371
17 Noyabr – Milli Dirçəliş Günü, (1988)
“Dirçəliş oyanışdı, yenidən yaranmaq, dünyaya təzədən gəlməkdi. Sözün hər
mənasında dirçəliş mübarizə aparmaq və özünü təsdiq etməkdi. Elə bizim xalqın
da Milli Dirçəliş günü onun özünü təsdiqi idi. XX əsr xalqımızın yaddaşında
dövlətçilik, müstəqillik, ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə əsri kimi qalacaqdır!”
İlham Əliyev,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
1988-ci ilin ilk günlərində Ermənistanın
Azərbaycana qarşı açıq təcavüzü başlandı. SSRİ-
nin o vaxtkı rəhbərliyinin buna biganə münasibətini
görən ermənilər planlı şəkildə Ermənistan
hökumətinin tapşırığı və göstərişilə Ermənistanda
yaşayan 200 mindən çox azərbaycanlını öz ata-
baba yurdlarından kütləvi surətdə qovdular. Elə
həmin ilin fevral ayında Azərbaycanın Dağlıq
Qarabağ bölgəsində ixtişaşlar törətdilər. Onlar
Azərbaycanın tarixi torpağı olan Dağlıq Qarabağın
Azərbaycandan qoparılıb Ermənistana birləşdirməsi haqqında məsələ qaldırdılar.
Belə bir vaxtda Azərbaycan xalqı ayağa qalxdı. Xalq öz etirazını sakit şəkildə
rəhbərliyə bildirdi. İlk zamanlar Azərbaycan vətəndaşları Moskvaya, yerli
hakimiyyət başçılarına inanırdılar. Onların şüarları, gəzdirdikləri portret və
bayraqlarda bunu sübut edirdi. 1988-ci ilin noyabrın 17-də Bakının əsas meydanı
sayılan Azadlıq meydanında Sovet dövlətinin xalqımıza qarşı apardığı
antiazərbaycan siyasətinə etiraz əlaməti olaraq Azərbaycan ictimaiyyətinin
uzunmüddətli mitinqi başlandı. O, vaxt bütün xalq bir yumruq kimi düyünlənmişdi.
Bu, əsl xalq hərəkatı, milli azadlıq hərəkatı idi. Dekabrın əvvəllərində sovet
qoşunları tərəfindən ümumxalq mitinqi dağıdıldı.
Azərbaycanda bu hadisələr milli azadlıq hərəkatı kimi qiymətləndirilir və
Vətənizmin istiqlaliyyət qazanmasında əsas amil sayılır. “Milli dirçəliş” deyəndə
buna yalnız siyasi aspektdən yanaşmaq olmaz, çünki milli dirçəliş yalnız ictimai
baxımdan yox, həm də mədəni-mənəvi əxlaqi dəyərlərin xalqın özünün təməl
prinsipləri üzərində inkişaf edən ənənələrinin təcəssümüdür, onun yaşadılmasıdır və
onun yaşaması məhz Milli dirçəlişin təməlidir.
İnternetdə:
www.books.google.com
372
19 Noyabr – Ümumdünya Fəlsəfə Günü, (2002)
Ümumdünya Fəlsəfə Günü YUNESKO-nun qərarına əsasən 2002-ci ildən
başlayaraq noyabr ayının 3-cü cümə axşamı günü qeyd olunur. Ümumdünya Fəlsəfə
Gününün yaranmasının əsas ideyası dünyada baş verən qlobal ictimai-mədəni
dəyişiklikləri müzakirə etmək üçün platforma tapmaq, insanları fəlsəfi irsə
yaxınlaşdırmaq, məişət təfəkkürünün aləmini yeni ideyalar üçün açmaq və bu gün
cəmiyyət qarşısında duran çağırışlarla bağlı olan ictimai müzakirələri
stimullaşdırmaqdan ibarətdir. Mütəfəkkirlərin çoxu qeyd edirdilər ki, fəlsəfənin
məğzi təəccüblənməkdədir. Doğurdan da, fəlsəfə insan varlıqlarının özləri və
yaşadıqları dünya ilə maraqlanmağa olan təbii istəkdən doğulur. Müdrikliyə olan
sevgi qismində çıxış edərək, fəlsəfə bizi düşüncələr haqqında düşünmək, müxtəlif
fundmental həqiqətləri dərindən öyrənmək və şəxsi nəticələr çıxarmağı öyrədir.
