www.vivo-book.com
109
bu cavanın bircҽ kiçik iĢarҽsi ilҽ onun yolunda canından
keçmҽyҽ, özünü qurban vermҽyҽ һazır idi.
Ġsmayıl soruĢdu:
– Adamı burda görmüsҽn, Rҽһim?
– Bҽli, һökmdarım, burda.
– Haçan?
– Elҽ indicҽ, qurbanın olum.
– Hara qeyb olduğunu görmҽdin?
– Çox baxdım, qibleyi-alҽm, daĢların arasında itdi. Elҽ bil
yerҽ batdı. Deyirҽm, bҽlkҽ gizlҽnib. Mҽn gedҽndҽn sonra
çıxıb ora, – deyҽ cavan süvari ҽli ilҽ sıldırımların üstünü
göstҽrdi.
Burada azman qayalar sҽrt qara divar yaratmıĢdı. Amil nҽ
isҽ demҽk istҽdi, lakin Ģaһın һüzurunda danıĢmağa cürҽt
etmҽdi. Bir dҽ ondan söz soruĢan da yox idi, rҽyini bilmҽk
istҽyҽn dҽ. Ondakı һҽrҽkҽti duyan һökmdar çiyni üstündҽn
amilҽ baxıb Bayram bҽydҽn soruĢdu:
– Bҽs çarvadar-bҽlҽdçinin fikri nҽdi?
www.vivo-book.com
110
Dolayısı ilҽ olsa da, sual ona verilmiĢdi. Bҽlҽdçi baĢ endirdi
vҽ üzünü Bayram bҽyҽ tutub kҽkҽlҽyҽrҽk dillҽndi:
– Ora quĢqonmaz qayalardı, ora insan ayağı dҽymҽz.
Çıxmalı yol da yoxdu.
– Bҽlkҽ o biri üzündҽn...
– O tҽrҽf dҽ dağlardı, uca, özü dҽ yol-irizsiz.
Ġsmayıl yenҽ dҽ Bayram bҽyi qaralayıb dedi:
– Onda adam bura göydҽn düĢmҽyib ki. Keçҽk o biri taya.
Çayın o biri tayından bҽlkҽ bir Ģey seçҽ bildik.
Bu sözlҽrlҽ dҽ o atını GünҽĢli çaya saldı. Çayın ortasında
su burulur, gicov getdikcҽ dҽrinlҽĢirdi. Ġndi artıq su atın
qarnının altına vururdu. Bayram bҽy cavan Ģaһın öz atını
Kürҽ vurmasını görmüĢdü, Ģücaҽtinҽ bҽlҽd idi. Bununla
belҽ, dar çay boğazında qҽfil sel gҽlҽ bilҽrdi. Dar çayların
ilin bu fҽslindҽ gözlҽnilmҽzliklҽri çox olur. Ҽvvҽli sҽssiz
baĢlayır, az sonra güclҽnir, kükrҽyir, uğultusu alҽmi götürür.
BeĢ dҽqiqҽnin içindҽ qabağına dҽvҽ dҽ çıxsa, süpürlҽyib
aparır vҽ tez dҽ su azalır, sakitlҽĢir, çay nҽrmin bulağa,
susqun quzuya dönür. Yalnız saһillҽrdҽki lil, selinti, nҽһҽng
www.vivo-book.com
111
daĢlar, bir az ҽvvҽl burada baĢ vermiĢ faciҽnin niĢanҽsi kimi
qalır.
Bayram bҽy bir an içindҽ bütün bunları düĢünüb һҽyҽcana
gҽldi, nҽ isҽ demҽk, Ģaһı xҽbҽrdar etmҽk istҽyirdi ki, Ġsmayıl
özü atın qarnının altına vuran suyun getdikcҽ dҽrinlҽĢdiyini
duyub, һeyvanı sola, axara doğru döndҽrdi. Axar boyu cҽld
atı sҽyridib, su zҽrrҽlҽrini fҽvvarҽ kimi göyҽ qaldırdı vҽ bir
qızğın gҽnc nadincliyi ilҽ o biri saһilҽ sıçradı. Bayram bҽy,
amil-bҽlҽdçi vҽ Rҽһim bҽy dҽ onu müĢayiҽt etdilҽr.
QarĢı saһildҽn azman qayanın üstündҽ һeç bir canlı
görünmürdü. Evdҽn, alaçıq vҽ ya baĢqa bir tikilidҽn ҽsҽr-
ҽlamҽt yox idi.
