Əzizə Cəfərzadə
Yüklə 2,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.vivo-book.com
130 ġirvanĢaһın qıĢ sarayını fҽtһҽ göndҽrib. Sҽnin saһilinҽ enҽk, Xҽzҽrim! Görҽk orada nҽ qҽdҽr qardaĢ, qardaĢ qanı axıdıb sҽnin pak sularına?
Dalğaların nҽ qҽdҽr vҽtҽn övladının qanına boyanıb? Xırdaca, oynaq, dҽcҽl lҽpҽlҽrin saһilin qanlı qumlarını yuyub arıdıb. Sҽn göz yaĢlarındanmı belҽ duzlusan, aһlardan, ҽninlҽrdҽnmi belҽ һҽzinsҽn, qҽzҽblҽrdҽnmi belҽ çoĢqunsan, Xҽzҽrim mҽnim?
SҼNҼTKAR MҼHҼLLҼSĠNDҼ
divara tikilmiĢdi, bir-birinҽ yol dar dalandan keçirdi. Elҽ bil ki, ҽһali ya baĢı alovlu, qanlı-qadalı yağıdan qorxub bir birinҽ sığınmıĢdı (canavar görmüĢ quzu sürüsü kimi), ya da
www.vivo-book.com
131 üstü göy qübbҽli, altı gen dünyamızda torpağımıza qҽnaҽt elҽmiĢ, yeri-yurdu ҽkin-biçin üçün saxlamıĢdı. DemiĢdilҽr ki, qoy tayfanın ҽkҽri çox, biçҽri-çörҽyi bol olsun. ġҽһҽrdҽ demҽk olar ki, evlҽrin böyründҽ dҽ qҽbirlҽr var idi. Bu Ģҽһҽrdҽ һҽr Ģeydҽn ҽvvҽl zҽrgҽrlik vҽ dulusçuluq inkiĢaf etmiĢdi. Dulusçuluq mҽmulatı ikimҽrtҽbҽli kürҽlҽrdҽ biĢirilirdi. AĢağıda odluqda, uzunsov çalada tҽzҽklҽr, kҽrmҽlҽr qalanıb yandırılır, içҽrisi palçıqla suvanmıĢ üst gözҽ qab-qacaq yığılır, yanan odun tҽsirilҽ qıpqırmızı qızarırdı. Dulusçular qıĢda tҽzҽk vҽ kҽrmҽdҽn, yayda külҽĢ vҽ qaramığdan istifadҽ edirdilҽr.
Otaqlar ev saһibinin һazırladığı mҽmulatla bҽzҽdilirdi. Rҽflҽrҽ, dҽһmҽrdҽlҽrҽ kasa, gildҽn biĢmiĢ Ģirli qablar, kuzҽ, küpҽ, bardaq vҽ dҽbbҽlҽr düzülürdü. Üzҽrinҽ qara, qırmızı, mixҽyi cizgilҽr çҽkilmiĢ һҽndҽsi fiqurlar һҽr biri bu qaba gözҽllik verdiyi kimi, eyni zamanda, bunlar sirli-seһrli yazılar, cadular, yasaqlar vҽ inamlarla bağlı idi. Hҽyҽtdҽ püstҽ ağacının budağına keçirilmiĢ dҽryaz, oraq ev saһibinin ҽkin-biçinlҽ dҽ ҽlaqҽdar olduğunu göstҽrirdi.
www.vivo-book.com
132 Dulusçuların һҽyҽti bir az geniĢ olurdu. Hazır mҽmulatı eĢĢҽyҽ yüklҽyib bazara çıxarırdılar. Kҽndlҽrdҽn gҽlҽnlҽrҽ sovça, sҽnҽk, neһrҽ, küpҽ vҽ baĢqa mҽmulat satırdılar. Ҽvҽzindҽ buğda, arpa alırdılar. ġҽһҽr ҽһli tҽk bir inҽk, qoyun da saxlayırdı. ġҽһҽr kҽnarında ҽkin yeri olanlar taxıl da ҽkirdi. Ҽһalinin ҽksҽriyyҽtinin dҽnizkҽnarı bağlarda xırdaca bir evi, azacıq üzüm, ҽncir bağları vardı. Yayı külfҽtlҽrini götürüb bu bağlara köçür, qızıl qumlar üstündҽ, qızmar günҽĢdҽn Ģirҽ çҽkmiĢ kҽһrҽba kimi ağĢanı, ağadayı, qızıl üzüm, kiĢmiĢi, qara Ģanı yetiĢdirirdilҽr. Arvadlar bu üzüm vҽ ҽncirdҽn qıĢ ruzusu üçün püskҽndҽ, ĢirbҽdüĢҽndҽ, mövüc qurudur, dҽrdlҽrҽ dҽrman, xҽĢil vҽ һalvalara dad verҽn doĢab, uĢaqların novxarıĢı olan zincilfҽrҽc biĢirirdilҽr.