Əsrlər ərzində fəlsəfə müxtəlif konsepsiyalar və ideyalar əmələ gətirmiş və kritik,
müstəqil və yaradıcı düşünməyin təməlini qoymuşdur.
Fəlsəfə Günü YUNESKO-nun 70-dən çox ölkəsində qeyd olunur. Hər il fərqli
mövzulara həsr olunan bu gündə mütəfəkkirlərin, alimlərin, müəllimlərin, tələbə və
şagirdlərin, mədəniyyət və təhsil nümayəndələrinin iştirakı ilə müxtəlif tədbirlər
keçirilir: fəlsəfi diskussiyalar, “dəyirmi masalar”, konfranslar, seminarlar, sərgilər,
təqdimatlar və s.
İnternetdə:
www.books.google.com
373
20 Noyabr – Ümumdünya Uşaqlar Günü, (1956)
“Uşaqlar – bizim sabahkı hakimlərimizdir, bizim dünyagörüşümüzün,
əməllərimizin tənqidçiləridir”.
M. Qorki,
rus yazıçısı
Ümumdünya Uşaqlar Günü (Ümumdünya
Uşaq Hüquqları Günü ) (ing. Universal Children's
Day) – 1954-cü ildə BMT-nin Baş Assambleyası
tərəfindən (№836, (IX) saylı qətnamə) 1956-cı
ildən bütün dövlətlərə uşaqlar şərəfinə keçirilməsi
tövsiyə olunan bayramdır.
Baş Assambleya öz qətnaməsində qeyd
edirdi ki, Ümumdünya Uşaqlar Gününün ümumi
bayram kimi qeyd edilməsi millətlər arasında
həmrəyliyin və əməkdaşlığın bərkidilməsinə
xidmət edəcək. BMT tərəfindən 1959-cu ilin 20
noyabrında "Uşaq Hüquqları Bəyannaməsi", 1989-
cu ildə isə "Uşaq Hüquqları Konvensiyası" qəbul
etmişdir. Uşaq Hüquqları Konvensiyası (UHK)
uşaqların insan hüquqlarını təsdiq edən ilk icbari hüquqa malik beynəlxalq
konvensiyadır. 1989-cu ildən bu günədək BMT-yə və ya Cenevrə Konvensiyasına
üzv olan ölkələrin sayını üstələyən 193 ölkə tərəfindən ratifikasiya edilmiş UHK,
demək olar ki, bütün dünyada qəbul edilib.
1924-cü ildə ilk dəfə olaraq uşaqların hüquqlarını təmin edən bəyannamə
qəbul edilmişdir. Bu bəyannamədə deyilirdi ki, "bəşəriyyət məcburdur ki, uşaqları
ən yaxşı şeylərlə təmin etsin". Bu bəyannamənin qəbulu ilə bağlı ilk işlər Eglantyne
Djebb tərəfindən görülmüşdür. Birinci Dünya müharibəsinin dəhşətlərinin şahidi
olan Eglantyne Djebb müharibənin dəhşətlərindən sarsılaraq uşaqların xüsusi
müdafiəyə ehtiyac duyduqlarını anlayıb. O, bacısı Doroti Bakstonun köməyi
ilə 1919-cu ildə uşaqlara yardım, kömək göstərib, onların müdafiəsini təmin etmək
üçün Londonda “Uşaqlara Yardım Fondu”nun əsasını qoyub.
İnternetdə:
www.books.google.com
Dostları ilə paylaş: |