387
15 Noyabr – Ədəbiyyatşünas Firidun Hüseynovun 85 illiyi, (1933-1986)
Hüseynov Firidun Cəlal oğlu 1933-cü ildə anadan olmuşdur. O, Naxçıvan
Dövlət İkiillik Müəllimlər İnstitutunu, Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya
fakültəsini (1959) bitirmişdir. ADU-nun Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi kafedrasında
professor, filologiya fakültəsində dekan işləmişdir. "Molla Nəsrəddin" satirik ədəbi
məktəbi F.Hüseynovun araşdırmalarının əsas obyektidir. Firidun Hüseynov "Əli
Nəzminin həyatı və yaradıcılığı"mövzusunda namizədlik (1964) "Cəlil
Məmmədquluzadə nəsrində əsas problemlər"(1978) mövzusunda doktorluq
dissertasiyası müdafiə etmişdir. F.Hüseynov "Əli Nəzmi"(1970), "Adi əhvalatlarda
böyük həqiqətlər"(1977), "Satirik gülüşün qüdrəti"(1982), "Molla Nəsrəddin" və
mollanəsrəddinçilər"(1986) monoqrafiyalarının və məqalə toplularının, "Molla
Nəsrəddin jurnalı", "İdeya-bədii körpü", "C.Məmmədquluzadənin bədii nəsrində
ziyalı surətləri", "C.Məmmədquluzadə L.N.Tolstoy haqqında", "Aydınlara doğru",
"İntibah carçısı" və s. məqalələrin müəllifidir. Mollanəsrəddinçi şair Əli Nəzminin
"Seçilmiş əsərləri"ni (1979) nəşr etdirmişdir. Mollanəsrəddinçilərin əsas yer tutduğu
"XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı" dərsliyinin (professor Mir Cəlala birlikdə)
müəllifidir.
Kitabları: “XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı” (1969), “Əli Nəzmi” (1970), “Adi
əhvalatlarda böyük həqiqətlər” (1977), “Satirik gülüşün qüdrəti” (1982) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
388
22 Noyabr – Yazıçı, dramaturq Firidun Ağayevin 85 illiyi, (1933-1995)
Firidun Ağayev 1933-cü il noyabrın 22-də Lənkəran
şəhərində fəhlə ailəsində doğulmuşdur. Burada orta məktəbi
bitirdikdən sonra ADU-nun fılologiya fakültəsində təhsil
almışdır (1953-1958). Əmək fəaliyyətinə Azərbaycan
Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsində redaktor kimi
başlamış (1958), sonra radio uşaq verilişləri redaksiyasında
baş redaktor (1960-1963), televiziya uşaq verilişləri
redaksiyasında baş redaktorun müavini (1963-1966), bədii
verilişlər redaksiyasında baş redaktorun müavini (1966-1968),
uşaq və gənclər verilişləri redaksiyasında baş redaktor (1968), səhnə verilişləri
redaksiyasının redaktoru (1968-1969), "İncəsənət" redaksiyasının baş redaktoru
(1969-1970), "Ekran" yaradıcılıq birliyi redaksiya heyətinin üzvü (1970-1971), baş
redaktoru (1971-1973), musiqili verilişlər baş redaksiyasının redaktoru (1973-1976),
əyləncəli proqram redaksiyasının böyük redaktoru (1976), "Gənclik" redaksiya
proqramını hazırlayan qrupun redaktoru (1976-1978) olmuşdur. Ədəbiyyat
verilişləri redaksiyasında şöbə müdiri (1978-1991), kinoverilişləri baş
redaksiyasının böyük redaktoru (1991-1995) vəzifələrində çalışmışdır. Ədəbi
yaradıcılığa 1953-cü ildə universitetin "Lenin tərbiyəsi uğrunda" qəzetində çıxan
oçerk və hekayələri ilə başlamışdır. Onun "Ananın məktubu" hekayəsi 1956-cı ildə
"Azərbaycan gəncləri" qəzetində dərc edilmişdir. Bundan sonra oçerk, hekayə,
roman, pyes və ssenari sahəsində fəaliyyət göstərmişdir. Onun "Skripkanın
qayıtması", "Həyat, söylə sən kiminsən?", "Leyla və onun dostları" ssenarilərinə
telefilm çəkilmiş, "Qayğı", "Səməndər quşu", "Cırtdanın sərgüzəştləri", "Xoruz"
pyesləri səhnəyə qoyulmuşdur. Medalla təltif olunmuşdur (1970). Firidun Ağayev
1995-ci il oktyabrın 16-da Bakıda vəfat etmişdir.