Zҽrgҽrlҽrin һҽyҽti çox yığcam idi. Adҽtҽn, iki otağın birindҽ külfҽtin yatacağı yerlҽĢir, bir növ ҽndҽrun yerini görür, digҽrindҽ ev saһibi zҽrgҽr iĢlҽyirdi ki, bu otaq һҽm dҽ sifariĢçi qonağın qҽbulu üçün idi. Zҽrgҽr burada öz xırdaca dҽzgaһı dalında iĢlҽyir, balaca, dҽqiq tҽrҽzisindҽ qızıl- www.vivo-book.com
133 gümüĢ çҽkir, sonra onları ҽridir vҽ istҽdiyi Ģҽklҽ salırdı. Tҽsvir etdiyimiz ikiotaqlı balaca һҽyҽt belҽ zҽrgҽrlҽrdҽn birinin mҽnzili idi. Burada uca qol-budağı qonĢu һҽyҽtlҽrinҽ belҽ boylanmıĢ bir püstҽ ağacı var idi.
Püstҽ ağacının altında salınmıĢ nimdaĢ palaz üstündҽ iki arvad vҽ bir dҽ 5-6 yaĢlarında bir qız uĢağı oturmuĢdu. Onlardan biri dolğun bҽdҽnli, girdҽsifҽt, uzun һörüklҽri az qala topuğuna çatan qadın idi. BaĢına dingҽ vurmuĢdu. Qırx yaĢlarını һaqlamıĢdı. Gen, ikibalaq tuman geymiĢdi. BardaĢ qurub oturmuĢ, ҽlindҽki mis qalıba al mҽxmҽrdҽn araqçınlıq keçirib, gülҽbҽtin düzürdü. Araqçının naxıĢlarını mis qalıbın dairҽsinҽ baxa-baxa tikirdi. Yanındakı qurama boğça açıq idi. Burada gülҽbҽtin, ipҽk, keçi saplar topu, qızılı iynҽ dҽsti vardı. Arabir gҽrҽyi olan saplardan münasib iynҽyҽ keçirib iĢlҽyirdi. Qadın ev saһibi zҽrgҽr Dҽrgaһqulunun külfҽti Xırdaxanım idi. Xırdaxanım ҽrinin sҽyyar sҽnҽt sҽrgisinҽ bҽnzҽyirdi – Qulaqlarında ҽsl usta ҽlilҽ, mҽһҽbbҽtlҽ iĢlҽnmiĢ ҽlvan minalı, zҽrif Ģҽbҽkҽli qırxdüymҽ sırğalar, boynunda «balıqĢҽlpҽli» gҽlbҽnd, barmağında xatҽm üzük, qollarında www.vivo-book.com
134 һҽsiri qolbaqlar var idi. Mina kҽmҽr darayı köynҽk üstündҽn belini kip bağlamıĢdı. Sanki qadınlara ҽrinin sҽnҽtini nümayiĢ etdirirdi. ġҽһҽrin bütün baĢqa qadınları kimi, o da olan bҽzҽklҽrini һeç vaxt üstündҽn çıxarmırdı. Evdҽ dҽ, һamamda da, toy-bayramda da.
Xırdaxanımın müsaһibi dҽ ikibalaq tuman vҽ arxalıq geymiĢdi. O, diz üstündҽ oturub qarĢısına qoyduğu daraqda yun darayırdı. Yanındakı kisҽdҽn ҽlçimlҽri götürüb darağa keçirir, qabdan bir çimdik yağ alıb ҽllҽrinҽ sürtür vҽ daranmıĢ ҽlçimlҽri yenidҽn darayır, daһa doğrusu onları «süzürdü». Görünür, yun çox zҽrif bir Ģey üçün: Ģalvarlıq, çuxalıq vҽ ya da baһalı xalça üçün daranırdı, Yaxın qonĢusu – Xırdaxanımla birlikdҽ һҽvҽsҽһҽvҽs iĢlҽmҽyҽ gҽlmiĢ bu qadın dulusçu Vҽliyullanın külfҽti Balaxanım idi. 35-36 yaĢlarında olardı. QҽnĢҽrindҽki balaca qız qızlığı Sҽkinҽ idi. Qıçlarını yığıb bükmüĢ vҽ dizinҽ kҽlҽf keçirmiĢdi. Bir-bir yanındakı dükçҽlҽrdҽn götürüb ҽvvҽlcҽ kҽlҽflҽyir, sonra da analığının göstҽrdiyi qaydada yumaq sarıyırdı.
Yüklə 2,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|