158
23 May – Ümumdünya Tısbağa Günü, (2000)
Tısbağa müdriklik, sərvət və uzunömürlülük rəmzi daşıyan heyvandır. 23
may bir çox ölkələrdə Ümumdünya Tısbağa Günü (World Turtle Day) qeyd olunur.
Bu qeyri-adi bayram 2000-ci ildə Amerika Tısbağaların Qorunması Cəmiyyətinin
(American Tortoise Rescue) təşəbbüsü ilə keçirilir. Bu təşkilat 1990-cı ildə
Malibuda (ABŞ, Kaliforniya ştatı), şəhərin ətrafında yaşayan tısbağaların
populyasiyasının qorunması üçün yaradılmışdır.
Bayramın məqsədi tısbağaların insanlarla qonşuluqda yaşamaları səbəbindən
kütləvi şəkildə tələf olmalarına ictimaiyyətin diqqətini cəlb etməkdir. Hər il bu gün
tısbağaların məskunlaşdığı bütün ərazilərdə könüllülər miqrasiya və ya digər
təhlükəli yerlərdə hərəkətin intensiv olduğu şosselərdə bu heyvanlar üçün keçidlər
yaradaraq onları xilas edirlər. Aksiya iştirakçıları, həmçinin dəniz tısbağalarının
yumurta qoyduğu dəniz sahillərinə qanunla qorunan ərazilər statusunun verilməsinə
nail olurlar.
İnternetdə:
www.books.google.com
159
28 May – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi, (1918)
“Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi bizim tarixi nailiyyətimizdir”.
Ümummilli lider Heydər Əliyev
Bu
gün müstəqil Azərbaycanın
beynəlxalq aləmdə nüfuzu və şöhrəti
durmadan
artmaqdadır.
Azərbaycan
Respublikası bütün dünyada demokratik,
hüquqi, dünyəvi dövlət nüfuzu qazanıb.
Heydər Əliyev zəkasının məhsulu olan
təməl qanunumuz dünyanın ən demokratik,
ən mükəmməl konstitusiyalarından biridir
və beynəlxalq aləmdə Vətənimizə böyük
rəğbət qazandırır. Azərbaycanda hökm sürən sabitlik, həyata keçirilən daxili
islahatlar xarici ölkələrlə əlaqələrimizin genişlənməsinə müsbət təsir göstərir.
Özünün xarici siyasətini bərabərlik və qarşılıqlı mənafe prinsipləri əsasında quran
Azərbaycan Respublikası dünya dövlətləri üçün açıq ölkəyə çevrilib.
28 May –
Respublika Günü 1918-ci ildə müsəlman Şərqində ilk dünyəvi demokratik dövlət
olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yarandığı gündür. 1990-cı ildən Respublika
Günü dövlət bayramı kimi qeyd edilir.
1917-ci ildə Rusiyada baş vermiş Fevral
inqilabı nəticəsində Çar imperiyası dağıldı. Ölkədə çarizmin məzlum vəziyyətə
saldığı xalqların milli hərəkatı başlandı. 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyəti (1918-1920) yaradıldı. Bu respublika azərbaycanlıların tarixi
yaddaşında Azərbaycan dövlətçiliyinin ilk təcrübəsi kimi iz qoymuşdur. Müstəqil
Azərbaycan Cümhuriyyəti qısa ömründə böyük nailiyyətlər və qalibiyyətlər əldə
etmişdir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini rəsmi surətdə tanıyan ilk dövlət Osmanlı
olmuşdur. (4 iyun 1918-ci ildə) 1918-ci ilin 9 noyabrında M.Ə.Rəsulzadənin təklifi
əsasında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağı qəbul edilmişdir. O
zamana qədər Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bayrağı qırmızı rəngdə idi.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti gərgin və mürəkkəb ictimai-siyasi şəraitdə cəmi 23
ay fəaliyyət göstərə bildi. Təəssüf ki, müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyəti iki yaşına
çatmadan bolşeviklərin hücumuna məruz qalıb devrildi. Sovetlər Birliyi
Azərbaycanı məcburi surətdə öz tərkibinə daxil etdi. Amma xalqimizin azadlıq
arzusu heç vaxt sönmədi və 1991-ci ildə Azərbaycan yenidən öz müstəqilliyini elan
etdi.
İnternetdə:
www.books.google.com
160
31 May – Ümumdünya Tütünlə Mübarizə Günü, (1988)
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) Assambleyası
1988-ci ildə 31 may tarixini Ümumdünya Tütünlə Mübarizə
Günü elan edib. O vaxtdan etibarən hər il dünyanın müxtəlif
ölkələrində insanları tütün məhsullarından istifadədən
çəkindirmək məqsədi ilə bu tarixi gün qeyd olunur. Azərbaycan
2005-ci ildə Tütünlə mübarizə haqqında ÜST-ün Çərçivə Konvensiyasını
ratifikasiya edib. Bəşəriyyət XXI əsrin əvvəllərindən başlayaraq daha bir problemlə
– ağciyərin xroniki xəstəliklərinin kəskin artması ilə üz-üzə qalmışdır. Ekologiyanın
pisləşdiyi, qlobal tütün epidemiyasının genişləndiyi bir şəraitdə bu növ xəstəliklər
təkcə sürətlə yayılmır, həm də bu səbəbdən ölüm halları kütləvi şəkildə artır.
21 may 2003-cü ildə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı Assambleyası bütün
dünya dövlətlərinin tam hüquqlu nümayəndələrinin işləyib hazırladıqları Tütünə
qarşı Mübarizə üzrə Çərçivə Konvensiyasının bitmiş mətnini təsdiq etdi.
Konvensiya 2003-cü il iyunun 30-dan 2004-cü il iyunun 29-na qədər BMT-nin Nyu-
Yorkdakı mənzil qərargahında bütün dünya dövlətlərinin imzalaması üçün açıq idi.
Bu müddətdə sənədi dünyanın 167 dövləti imzaladı. Bu gün onların sayı 192-yə çatır
və bu sırada Azərbaycan Respublikası da var. Çərçivə Konvensiyasının iştirakçı
dövlətləri, həmçinin Azərbaycan öz üzərinə bir tərəfdən tütün məhsullarına tələbatın
və istifadəsinin azalması ilə digər tərəfdən isə tütün məmulatlarının idxalına
nəzarətlə bağlı siyasət və qanun işləyib hazırlamaq və qəbul etmək öhdəliyi
götürmüşlər.
İnternetdə:
www.books.google.com