Kitabları: “Qayıq dənizə çıxır” (1961), “Qardaşlar”, “Səni düşünürəm” (1970),
“İldırım dənizə çaxır” (1975), “Mən uşaq olmamışam” (1985), “Skripkanın
sərgüzəşti” (1988) və s.
Filmoqrafiya: Quzu (film, 1967), Leyla və onun dostları (film, 1971), Həyat, sən
kiminsən? (film, 1972), Skripkanın sərgüzəşti (film, 1972), Ülviyyənin mahnıları
(film, 1973),
İşarəni dənizdən gözləyin (film, 1986).
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
389
23 Noyabr – Yazıçı Əmrah Əmrahovun 95 illiyi, (1923-1988)
Əmrah Əmrahov 1923-cü ildə Bakının Kürdəxanı
kəndində anadan olub. Kürdəxanı kənd məktəbinin 1-ci
sinfində bir neçə ay oxuduqdan sonra göz həkimləri ona
oxumağı qadağan ediblər. Beş il müalicə olunduqdan sonra
1936-cı ildə yenidən məktəbə gedir. 1944-cü ildə 9-cu sinfi
bitirərək Azərbaycan Dövlət Universitetinin hazırlıq
şöbəsinə daxil olub. 1945-ci ildə ADU-nin filologiya
fakültəsinin jurnalistika şöbəsinə daxil olub. Eyni zamanda
"Azərbaycan pioneri" qəzeti redaksiyasında xüsusi müxbir
işləyib. 1950-ci ildə universiteti müvəffəqiyyətlə bitirib və həyatını həmişəlik
"Azərbaycan pioneri" qəzeti ilə bağlayıb. Əmrah müəllim ömrünün sonuna kimi, 38-
il bu qəzetdə çalışıb. Əbədi işçi, şöbə müdiri, məsul katib, nəhayət, qəzetin
redaktoru. Onun sayəsində "Azərbaycan pioneri" o dövrdə nəinki məktəblilərin,
hətta böyüklərin də ən sevimli qəzetinə çevrilib. Əmrah Əmrahov əbədi fəaliyyətə
şeirlə başlayıb. İlk şeirləri 1938-ci ildə "Azərbaycan pioneri", "Abşeron kolxozçusu"
qəzetlərində çap olunub. Sonra oçerk və hekayələri dövri mətbuatda dərc olunub.
Bədii tərcümə ilə də məşğul olub. "Ürək Vətən üçün döyünəndə", "Əbədi şöhrət",
"Zastavaya gedən yol", "Sənin həyatının qanunu", "Ulduzlar gecə parlar",
"Ölməzlər", "Dağ bənövşəsi", "Gizli aləmlər", "Lalələr apreldə açır", "Tapılmış
kitab", "Yaxşıların dünyası" kimi əsərlərində yazıçı-jurnalist illərlə ürəyində
gəzdirdiyi, beynində yaşatdığı düşüncələri, vətənpərvərlik duyğularını oxucuya
çatdırmağa çalışıb. Ə. Əmrahov Azərbaycan LKGİ-nin bütün qurultaylarında
komsomolun Mərkəzi komitəsinin üzvü seçilib. 1960-cı ildən ömrünün sonuna kimi
respublika pioneri Mərkəzi Şurasının üzvü olub. Yazıçı Azərbaycan SSR Ali Soveti
Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunub. Əmrah Əmrahov 1988-ci il
noyabrın 18-də Bakıda vəfat edib.
Kitabları: “Ürək vətən üçün döyünəndə” (1958), “Əbədi şöhrət” (1961), “Ulduzlar
gecə parlar” (1966), “Tapılmış kitab” (1967), “Dağ bənövşəsi” (1968), “Nailənin
sevinci” (1978), “Yaxşıların dünyası” (1984), “Gizli aləmlər” (1986) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.