əsas anlayışları və vəzifələri 3. Q ədim dövrlərdə tərbiyə və təhsilin, pedaqoji elmin inkişafına bir nəzər 1. Pedaqogikanın obyekti, predmeti, mövzusu, m əqsədi. Pedaqogika yunanca payda və qoqos sözlərinin bir- l əşməsindən əmələ gəlib uşaqötürən deməkdir. Qədim Yuna- nıstanda varlıların uşaqlarını məktəbə ötürənlərə paydaqoqos deyirdil ər. Zaman keçdikcə bu söz daha geniş mənanı – yəni, uşağı tərbiyələndirmək, öyrətmək, inkişaf etdirmək mənasını əhatələmiş və elmi anlam olaraq pedaqogika şəklində işlən- mişdir. Pedaqogika elminin inkişafı sübut etmişdir ki, təkcə uşaqlar deyil, yaşlıların da pedaqoji rəhbərliyə ehtiyacı vardır. Lakin bu q ənaət çox qədimlərdə deyil, XX əsrin ortalarından etibar ən, son onilliklərdə hasil edilmişdir. H ər bir elmin obyekti və predmeti olur. Pedaqogika el minin obyekti insandır. Lakin insan həm də psixologiya, sosiologiya, etika, estetika, anotomiya v ə bir sıra başqa elm- l ərin də obyektidir. Bəs fərq nədədir? Fərq bu elmlərin pred- metind ədir. Yəni psixologiya insanda baş verən psixi xüsu- siyy ətləri, estetika insanların gözəlliyə münasibətini, anatomiya nsanın bədən üzvlərinin quruluşunu və inkişaf xüxusiyyət- l ərini öyrənir. Bu baxımdan pedaqogikanın predmeti insanın t ərbiyəsi və təlimidir. Beləliklə, deyə bilərik ki, pedaqogika insan v ə onun tərbiyəsi haqqında elmdir; elə pedaqogikanın 7 mövzusu da budur. Y əni pedaqogika təlim, tərbiyə, təhsil və adamların əqli inkişaf məsələlərini öyrənir. Onun başlıca məqsədi pedaqoji prosesin qanunauyğun- luqlarını aşkara çıxarmaqdan ibarətdir. 2.Pedaqogikanın əsas anlayışları və vəzifələri. Hər bir elmin özün əməxsus anlayışları ( kateqoriyaları ) vardır. Bu gün pedaqoji anlayışlar çoxdur. Onlardan ən əsası təlim, tərbiyə və t əhsil, nəticə olaraq inkişaf anlayışlarıdır. Pedaqoji ədəbiyyatda alimlərin bu anlayışlara verdikləri tərifləri ümumil əşdirərək, aşağıdakı kimi ifadə etmək olar: T əlim müəllim və şagirdlərin qarşılıqlı, məqsədyönlü f əaliyyətidir. Təlim prosesində şagirdlər müəllimin rəhbərliyi altında bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələnir, tərbiyə olunurlar. T əlim təhsil almaq vasitəsidir. T ərbiyə şəxsiyyətin məqsədəmüvafiq və mütəşəkkil formalaşması prosesidir. Tərbiyə prosesində tarixən qazanılmış sosial t əcrübə yaşlı nəsil tərəfindən gənc nəsillərə ötürülür və onlarda davranışla əlaqədar olan mənəvi keyfiyyətlər məqsəd- yönlü, planlı, mütəşəkkil şəkildə formalaşdırılır. Prosesdə müxt əlif tərəflər –valideynlər, müəllimlər, tərbiyəçilər, icti- maiyy ət nümayəndələri iştirak edir. Pedaqogikada həm dar, h ən də geniş mənada tərbiyə ifadələri işlədilir. Dar mənada t ərbiyə insanda hər hansı bir keyfiyyətin formalaşmasına yon əlmiş cəhddir. Geniş mənada tərbiyə isə şəxsiyyətə müt əşəkkil, məqsədyönlü və planlı təsirlərin bütün növlərini n əzərdə tutur. T əhsil bəşəriyyətin əldə etdiyi biliklərə yiyələnmə prose- sinin n əticəsidir. Təhsil sayəsində gənc nəsil elmi biliklərərin sistemin ə yiyələnir, onun dünyagörüşü, əxlaqı -mənəvi key- fiyy ətləri, yaradıcılıq qabilliyyəti formalaşır. Pedaqoji proses mü əllim və şagirdlərin qarşılıqlı – davamlı fəaliyyətidir. Onun təşkilində məqsəd → fəaliyyət → n əticə komponentləri vardır. 8 Bel əliklə, pedaqogika böyüyən nəslin təlimi, tərbiyəsi v ə təhsili haqqında elmdir. Mütəşəkkil və sistemli şəkildə aparılmış təlim, tərbiyə və təhsilin, ümumən pedaqoji prosesin n əticəsi isə inkişafdır. Pedaqogikanın anlayışlarından irəli gələn vəzifələr aşağdakılardır: - Yeni insan şəxsiyyətinin hərtərəfli və ahəngdar inkişafını t əmin edən pedaqoji prosesi tədqiq etmək. - Şəxsiyyətin formalaşmasının qanunauyğunluqlarını aşkar etmək. -Mü əllimlərin tərbiyə və təhsil fəaliyyətinin nəzəriyyə və metodikasını işləyib hazırlamaq. - Qabaqcıl pedaqoji təcrübəni ümumiləşdirib həyata keçirm ək. -Mü əllimləri pedaqoji nəzəriyyələrlə, təlim, tərbiyə metodları və priyomları ilə təmin etmək. -G ənc nəslin təlim, tərbiyə, təhsil sisteminin zəruri məsə- l ələrini işləmək, ümumibəşəri və milli təlim, tərbiyə, təhsil nə- z əriyyəsini xalqımızın tərbiyə ənənələri əsasında inkişaf etdirm ək. 3.Q ədim dövrlərdə tərbiyə və təhsilin, pedaqoji elmin inkişafına bir nəzər. Tarixi inkişaf prosesində ibtidai icma quruluşu quldarlıqla əvəz olundu. Eramızdan əsrlərlə əvvəl ilk d əfə olaraq Şərqdə böyük dövlətlər, şəhərlər, məktəblər əmələ g əldi. Bu sırada qədim Çin, Misir, Babil, Şumer... o cümlədən Az ərbaycanın adını çəkə bilərik. Q ədim Çində həm ibtidai, həm də yuxarı dərəcəli dini s əciyyəli məktəblər olmuşdur. Həmin məktəblərdə böyük yazıçıların və şairlərin əsərləri, əxlaq və fəlsəfə, bəzən nücum (astponomiya) elmi öyr ədilirdi. Bu məktəblərdə hakim uşaqlarına oxuyub – yazmağı heroqliflər vasitəsilə öyrədirdilər. Q ədim Çinin yüksək mədəniyyəti və xüsusilə heroqlif yazıları öz t əsirini qonşu xalqlara da göstərmişdir. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|