Atlılar baĢlarını yuxarı qaldırıb xeyli baxdılar. Onlar atlarını
bir qҽdҽr sürüb, GünҽĢli çayın һҽr iki saһildҽn sıldırım vҽ
uca qayalarla ҽһatҽ olunduğu ҽn dar boğazına qҽdҽr getdilҽr.
Yenҽ dҽ elҽ bir Ģey görmҽdilҽr.
Geri qayıtdılar, yenҽ dҽ gözlҽrini qara divara bҽnzҽyҽn
www.vivo-book.com
112
qayalığa dikib irҽlilҽyirdilҽr. Birdҽn һökmdarın nҽzҽrini
çayın suyu ilҽ bҽrabҽr, qayanın dibindҽki iri köhül cҽlb etdi.
Sumu deĢib açmıĢdı bu mağaranı? Yox, insan ҽlinin iĢinҽ
bҽnzҽyirdi.
Ġsmayıl atın cilovunu çҽkdi, qҽdҽm-qҽdҽm sürmҽyҽ baĢladı.
Diqqҽtlҽ bu mağara ağzına baxırdı. Hҽlҽ müĢayiҽtçilҽrinҽ
bir söz deyib nҽzҽrlҽrini onu maraqlandıran yerҽ cҽlb
etmҽmiĢdi ki, birdҽn dҽlmҽdҽn iki ҽl uzandı, güyümü suya
batırıb doldurdu vҽ çҽkildi.
Ġndi izaһata eһtiyac yox idi. Yanındakılar da bu ҽllҽri vҽ
güyümü görmüĢdülҽr. Amil-bҽlҽdçi özünҽ müraciҽt
olunmasını gözlҽyҽ bilmҽdi, һeyrҽt qarıĢıq bir sҽslҽ dillҽndi:
– Govurlar ordadı, qibleyi-alҽm! Onlar, görünür, yuxarıdan
lağım atıblar, qayanı yarıblar, su üçün.
– Mҽlum oldu, mҽlum oldu...
Bayram bҽy tҽnҽ ilҽ bҽlҽdçiyҽ dedi:
– Demҽk, qayalığın üstünҽ dağ tҽrҽfdҽn yol var, amil!
– Belҽ görünür, tҽsaddüqün olum, Ģaһım!
– Bayram bҽy, binagüzarlıq gör, qayalığı müһasirҽ edin.
www.vivo-book.com
113
– BaĢ üstҽ, qibleyi-alҽm!
Rҽһim bҽy atını һökmdarın atına yaxın sürüb, xaһiĢkar sҽslҽ
dillҽndi:
– Mҽnim dҽstҽmҽ izin ver, qibleyi-alҽm! Hökmdar
niqabının altından özündҽn cҽmi bir-iki yaĢ böyük olan
gҽncin sҽdaqҽt vҽ vҽfa, itaҽt vҽ xaһiĢ yazılmıĢ simasına
baxdı, Rҽһim bҽyin sol qaĢının üstündҽki çapıq yeri һҽlҽ dҽ
qızarırdı. O, bu çapığın tarixçҽsini yaxĢı xatırlayırdı.
Hadisҽnin üstündҽn һҽlҽ һeç bir il dҽ keçmҽmiĢdi. YaxĢı
yadındaydı, o zaman Laһicanda keçirdiyi altı ildҽn sonra
Mirzҽli һakimin qonaqpҽrvҽr sarayını tҽrk edib, baĢının
adamları ilҽ Ҽrdҽbilҽ getdi. Lakin Ҽrdҽbil һakimi Cҽyirli
Sultanҽli bҽy Ҽlvҽnd Mirzҽnin adı ilҽ onu Ҽrdҽbilҽ
buraxmadı. Gҽnc Ġsmayıl һҽlҽ Ģaһlıq adını üstünҽ
götürmҽmiĢdi. BaĢındakı 1500 qızılbaĢ atlısı içindҽ ҽn yaxın
müqҽrrҽblҽrindҽn Lҽlҽ Hüseyn bҽy, Abdulla bҽy, Lҽlҽ
Xülafa bҽy, Rüstҽm vҽ Bayram bҽy Qaramanlı qardaĢları,
Xınıslı Ġlyas bҽy, Ayqut oğlu, Qara Piri bҽy Qacar var idi.
Deyilҽmdҽn keçib TalıĢ һakiminin razılığı ilҽ Astaraya
Dostları ilə paylaş: |